Phương pháp ăn uống giúp ngăn ngừa bệnh sỏi thận

Về quá trình hình thành của sỏi thận, ban đầu sỏi có kích thước bằng một hạt cát, nhưng sỏi thận có thể phát triển để lấp đầy bên trong thận. Sỏi có thể hình thành từ nhiều loại khoáng chất, nhưng phổ biến nhất là calci oxalate.

Nếu bạn đã có một viên sỏi thận, có đến 50% nguy cơ có một viên khác trong vòng 15 năm tới. Sỏi tái phát có thể do nhiều nguyên nhân, từ các yếu tố không thể kiểm soát như tiền sử gia đình đến bệnh thận, béo phì, mất nước và chế độ ăn uống.

Bạn có thể kiểm soát một số yếu tố nguy cơ hình thành sỏi thận từ những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống. Dưới đây là 7 lời khuyên về các loại thực phẩm và đồ uống có thể làm giảm khả năng hình thành sỏi thận.

Uống nhiều nước

Nếu bạn đã có sỏi thận, cách tốt nhất để ngăn ngừa thêm sỏi là uống nhiều nước hơn. Giữ nước giúp làm loãng nước tiểu, các tinh thể không thể kết tụ lại để trở thành sỏi. Một phân tích tổng hợp năm 2015 từ Tổ chức Thận Quốc gia Hoa Kỳ (the National Kidney Foundation) cho thấy những người bài tiết từ 2-2,5 lít nước tiểu mỗi ngày có khả năng bị sỏi thận thấp hơn 50% so với những người bài tiết ít hơn.

Những người bị sỏi thận nên uống nhiều nước, ít nhất 2 lít nước (8 cốc) mỗi ngày, lý tưởng nên uống 3 lít (12 cốc). Khi trời nóng hoặc làm việc trong môi trường nóng, bạn càng nên uống nhiều nước hơn vì đổ mồ hôi càng nhiều thì nước tiểu càng ít.

Bên cạnh nước trắng, bạn có thể uống thêm nước ép trái cây có múi. Hoặc nước chanh và bưởi chứa citrate - chất liên kết với calci giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi.

Hạn chế lượng natri

Chế độ ăn nhiều natri làm tăng lượng calci trong nước tiểu, gây ra sỏi thận ở những người vốn đã nhạy cảm với natri. Khuyến nghị bạn nên hạn chế lượng natri ở mức 2300miligram mỗi ngày.

Giảm natri hay muối cũng có lợi cho thận bằng cách giúp hạ huyết áp. Tăng huyết áp mạn tính có thể thu hẹp và làm suy yếu các mạch máu trong thận, làm giảm lưu lượng máu. Theo thời gian, việc này có thể khiến thận ngừng hoạt động bình thường, dẫn đến bệnh thận hoặc suy thận.

Ăn thực phẩm giàu calci

Calci từ thực phẩm bạn ăn kết hợp với oxalate trong ruột sẽ đẩy oxalate vào phân thay vì nước tiểu giúp giảm nguy cơ phát triển sỏi calci oxalate.

Nhưng việc sử dụng thực phẩm bổ sung calci sẽ không giúp bạn nhận được lợi ích này. Bạn nên cố gắng bổ sung 1000-1200miligram calci mỗi ngày từ các sản phẩm từ sữa, đậu nành, đậu, hạt và một số loại rau xanh như cải xoăn và súp lơ xanh.

Giảm ăn thịt

Ăn quá nhiều protein động vật có thể làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận. Bạn nên cắt giảm lượng thịt đỏ, thịt gà, cá và trứng. Không nhất thiết phải ăn chay hay thuần chay, bạn chỉ cần giới hạn lượng thịt ăn vào là khoảng 200gram mỗi ngày và chia nhỏ thành các phần ăn.

Các kế hoạch ăn uống lành mạnh cho tim như chế độ ăn Địa Trung Hải (Dietary Approaches to Stop Hypertension - DASH) hạn chế ăn thịt có thể giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.

Ăn trái cây và rau củ

Một chế độ ăn nhiều trái cây và rau củ có thể làm giảm lượng đường trong máu và hạ huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, đồng thời ngăn ngừa một số loại ung thư.

Những thực phẩm này cũng có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận bằng cách tăng citrate trong nước tiểu giúp ngăn chặn calci dính vào nhau trong nước tiểu hình thành sỏi và giảm cơn đau dữ dội do sỏi thận gây ra.

Thận trọng khi bổ sung vitamin C

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy những người đàn ông sử dụng sản phẩm bổ sung vitamin C từ 1000mg mỗi ngày trở lên có nguy cơ mắc sỏi thận cao hơn. Trong khi đó, việc bổ sung vitamin C từ các loại thực phẩm trong chế độ ăn uống không dẫn đến nguy cơ này.

Theo dõi lượng oxalate

Nồng độ oxalate cao trong nước tiểu có thể góp phần hình thành sỏi thận. Oxalate được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm như rau bina, củ rền, các loại hạt, mầm ngũ cốc, đại hoàng và đậu nành. Nhưng thay vì loại bỏ thực phẩm có hàm lượng oxalate cao, bạn nên thực hiện một chế độ ăn uống đa dạng và uống thêm nước, hoặc ăn một khẩu phần sữa sau khi ăn thực phẩm có oxalate cao.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP