Mở đầu
Vào năm 2010, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association – AHA) đã đưa ra một số yếu tố nguy cơ để bổ sung vào chiến lược phòng chống bệnh tim mạch trước tình trạng tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch ngày càng gia tăng. AHA tập trung vào việc xác định cơ cấu sức khỏe tim mạch mới. Định hình sức khỏe tim mạch ban đầu của AHA bao gồm 7 yếu tố và hành vi sức khỏe (life’s simple 7). Tuy nhiên sau khi tái đánh giá AHA đã bổ sung thêm 1 yếu tố và công bố life’s simple 8 mới, hỗ trợ các nhân viên y tế đánh giá sức khỏe tim mạch của bệnh nhân.
Life’s simple 7
Vào năm 2010, AHA xây dựng định hình sức khỏe tim mạch dựa trên 7 yếu tố và hành vi. Theo AHA, khi 7 yếu tố và hành vi này đều đạt mức tối ưu, thì số năm sống không mắc bệnh tim mạch, tuổi thọ cũng như chất lượng cuộc sống cũng sẽ được tối ưu. Bảy yếu tố này (life’s simple 7) bao gồm:
- Chất lượng bữa ăn
- Hoạt động thể chất
- Phơi nhiễm với thuốc lá
- Tỷ số khối cơ thể (body mass index – BMI)
- Glucose huyết đối
- Cholesterol tổng cộng
- Huyết áp
Life’s simple 8
Trong hơn 1 thập kỷ vừa qua, đã có nhiều kết quả nghiên cứu làm rõ tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần, thể trạng tốt cũng như các yếu tố xã hội quyết định sức khỏe đối với sức khỏe tim mạch. Các yếu tố quy định một sức khỏe tâm thần tích cực như sự lạc quan, sống có mục đích, làm chủ môi trường xung quanh, lĩnh hội được vai trò xã hội cũng như sức bật cũng có liên quan đến một sức khỏe tim mạch tốt hơn. Ngược lại, áp lực tâm thần và trầm cảm có liên quan đến tình trạng xấu hơn của sức khỏe tim mạch.
Giấc ngủ là một yếu tố nền tảng đối với sinh học của con người và là nhu cầu cần thiết trọn đời của con người. Nhiều nghiên cứu dịch tễ đã cho thấy thói quen giấc ngủ xấu cũng là một yếu tố nguy cơ cho tử vong do mọi nguyên nhân. Nhiều nghiên cứu cũng đã cho thấy cơ chế liên quan đến tim mạch-chuyển hóa tiềm tàng của giấc ngủ.
Mặc dù chưa có nhiều bằng chứng cho thấy cải thiện độ dài cũng như chất lượng giấc ngủ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhưng mối liên hệ giữa sức khỏe tim mạch và giấc ngủ là một vấn đề không thể bàn cãi. Chẳng hạn đã có thử nghiệm cho thấy thay đổi giấc ngủ gây tác động đến huyết áp, viêm, cân bằng nội môi glucose và một số yếu tố liên quan khác. Một số nghiên cứu quan sát khác đã cho thấy thay đổi nhỏ đối với giấc ngủ có liên quan đến sự thay đổi của các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch. Trước những bằng chứng về những tác động của giấc ngủ đối với sức khỏe tim mạch-chuyển hóa và kết cục sức khỏe, AHA đã bổ sung thời lượng giấc ngủ là yếu tố thứ 8 và thiết lập life’s simple 8 mới.
Định hình và đánh giá sức khỏe tim mạch dựa trên ma trận 8 yếu tố được trình bày trong bảng 1. Tuy nhiên, không nên sử dụng các đánh giá này như một yếu tố đơn lẻ để xây dựng kế hoạch phòng ngừa và chiến lược kiểm soát sức khỏe cho bệnh nhân.
Bảng 1. Định hình và đánh giá sức khỏe tim mạch cho mỗi yếu tố trong life’s simple 8
.png)
.png)
.png)
Bàn luận
Life’s simple 8 là một bước tiến quan trọng về khả năng định hình sức khỏe tim mạch. Những phân tích các yếu tố trong life’s simple 8 có thể hỗ trợ bác sĩ lâm sàng, các nhân viên y tế nói chung và cộng đồng hiểu rõ hơn về những yếu tố tiên quyết ảnh hưởng đến sức khỏe tim mach, từ đó điều chỉnh lối sống, xây dựng kế hoạch phòng ngừa phù hợp và hướng tới một cồng đồng với sức khỏe tim mạch bền vững hơn.
Nguồn
Donald M. Lloyd-Jones, Norrina B. Allen, Cheryl A.M. Anderson et al. Life’s Essential 8: Updating and Enhancing the American Heart Association’s Construct of Cardiovascular Health: A Presidential Advisory From the American Heart Association. Circulation. 2022;146:00–00. DOI: 10.1161/CIR.0000000000001078
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
