Trí nhớ giảm sút là hiện tượng người bệnh hay quên, khó tập trung, lơ đễnh…Sự suy giảm trí nhớ đôi khi chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn nhưng cũng có thể kéo dài, gây sa sút trí tuệ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh,…Cùng tìm hiểu các nguyên nhân gây suy giảm trí nhớ và cách điều trị.
1. Cơ chế ghi nhớ của não?
Trí nhớ là khả năng lưu giữ những thông tin của bản thân cũng như môi trường xung quanh. Quá trình ghi nhớ là một điểm trong chuỗi hình thành trí nhớ. Quá trình này bao gồm các bước:
– Tiếp nhận thông tin
– Xử lý thông tin
– Đưa thông tin lên vỏ não và lưu lại
– Tái hiện lại thông tin ấy
Trong đó, xử lý thông tin và đưa thông tin lên vỏ não là 2 bước quan trong nhất giúp hình thành đường mòn trên não.
Quá trình xử lý thông tin bao gồm nhiều hoạt động của tế bào thần kinh. Các thông tin sau khi xử lý sẽ được mã hóa thành dạng tín hiệu và được truyền lên vỏ não nhờ các xung thần kinh.
Trí nhớ giảm sút là hiện tượng khả năng ghi nhớ bị kém đi do nhiều nguyên nhân.
-
.png)
Trí nhớ giảm sút là hiện tượng người bệnh bị suy giảm khả năng ghi nhớ.
2. Các nguyên nhân khiến trí nhớ bị giảm sút
2.1. Do sự thoái hóa của các tế bào thần kinh
Bộ não của chúng ta được hình thành từ hàng trăm tỷ tế bào thần kinh, hàng nghìn tỷ khớp nối. Nhưng sau tuổi 25, có khoảng 3.000 tế bào thần kinh bị chết đi mỗi ngày mà không có sự sinh sản thêm. Do vậy, càng lớn tuổi, trí nhớ càng giảm sút.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ suy giảm trí nhớ ở lứa tuổi 85 lên đến 50% mắc chứng này. Tỉ lệ này ít hơn ở những người dưới 50 tuổi nhưng càng ngày càng có dấu hiệu trẻ hóa.
2.2. Trí nhớ giảm sút do sự tăng sinh các gốc tự do
Quá trình chuyển hóa của cơ thể sản sinh ra các mảnh phân tử không ổn định gọi là gốc tự do. Chúng phá huỷ tế bào, mô, các tổ chức của cơ thể, đặc biệt là não bộ. Nguyên nhân là bởi thành phần của não chủ yếu là các axit béo, dễ bị oxy hóa. Mặt khác, khả năng chống gốc tự do của bộ não lại rất kém.
Quá trình chuyển hóa, các yếu tố môi trường, căng thẳng, stress, đồ ăn nhanh, chất kích thích là những yếu tố gây tăng sinh gốc tự do trong cơ thể.
Sự tấn công của gốc tự do là nguyên nhân hàng đầu gây lão hóa và bệnh tật. Các gốc này gây ra rất nhiều loại bệnh khác nhau, đặc biệt là các bệnh ảnh hưởng đến não bộ như suy giảm trí nhớ, Alzheimer, đột quỵ…
2.3. Do rối loạn giấc ngủ
Ngủ là khoảng thời gian để cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi và đào thải độc tố. Trong khi ngủ, các sóng não sẽ được tạo ra để lưu trữ các thông tin, chuyển thông tin đó đến vỏ não và lưu giữ. Việc thiếu ngủ, mất ngủ thường xuyên, ngủ không ngon giấc khiến cho quá trình này bị gián đoạn, gây ra tình trạng mất trí nhớ ngắn hạn, hay quên.
2.4. Trí nhớ giảm sút do căng thẳng
Căng thẳng do công việc học tập trong một thời gian dài khiến các gốc tự do tăng sinh mạnh mẽ, phá hủy bộ não một cách nhanh chóng gây hiện tượng giảm trí nhớ. Nhân viên văn phòng, học sinh là những đối tượng dễ gặp phải hiện tượng này.
2.5. Do thiếu hụt dinh dưỡng
Một số dưỡng chất có vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng các tế bào thần kinh và các chất dẫn truyền. khi các chất này bị thiếu hụt, trí nhớ có thể bị giảm sút. Tiêu biểu là:
– Sắt: Thiếu máu do thiếu sắt có thể khiến bạn mệt mỏi, thường xuyên chóng mặt, giảm trí nhớ.
– Vitamin nhóm B: Vitamin B1 liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, quyết định tâm trạng, trí nhớ và suy nghĩ của con người. Thiếu hụt vitamin B1 có thể gây ra hội chứng Wernicke-Korsakoff, khiến bạn mất trí nhớ ngắn hạn, hoặc dài hạn.
-
.png)
Thiếu vitamin B1 là một trong những nguyên nhân khiến trí nhớ của người bênh giảm sút.
2.6. Do một số bệnh lý
Các căn bệnh liên quan đến cơ xương khớp, tim mạch, tuần hoàn như thoái hóa cột sống cổ, thiếu máu não,…khiến cho lượng máu cần thiết để sự nuôi dưỡng não bộ không được đảm bảo. Điều này càng làm gia tăng sự thoái hóa của các tế bào thần kinh trong não bộ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới trí nhớ.
Khi chức năng gan, thận bị suy giảm, trí nhớ cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ.
Việc sử dụng các loại thuốc để chữa các bệnh trong thời gian dài cũng có thể khiến trí nhớ bị giảm sút.
3. Trí nhớ bị giảm sút thường biểu hiện dưới dạng nào?
Có nhiều biểu hiện khác nhau của việc giảm sút trí nhớ. Thường gặp nhất là:
– Người bệnh hay quên những việc từ thường ngày như: quên ví tiền, quên bài mới học, quên địa chỉ, tên tuổi,…cho đến những ký ức quan trọng.
– Quên những gì vừa nói, nhắc đi nhắc lại nhiều lần
– Quên những việc cần làm
– Khó diễn đạt bằng lời nói
– Mất phương hướng, quên đường về nhà
– Thường xuyên cáu gắt
– Thay đổi cảm xúc, hành vi
4. Giảm sút trí nhớ có nguy hiểm không?
Trí nhớ bị giảm sút không chỉ làm giảm năng suất, hiệu quả công việc mà còn gây nhiều bất tiện cho cuộc sống và những hệ lụy về sức khỏe.
Thống kê cho thấy 50% các trường hợp suy giảm trí nhớ sẽ diễn tiến thành hội chứng sa sút trí tuệ. Trong đó các chứng bệnh thường gặp là Alzheimer, Parkinson…khiến người bệnh khó minh mẫn và giảm khả năng vận động.
5. Làm thế nào để cải thiện tình trạng giảm trí nhớ
Việc điều trị, cải thiện trí nhớ là một điều vô cùng cần thiết giúp tìm lại cuộc sống minh mẫn, vui khỏe cho người bệnh .
Hiện nay vẫn chưa có loại thuốc nào được chứng minh có thể điều trị suy giảm trí nhớ. Tuy nhiên, các bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số loại thuốc tăng tuần hoàn máu, tốt cho hệ thần kinh giúp cải thiện tình trạng này. Các loại thuốc này được kê tùy vào tình trạng, nguyên nhân gây bệnh. Vì vậy, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt về liều lượng và thời gian sử dụng.
Việc điều chỉnh lối sống có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng tránh hoặc cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ. Một số lời khuyên đến từ các chuyên gia:
– Ăn uống đủ chất
– Ngủ đủ giấc, để tâm trí thư giãn trước khi ngủ
– Rèn luyện trí nhớ bằng việc giải câu đố và chơi các trò chơi trí tuệ
– Tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe, chống lại bệnh tật
– Thường xuyên giao tiếp với mọi người xung quanh
Hi vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu thêm về hiện tượng trí nhớ giảm sút. Khi thấy ngay những biểu hiện giảm sút trí nhớ, hãy đi khám ngay để chẩn đoán chính xác nguyên nhân và cách điều trị đúng hướng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
