Sự cần thiết của bổ sung nước sau khi ăn mặn

Ăn mặn khát nước?

Theo quan niệm trước đây, việc ăn mặn sẽ khiến chúng ta trở nên khát nước hơn. Điều này có thể lý giải là do thuyết thẩm thấu trong tế bào. Khi chúng ta ăn mặn, nồng độ ion Natri sẽ tăng lên trong khoảng gian bào và làm tăng áp lực thẩm thấu, dẫn đến nước được hút ra khỏi tế bào. Quá trình này làm nước bị đào thải ra ngoài theo đường nước tiểu, khiến cơ thể mất nước và khát.

Tuy nhiên, các nghiên cứu mới đây đã chứng minh rằng: ăn mặn không khiến cơ thể mất nước, tức là không khiến chúng ta khát, mà khiến chúng ta đói.

Nghiên cứu của các nhà khoa học Đức và được đăng tải trên tạp chí Journal of Clinical Investigation đã tiến hành theo dõi chế độ ăn của các phi hành gia trong một môi trường giả định mô phỏng chuyến bay tới sao Hỏa. Kết quả cho thấy, việc ăn nhiều thực phẩm mặn, cụ thể là nhiều muối khiến các phi hành gia ít khát hơn và uống ít nước hơn.

Cơ chế điều hòa nước của cơ thể

Theo các chuyên gia, không có mối tương quan nào giữa lượng muối tăng và lượng nước tiểu tăng, dù muối tìm thấy trong nước tiểu có tăng lên. Cơ chế được giải thích là natri được kéo ra khỏi tế bào và đào thải ra theo đường nước tiểu, nhưng chỉ có natri được đào thải, trong khi lượng nước vẫn được thận điều chỉnh và quay lại chu trình tuần hoàn của cơ thể.

Thí nghiệm trên chuột cho thấy, ure được tích tụ trong thận và ngăn cản nước bị hút bởi natri và clorua. Điều này ngăn cơ thể rơi vào tình trạng mất nước. Tuy nhiên, nó lại dẫn đến một hiện tượng là những con chuột này lại đói hơn và ăn nhiều hơn. Khi đánh giá trên các phi hành gia, họ cũng than phiền cảm giác đói nhiều hơn.

Theo các chuyên gia, nghiên cứu cho thấy ure không chỉ là một sản phẩm thải mà còn là một hợp chất osmolyte – chất liên kết nước và giúp vận chuyển nước rất quan trọng. Ure giúp giữ nước cho cơ thể, nhất là khi chúng ta bài thải muối. Đây được coi là cách bảo tồn nước tự nhiên của cơ thể trong trường hợp cơ thể đang dư thừa lượng muối.

Cảm giác khát nước có thể do nhiều lý do

Theo các chuyên gia, việc có cảm giác khát nước sau khi ăn mặn gặp phải ở nhiều người. Tuy nhiên, đây không phải do quá trình mất nước của cơ thể. Lý giải có thể đến từ trải nghiệm của việc tiêu thụ thức ăn, như một phản ứng nhất thời nào đó do thức ăn tinh bột khô gây kích ứng cổ họng chẳng hạn. Bản thân lượng muối không kéo theo nước đào thải theo đường nước tiểu, do vậy cơ thể không bị mất nước.

Bổ sung nước cho cơ thể là cần thiết, đặc biệt với các đồ ăn công nghiệp

Một nghiên cứu gần đây có tựa đề Mối liên hệ giữa tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến và tổng lượng nước tiêu thụ tại Mỹ đã nghiên cứu trên hơn 24.000 người tham gia và so sánh tổng lượng nước tiêu thụ với việc ăn các thực phẩm đã qua chế biến. Thực phẩm siêu chế biến ở đây được định nghĩa là thực phẩm có thời hạn sử dụng dài, có hương vị ổn định lâu, thường giá cả phải chăng. Những loại thực phẩm này bao gồm kem, bánh quy, bánh mì, đồ uống có ga, hầu hết các loại ngũ cốc ăn sáng và cái gọi là các sản phẩm thịt hoàn nguyên như xúc xích… và thông thường, các thực phẩm chế biến sẵn này cũng có hàm lượng muối cao. Kết quả cho thấy: những người tham gia mất nước nhanh hơn với các thực phẩm chế biến sẵn.

Theo các nhà khoa học, những người ăn càng ăn nhiều các loại thực phẩm siêu chế biến thì sẽ càng mất nhiều nước, đặc biệt nếu ăn và uống kèm các loại đồ uống có đường. Điều đáng lo ngại hơn nữa là thực phẩm siêu chế biến có thể có hàm lượng nước rất thấp – có nghĩa là việc hydrat hóa khi tiêu thụ những thực phẩm này thậm chí còn quan trọng hơn nhiều. Tuy nhiên, đa phần mọi người có xu hướng làm ngược lại. Ví dụ: một cá nhân có thể tránh được việc thiếu nước do uống ít nước nếu người đó ăn thực phẩm có hàm lượng nước từ trung bình đến cao như rau và trái cây. Tuy nhiên, khi ăn thực phẩm chế biến sẵn, người này sẽ có nguy cơ bị mất nước nhanh hơn nhiều và khi nước được thay thế bằng đồ uống có đường thì nguy cơ mất nước càng cao hơn nữa.

Tổng kết

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng ăn mặn không gây ra khát nước mà thay vào đó, nó gây tình trạng đói nhiều hơn. Ngoài ra, việc sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt khi đi kèm với các loại đồ uống ngọt cũng có thể gây ra tình trạng thiếu nước của cơ thể. Nước là thành phần không thể thiếu của sự sống, do vậy các chuyên gia đưa ra lời khuyên nên bổ sung nước đầy đủ, uống nước đều đặn không cần để đến khi có cảm giác khát.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp