Các nguy cơ của tăng huyết áp với tiểu đường

Tăng huyết áp được xem như là “sát thủ thầm lặng” bởi vì không có triệu chứng cơ năng rõ ràng nào và rất nhiều người không nhận thức được họ đang mắc. Một nghiên cứu năm 2013 của Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA) cho thấy rằng gần một nửa số bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tim hoặc tiểu đường typ 2 báo cáo lại rằng họ phải thảo luận vấn đề sức khỏe nội khoa, gồm cả huyết áp, với bác sĩ.

Nếu bạn tăng huyết áp, điều đó có nghĩa là máu đang được bơm qua tim và mạch máu với lực rất lớn. Qua thời gian, huyết áp cao kéo dài sẽ làm mỏi cơ tim và có thể làm cơ tim phì đại. Năm 2008, 67% số người trưởng thành ở độ tuổi 20 hoặc lớn hơn mắc tiểu đường tự báo cáo lại rằng họ có huyết áp lớn hơn 140/90.

Ở người khỏe mạnh, huyết áp 140/90 được xem là bình thường, nhưng đối với người mắc tiểu đường typ 2, các bác sĩ khuyến cáo giữ huyết áp thấp hơn, dưới 135/80.

Điều này có nghĩa là gì? Con số đầu tiên (135) được gọi là huyết áp tâm thu; nó là áp lực mà máu được đẩy qua tim. Con số thứ hai (80) gọi là huyết áp tâm trương, là áp lực được duy trì bởi các động mạch giữa các lần tim đập. Người khỏe mạnh nên được kiểm tra huyết áp vài lần mỗi năm, nhưng người tiểu đường cần được kiểm tra cẩn thận hơn. Ngoài việc kiểm tra huyết áp ít nhất 4 lần mỗi năm, ADA khuyến cáo tự theo dõi tại nhà, ghi lại các trị số, và cho bác sĩ xem.

Các nguy cơ của tăng huyết áp với tiểu đường

Theo ADA, sự kết hợp tăng huyết áp và tiểu đường typ 2 là đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng và cố thể làm tăng rất mạnh nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Mắc tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp cũng làm tăng khả năng phát triển các bệnh khác liên quan đến tiểu đường, ví dụ như bệnh lý thận, và bệnh võng mạc (mạch máu mắt), có thể gây ra mù. Có rất nhiều bằng chứng quan trọng cho thấy rằng tăng huyết áp mạn tính có thể đẩy nhanh tốc độ các vấn đề về nhận thức liên quan đến tuổi, ví dụ như Alzheimer và/ hoặc mất trí. Đó là bởi vì các mạch máu nuôi não có thể bị tắc nghẽn bởi các mảng chất béo giống như là tim. Năm 2009 một bài báo ở Clinics in Geriatric Medicine, bác sĩ Thomas Obisesan viết rằng “[…] tăng huyết áp được xem như là nguy cơ lớn nhất với đột quỵ, và quan trọng hơn, bệnh Alzheimer.”

Tiểu đường không kiểm soát được không phải là yếu tố duy nhất làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp. Hãy nhớ rằng, nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ tăng theo hàm mũ nếu bạn có nhiều hơn một trong các nguy cơ sau:

Tiền sử gia đình có bệnh lý về tim
Stress
Chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều muối
Lối sống ít vận động
Tuổi cao
Béo phì
Hút thuốc
Bổ sung quá ít Kali hoặc vitamin D
Uống quá nhiều rượu
Các bệnh mạn tính như bệnh thận, tiểu đường, và/ hoặc ngừng thở khi ngủ.

Dự phòng tăng huyết áp với người tiểu đường.

Những thay đổi nhỏ trong lối sống có thể làm giảm huyết áp của bạn. Phần lớn là chế độ ăn, nhưng tập thể dục hàng ngày cũng được khuyến cáo. Hầu hết các bác sĩ khuyên rằng đi bộ nhanh khoảng 30-40 phút mỗi ngày, nhưng bất kì bài tập aerobic nào cũng có thể làm trái tim bạn khỏe mạnh hơn. Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến cáo ít nhất “150 phút mỗi tuần bài tập trung bình- mạnh và/ hoặc 90 phút mỗi tuần bài tập tim- hô hấp tích cực”. Ngoài làm giảm huyết áp, các bài tập thể lực có thể làm cơ tim khỏe và làm giảm độ cứng của động mạch, là tình trạng xảy ra khi tuổi tăng lên nhưng thường nặng hơn khi có tiểu đường typ 2.

Hãy hỏi trực tiếp bác sĩ để thực hiện kế hoạch tập thể dục, đặc biệt nếu trước đây bạn không tập, hay đang cố găng tập thứ gì đó mạnh hơn, hoặc nếu bạn đang có vấn đề về mục tiêu tập luyện. Bắt đầu với 5 phút đi bộ nhanh mỗi ngày và tăng lên theo thời gian. Leo cầu thang bộ thay cho thang máy, hoặc đỗ xe ô tô xa hơn lối vào cửa hàng.

Bạn có thể quen thuộc với nhu cầu cải thiện thói quen ăn uống, như là bỏ đường khỏi thực đơn, nhưng ăn để có trái tim khỏe cũng có nghĩa là cắt giảm muối, cắt giảm thịt nhiều mỡ, và các sản phẩm từ sửa. Hãy cố thử những lời khuyên dưới đây để cải thiện chế độ ăn chuẩn:

Hãy ăn nhiều loại rau vào mỗi bữa ăn.
Chuyển sang các sản phẩm từ sữa ít béo.
Hãy chắc chắn rằng các thức ăn được chế biến sẵn chứa ít hơn 400mg muối
Tránh muối ăn.
Chọn thịt nạc và cá, hoặc thịt thay thế.
Nấu ăn sử dụng các phương pháp ít béo như là nướng vỉ hoặc nướng bằng lò (tránh chiên thức ăn)
Ăn nhiều hoa quả.
Ăn nhiều thức ăn nguyên (chưa qua chế biến)
Chuyển sang ăn mì ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, và gạo nâu.
Ăn các bữa nhỏ hơn.
Đừng bỏ bữa sáng.

Điều trị tăng huyết áp với tiểu đường.

Trong khi một số người có thể cải thiện tình trạng tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp bằng việc thay đổi lối sống, hầu hết bệnh nhân cần phải dùng thuốc. Phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe chung, một số người cần nhiều hơn một thuốc để làm giảm nguy cơ. Thuốc điều trị huyết áp cao được chia làm 5 nhóm khác nhau: Ức chế enzym chuyển, thuốc chẹn thụ thể angiotensin, chẹn beta, chẹn kênh canxi, và lợi tiểu. Một vài thuốc có tác dụng phụ, vì vậy hãy theo dõi cảm nhận của bạn và hãy chắc chắn rằng nói với bác sĩ bất kì các thuốc khác mà bạn đang uống.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP