Nguy cơ bị sỏi thận do bị tiểu đường

Tiểu đường (đái tháo đường) là bệnh lí mà cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng một cách thích hợp. Insulin là một hóc-môn quan trong trong việc điều hòa đường máu. Nồng độ đường máu cao có thể gây ra những vấn đề ở bất cứ cơ quan nào trên cơ thể, trong đó có thận.

Nếu bạn bị tiểu đường typ II, nước tiểu của bạn có thể có pH rất thấp (tính axit), làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận.

Sỏi thận

Sỏi thận hình thành khi bạn có nồng độ cao một số chất trong nước tiểu. Thông thường sỏi thận có cấu trúc từ canxi oxalat. Một số khác có thành phần là struvite, acid uric hoặc cystin.

Sỏi có thể di chuyển từ thận xuống niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang). Những viên sỏi nhỏ có thể tự đi ra ngoài theo nước tiểu mà chỉ gây đau rất ít hoặc không gây đau. Những viên sỏi lớn hơn có thể gây đau nhiều, thậm chí làm tắc nghẽn ống dẫn nước tiểu, chảy máu hoặc nhiễm trùng.

Những triệu chứng khác có thể gặp bao gồm:

Đau lưng hoặc đau bụng
Buồn nôn
Nôn

Nếu bạn xuất hiện bất kì triệu chứng nào kể trên, bạn nên đến bác sĩ để được kiểm tra và điều trị nếu cần.

Các yếu tố nguy cơ

Bên cạnh tiểu đường, các yếu tố nguy cơ khác của sỏi thận bao gồm:

Béo phì
Chế độ ăn giàu đạm động vật
Tiền sử gia đình bị sỏi thận
Các bệnh lí ảnh hưởng đến thận
Các bệnh lí làm tăng lượng canxi và một số acid trong cơ thể
Các rối loạn về đường tiết niệu hoặc viêm ruột mạn tính

Một số thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận như:

Thuốc lợi tiểu
Thuốc kháng acid có chứa canxi
Các sản phẩm bổ sung có thành phần canxi
Các thuốc chống động kinh có chứa topiramat (Topamax, Qudexy XR)
Thuốc điều trị HIV như indinavir (Crixivan)

Đôi khi không xác định được nguyên nhân gây ra sỏi thận.

Điều trị

Sỏi thận nhỏ không phải lúc nào cần điều trị. Việc uống nhiều nước sẽ giúp sỏi tự đi ra ngoài theo nước tiểu. Để biết cơ thể có được cung cấp đủ nước hay không, bạn có thể quan sát màu sắc nước tiểu: nước tiểu sẫm màu khi uống ít nước, còn nước tiểu trong suốt hoặc nhạt màu có nghĩa là bạn đủ nước.

Các thuốc giảm đau không kê đơn có thể giúp giảm đau do sỏi nhỏ. Nếu không, bác sĩ có thể kê cho bạn một loại thuốc mạnh hơn. Trong một số trường hợp, bạn có thể được uống thuốc chẹn anpha để có thể đái ra sỏi nhanh hơn.

Sỏi thận lớn có thể cần thuốc giảm đau mạnh và can thiệp nhiều hơn. Chúng có thể gây chảy máu, nhiễm trùng đường tiết niệu, hoặc thậm chí phá hủy thận của bạn.

Một phương pháp điều trị thường được sử dụng là tán sỏi ngoài cơ thể, dùng sóng cao tần để phá vỡ sỏi thận. Nếu viên sỏi nằm trong niệu quản của bạn, bác sĩ có thể tán sỏi qua nội soi. Trong trường hợp sỏi của bạn quá lớn thì phẫu thuật có thể được thực hiện để lấy sỏi ra ngoài.

Làm thế nào để giảm nguy cơ sỏi thận?

Nếu bạn đã từng bị sỏi thận thì bạn sẽ có nguy cơ cao bị lần thứ hai. Bạn có thể giảm nguy cơ này bằng cách duy trì chế độ ăn uống hợp lí và kiểm soát cân nặng. Điều quan trọng là cần uống nhiều nước. Bạn nên uống 2 lít nước, tương đương 8 cốc nước mỗi ngày.

Nếu bạn đã từng bị sỏi thận và muốn phòng ngừa sự phát triển thêm của sỏi, bạn cần tìm được nguyên nhân để có biện pháp hiệu quả nhất. Bác sĩ có thể sẽ cần làm xét nghiệm phân tích thần phần nước tiểu hoặc sỏi của bạn.

Sỏi thận có cấu tạo từ canxi oxalat không có nghĩa là bạn nên tránh sử dụng canxi. Quá ít canxi có thể làm tăng nồng độ oxalat. Cách tốt nhất là bạn nên tận dụng nguồn canxi từ thực phẩm và cần có lượng vitamin D phù hợp để cơ thể có thể hấp thu tốt canxi.

Quá nhiều natri có thể làm tăng lượng canxi trong nước tiểu. Vì vậy, bạn nên cắt giảm lượng muối trong chế độ ăn.

Ăn quá nhiều protein động vật có thể làm tăng acid uric và gây sỏi thận. Bạn có thể hạn chế nguy cơ này bằng cách ăn ít thịt đỏ.

Một số loại thức ăn có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận mà bạn nên hạn chế như sô-cô-la, trà và sô-đa.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP