Tại sao đái tháo đường gây loét bàn chân?

1. Vì sao bệnh tiểu đường gây lở loét bàn chân?

Bệnh tiểu đường gây lở loét bàn chân do 3 nguyên nhân chính sau:

1.1. Nồng độ đường trong máu cao gây bệnh động mạch ngoại biên

Xơ vữa động mạch (Ảnh Internet)

Ở người tiểu đường khi không kiểm soát tốt lượng đường huyết trong máu, khiến nồng độ glucose trong máu tăng cao gây ảnh hưởng lên các mạch máu. Mạch máu sẽ xơ cứng lại, lòng mạch trở nên dày và hẹp hơn. Lâu ngày có thể hình thành các mảng xơ vữa cản trở lưu thông máu trong lòng mạch.

Nếu động mạch ngoại biên bị xơ vữa, máu đến các chi sẽ ít hơn, giảm chất dinh dưỡng và oxy nuôi dưỡng đến các chi. Từ đó giảm khả năng miễn dịch và tự hồi phục của cơ thể, tạo cơ hội cho vi khuẩn, virus tấn công .

Chất dinh dưỡng ít cùng với sự tấn công của vi khuẩn sẽ khiến bàn chân dễ lở loét, nhiễm trùng khi bị tác nhân lạ xâm nhập.

1.2 Bệnh thần kinh ngoại biên do đái tháo đường

Lượng đường trong máu tăng cao có thể gây ảnh hưởng, làm tổn thương các dây thần kinh ngoại biên. Từ đó làm rối loạn cảm giác ở bệnh nhân đái tháo đường. Ban đầu người bệnh sẽ cảm thấy bỏng rát, nóng. Sau đó là tê, đau và cuối cùng là mất cảm giác hoàn toàn. Người bệnh sẽ không cảm nhận được cảm giác đau khi bị thương.

Nếu người bệnh bị thương nhưng không phát hiện ra và không xử lý kịp thời, chỉ một vết thương nhỏ cũng có thể trở nên nghiêm trọng và khó chữa lành. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều bệnh nhân tiểu đường phải cắt cụt chi khi tình trạng viêm nhiễm không được phát hiện sớm và đã quá nặng.

1.3 Các vấn đề về hệ thống miễn dịch

Bệnh tiểu đường làm suy giảm hệ thống miễn dịch của cơ thể, làm suy yếu khả năng bảo vệ của các tế bào bạch cầu và làm chậm quá trình tự hồi phục. Vì vậy chỉ cần gặp một vết thương nhẹ ở chân, nếu không được điều trị kịp thời cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng, lở loét và các biến chứng nguy hiểm khác.

2. Triệu chứng loét bàn chân ở người bệnh đái tháo đường

Tiểu đường gây loét hoại tử bàn chân

Loét bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường có thể được phòng ngừa hoặc không quá nghiêm trọng nếu được phát hiện sớm. Dưới đây là những dấu hiệu giúp bạn phát hiện sớm biến chứng này:

Thay đổi màu da chân.
Thay đổi nhiệt độ da chân.
Các vết nứt khô trên da, đặc biệt là quanh gót chân.
Mùi hôi chân khó chịu và không biến mất sau khi rửa.
Sưng ở bàn chân hoặc mắt cá chân.
Chảy nước từ bàn chân làm bẩn tất.

Khi các vết loét đã dần hình thành, sẽ xuất hiện mô đen bao quanh vết loét do máu không lưu thông được đến khu vực này. Đây là tình trạng nguy hiểm, vết loét có thể tiếp tục lan rộng và sâu, bạn cần đến gặp ngay bác sĩ để được điều trị đúng cách.

Những dấu hiệu ban đầu để phát hiện loét bàn chân thường không dễ nhận biết. Chúng thường diễn ra âm thầm và nhiều khi người bệnh chỉ phát hiện ra khi đã hình thành mô đen bao quanh. Vì vậy bạn cần thường xuyên theo dõi cơ thể, kể cả những biến đổi nhỏ nhất để phát hiện kịp thời.

3. Các yếu tố tăng nguy cơ gây lở loét bàn chân ở bệnh nhân tiểu đường

Theo thống kê, có đến 15% bệnh nhân tiểu đường xảy ra tình trạng lở loét, nhiễm trùng bàn chân. Những yếu tố nguy cơ sau sẽ làm tăng khả năng loét bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường:

Giày kém chất lượng, ẩm mốc, không được giặt sạch sẽ.
Không thường xuyên vệ sinh bàn chân sạch sẽ
Cắt tỉa móng chân không đúng cách
Người nghiện rượu bia
Biến chứng mắt do tiểu đường
Bệnh tim
Bệnh thận
Béo phì
Hút thuốc lá thường xuyên

4. Cách xử lý khi bị loét bàn chân ở người đái tháo đường

Khi phát hiện có vết loét bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần đến ngay bệnh viện hoặc trung tâm y tế để được điều trị. Người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định dùng một số loại thuốc kết hợp với chăm sóc tại nhà để xử lý vết loét.

4.1 Dùng thuốc hoặc các can thiệp y khoa

Với trường hợp nhiễm trùng, lở loét nhẹ: Bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng thuốc kháng sinh. Một số thuốc kháng sinh hay được sử dụng là: Cephalexin, amoxicillin với clavulanate kali, moxifloxacin hoặc clindamycin.
Với trường hợp nhiễm trùng, lở loét nặng: Bác sĩ sẽ cân nhắc dùng các biện pháp can thiệp ngoại khoa như phẫu thuật loại bỏ một số mô, nếu lở loét nặng ở các ngón chân, thậm chí có thể phải cắt cụt chi để đảm bảo an toàn cho người bệnh.

4.2. Chăm sóc vết loét bàn chân người đái tháo đường

Với các vết loét nhẹ, bạn cần chăm sóc theo các bước sau để vết loét nhanh khỏi và không bị lây lan sang những vùng xung quanh:

Bước 1: Rửa sạch vết loét
- Rửa sạch vết thương bằng nước muối sinh lý.
- Dùng nhíp đã khử trùng qua dung dịch sát khuẩn để loại bỏ các dị vật nếu có.
Bước 2: Bôi thuốc sát trùng
- Rửa sạch tay bằng xà phòng hoặc cồn sát khuẩn.
- Thoa lên vết loét thuốc mỡ sát trùng để chống nhiễm trùng lâu dài.
Bước 3: Băng vết loét
- Dùng vải gạc băng vết thương cẩn thận, nhẹ nhàng, hạn chế để vết thương tiếp xúc với môi trường.
- Thay băng 2 lần 1 ngày hoặc thay mỗi khi thấy băng bẩn hoặc ướt do dịch từ vết loét chảy ra. Lặp lại 3 bước trên trong mỗi lần thay băng.

5. Phòng chống lở loét bàn chân ở bệnh nhân tiểu đường

Loét bàn chân là một trong những biến chứng hay gặp và nguy hiểm nhất ở người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng tránh được biến chứng này nếu biết ngăn ngừa đúng cách. Dưới đây là những lời khuyên từ chuyên gia giúp người bệnh đái tháo đường hạn chế được hiện tượng lở loét bàn chân:

Vệ sinh chân sạch sẽ: Rửa chân hàng ngày bằng nước ấm và xà phòng. Lau khô chân sau khi rửa xong, đặc biệt là các kẽ chân. Tuyệt đối không ngâm chân lâu trong nước.
Kiểm tra chân thường xuyên: Vì bị mất cảm giác đau nên bạn cần thường xuyên kiểm tra xem chân có xuất hiện các vết thương, vết lở loét hay không để xử lý kịp thời.
Bôi kem dưỡng ẩm: Nếu da bàn chân bị khô, nứt nẻ, bạn có thể dùng kem dưỡng ẩm để cấp ẩm cho da chân, tuy nhiên không bôi vùng kẽ giữa các ngón chân vì là vùng dễ chảy mồ hôi.
Sử dụng giày phù hợp: Đảm bảo bạn mang giày vừa vặn, không được chật. Giày làm từ chất liệu mềm không cọ xát làm trầy xước da. Thường xuyên giặt giày và tất sạch sẽ để tránh là môi trường cho vi khuẩn sinh sôi.
Kiểm soát tốt lượng đường trong máu: Đây là giải pháp quan trọng và hiệu quả nhất để giảm thiểu nguy cơ loét bàn chân ở người đái tháo đường. Bạn cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ăn nhiều đường, dầu mỡ và tinh bột. Cùng với đó là chế độ sinh hoạt khoa học, tập thể dục thường xuyên.

Như vậy, biến chứng lở loét bàn chân ở người bệnh đái tháo đường khá phổ biến và có thể hạn chế khả năng mắc phải nếu người bệnh phòng ngừa đúng cách.

Xem thêm: Cách chăm sóc bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP