✴️ Bạn có biết hormone ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống của bạn?
Hormone có ảnh hưởng rất lớn đến mỗi người chúng ta, cả về thể chất lẫn tinh thần, từ chuyện có giấc ngủ ngon, cảm thấy hạnh phúc cho đến chuyện mang thai và sinh nở… Và nồng độ hormone của chúng ta không duy trì ở cùng một mức độ trong suốt cuộc đời mà sẽ thay đổi, kéo theo việc khiến cho cơ thể chúng ta thay đổi.
Có thể kể đến một số loại hormone quan trọng nhất trong cơ thể người phụ nữ như: Progesterone được sản sinh bởi buồng trứng và tuyến thượng thận sau rụng trứng, có vai trò duy trì sự phát triển của các tế bào khỏe mạnh trong tử cung. Estrogen được tạo ra bởi buồng trứng, các tuyến thượng thận và các tế bào chất béo, giúp tử cung chuẩn bị sẵn sàng để “đón nhận” trứng đã được thụ tinh. Testosterone được tạo ra bởi buồng trứng, tuyến thượng thận và cả các yếu tố tình dục. Hormone tuyến giáp kiểm soát sự trao đổi chất…
Tìm hiểu về vai trò và ảnh hưởng của các loại hormones này trong các giai đoạn khác nhau của cuộc đời sẽ giúp bạn kiểm soát sự thay đổi nội tiết một cách tốt nhất và nhờ đó, trải qua các giai đoạn khác nhau trong đời mình một cách khỏe mạnh và thoải mái nhất.
Khi bạn đang ở độ tuổi từ 20 – 30
Đây được xem là đỉnh cao thời kỳ sinh nở của một người phụ nữ, với chu kỳ kinh nguyệt khá đều đặn. Trong thời kỳ này, lượng hormone thay đổi trong các kỳ kinh sẽ khiến tâm trạng bạn thay đổi theo tương đối: chẳng hạn sự tăng đột biến của estradiol (một dạng estrogen) sau khi bạn đã “bị” sẽ tạo ra tâm trạng vui vẻ, hạnh phúc, trái ngược hẳn với cảm giác cáu kỉnh, khó chịu trước đó.
Sự tăng đột biến của estradio giúp bạn cảm thấy vui vẻ, yêu đời hơn so với giai đoạn trong kỳ kinh
Những điểm cần chú ý
– Nhu cầu tình dục của bạn có thể giảm đi khi bạn sử dụng các biện pháp tránh thai bằng hormone như dùng thuốc hay đặt vòng âm đạo, bởi những thứ này có chứa estrogen tổng hợp, kiềm chế testosterone. Tuy nhiên, hiện đã có loại thuốc ngừa thai mới chứa hormone tự nhiên, không làm ảnh hưởng gì đến cuộc sống của bạn.
– Từ nửa sau của những năm “tuổi băm”, khả năng sinh sản của bạn sẽ giảm dần. Nếu bạn dưới 35 tuổi và muốn có con, bạn có thể cho mình 1 năm cơ hội thụ thai thành công trước khi đến bác sĩ để kiểm tra các hormone có liên quan đến vấn đề nội tiết sinh sản. Còn nếu bạn đã trên 35 tuổi thì khoảng thời gian này chỉ còn trong vòng 6 tháng.
Làm thế nào để cảm thấy tốt hơn?
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những loại rau thuộc họ cải như bông cải xanh và súp lơ có thể giúp ổn định nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể. Khoai lang, khoai mỡ và dầu hạt lanh cũng được xem là những thực phẩm có lợi. Để giảm mệt mỏi do triệu chứng tiền kinh nguyệt gây ra, các chuyên gia khuyên bạn nên tiếp nhận đủ 1200 mg canxi mỗi ngày (chia làm 3 phần).
Khi bạn bước sang tuổi 40
Chu kỳ kinh nguyệt của bạn vẫn đều đặn, nhưng buồng trứng của bạn đã bắt đầu sản xuất ra ít estrogen và progesterone hơn (khiến khả năng thụ thai cũng giảm đi); tỉ lệ estrogen-progesterone thay đổi (thay vì cân bằng); testosterone cũng giảm đi. Nói cách khác, bạn đang bước vào thời kỳ cận mãn kinh (hay còn gọi là thời kỳ tiền mãn kinh) – thời kỳ này có thể kéo dài 5 năm.
Bạn có thể bắt đầu phải chịu đựng cảnh bốc hỏa từng cơn, khô âm đạo và giảm khả năng tình dục. Bạn không nên quá lo lắng vì những triệu chứng này đến rồi sẽ đi chứ không dai dẳng; tuy vậy, khả năng sinh sản của bạn sẽ tiếp tục suy giảm, nên nếu muốn thụ thai, bạn cần đến gặp bác sỹ để thăm khám và làm những xét nghiệm cơ bản.
Tăng cân là tình trạng thường gặp với phụ nữ trên 40 tuổi
Những điểm cần chú ý
– Tăng cân: Các hormone tuyến giáp chính là yếu tố quan trọng với sự trao đổi chất của cơ thể. Phần đông phụ nữ ở độ tuổi này cơ thể đều sản xuất ít dần hormone tuyến giáp đi, khiến cân nặng của họ tăng vọt. Một xét nghiệm máu có thể xác định được vấn đề cho bạn, và bổ sung hormone tuyến giáp có thể giúp bạn kiểm soát cân nặng của mình.
– Những vấn đề về giấc ngủ: Kể cả trước nay bạn hễ đặt lưng xuống là ngủ ngon một mạch thì bỗng một ngày khi lượng progesterone của bạn giảm xuống, nó có thể gây mất ngủ, khó ngủ, hoặc hay giật mình thức giấc lúc nửa đêm. Các chuyên gia khuyên bạn không nên vội tìm đến thuốc ngủ mà cách tốt nhất để khắc phục tình trạng này là tìm đến bác sĩ để kiểm tra nồng độ hormone, rất có thể bác sĩ sẽ chỉ định bạn bổ sung nội tiết tố.
Làm thế nào để cảm thấy tốt hơn?
Vì đây là mới là giai đoạn mà bạn bắt đầu phải trải qua cảnh hormone đột ngột giảm đi, nên vẫn có một số lựa chọn cho bạn chọn để điều chỉnh tình hình. Việc có nên bổ sung đậu nành hay không vẫn đang gây tranh cãi – vì đậu nành có tác động estrogen nhẹ nhưng một số nghiên cứu lại liên hệ nó với ung thư vú. Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y khoa Mỹ đã đưa ra kết luận rằng việc sử dụng đậu nành ở mức độ bình thường không làm tăng nguy cơ tử vong hay tái phát bệnh ở những người đã từng bị ung thư vú. Để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ, các chuyên gia khuyên bạn nên dùng sữa đậu nành, tương đậu, đậu edamame, đậu hũ thay vì sử dụng các chất bổ sung.
Nếu bạn bị bốc hỏa từng cơn, hãy bổ sung đủ 400 đơn vị vitamin E mỗi ngày. Ngoài ra, để đương đầu với những cơn bốc hoả nặng, hãy dùng thuốc ngừa thai liều nhẹ – có chứa một lượng nhỏ estrogen kèm với progestin (một dạng tổng hợp progesterone) sẽ giúp ích cho bạn. Bạn cũng có thể trao đổi với bác sĩ về các liệu pháp thay thế estrogen.
Khi sang tuổi 50 và hơn nữa
Quá trình sản sinh hormone giới tính progesterone đã chậm đi đáng kể, và hầu hết các estrogen trong cơ thể bạn đều được sản sinh ra từ tuyến thượng thận và từ các mô mỡ chứ không phải từ buồng trứng. Thông thường phụ nữ sẽ mãn kinh ở khoảng 51 tuổi, với dấu hiệu chính thức là đã mất kinh hoàn toàn trong vòng 1 năm. Nhiều khả năng nồng độ testosterone trong cơ thể bạn cũng trở nên thất thường, gây ra nhiều cơn bốc hỏa hơn và làm cho đời sống ái ân của bạn trở nên trồi sụt.
Từ trên 50 tuổi, phụ nữ dễ bị suy giảm trí nhớ
Những điểm cần lưu ý
– Tình trạng khô da: Estrogen có liên quan trực tiếp đến cơ chế duy trì độ ẩm của làn da; và sự sụt giảm hormone sẽ khiến da bạn bị khô, tóc dễ gãy rụng và móng tay dễ bị tróc gãy hơn trước. Vậy nên lúc này, bạn cần chọn các loại kem có độ dưỡng ẩm cao hơn để chăm sóc và bảo dưỡng làn da.
– Giảm trí nhớ: Bạn bắt đầu cảm thấy bộ nhớ của mình thật tệ hại? Cũng là do estrogen và hormone tuyến giáp cả. Chúng là 2 loại hormone cần thiết cho việc thực hiện các chức năng của não nên khi chúng giảm mạnh trong thời kỳ mãn kinh thì sự suy giảm trí nhớ cũng là điều dễ hiểu. Trường hợp 2 loại hormone này bị giảm quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng giảm trí nhớ nghiêm trọng và có thể kèm theo rối loạn nhận thức.
Làm thế nào để cảm thấy tốt hơn?
Hãy chủ động. Tuổi tác tăng lên là điều không thể tránh khỏi và mãn kinh là điều tất yếu của mọi phụ nữ. Bạn đừng nên quá hoang mang lo lắng mà hãy xác định tâm lý và chuẩn bị thể chất cho mình để vượt qua thời kỳ này một cách tích cực nhất. Nếu cần thiết, bạn hãy tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ để có thể được trị liệu thay thế hormone (thường được gọi là HRT).
HRT được coi là giải pháp vàng cho những triệu chứng khó chịu thời mãn kinh, bao gồm cả chứng giảm trí nhớ. Nhưng có một nghiên cứu khoa học được công bố năm 2002 lại cho rằng HRT có thể tăng nguy cơ ung thư vú, bệnh tim và đột quỵ. Chính vì điều này, các chuyên gia khuyên bạn nên thận trọng và tham khảo kỹ trước khi quyết định lựa chọn áp dụng HRT.
Ngoài ra, bạn có thể ăn các loại thực phẩm như cá hồi, quả óc chó, đậu phộng… Đây là những nguồn cung cấp axit béo thiết yếu và L-arginine, làm tăng lượng testosterone một cách an toàn và có thể giúp cải thiện đời sống vợ chồng của bạn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
