Béo phì là tình trạng tích tụ bất thường và quá mức khối mô mỡ và các tổ chức khác ảnh hưởng tới sức khỏe. Nó được xác định bằng chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) từ 30 trở lên.
Bình thường, thức ăn cung cấp cho cơ thể nguồn năng lượng để tạo calo cho hoạt động hằng ngày. Nếu lượng calo nạp vào cứ thế dư thừa từ ngày này qua ngày khác thì chúng được sẽ tích lũy dưới dạng mỡ trong cơ thể và gây ra bệnh béo phì.
Béo phì còn có thể do nguyên nhân nội sinh (béo phì thứ phát): chiếm 10% tổng số bệnh nhân béo phì có liên quan tới bệnh lý bẩm sinh di truyền có bất thường về gen. Ngoài triệu chứng béo phì bệnh nhân còn kèm theo các triệu chứng tổn thương thần kinh và các cơ quan khác như cường chức năng tuyến thượng thận, cường insulin nguyên phát,...
Nguyên nhân ngoại sinh (béo phì nguyên phát) chiếm 90% trong tổng số bệnh nhân béo phì:
- Bệnh béo phì làm gia tăng nguy cơ đối với bệnh tim mạch
Sở dĩ nói như thế là vì bệnh tim mạch do béo phì bao gồm tăng huyết áp, bệnh mạch vành đều có liên quan tới béo phì. Huyết áp tâm trương và tâm thu đều tăng khi chỉ số BMI tăng, nguy cơ này càng tăng cao khi béo phì ở tuổi càng trẻ và thời gian béo phì càng dài. Tăng cân nhanh là một yếu tố liên quan đến tăng huyết áp và giảm trọng lượng sẽ có hiệu quả giảm huyết áp.
Bệnh tim mạch do béo phì xảy ra vì người béo phì có hiện tượng rối loạn chuyển hóa lipid trong đó có hàm lượng LDL, Triglycerid và Cholesterol cao. Tình trạng này là nguyên nhân gây xơ vữa động mạch trong đó có chít hẹp động mạch vành làm thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim và đau thắt ngực.
- Tình trạng viêm nhiễm ở bệnh tim mạch có liên quan với bệnh béo phì
Mối liên quan giữa béo phì và bệnh tim mạch còn thể hiện ở việc béo phì làm thúc đẩy nguy cơ viêm hệ thống và tình trạng viêm lại thúc đẩy quá trình tạo mỡ. Chính sự tích tụ mô mỡ và viêm hệ thống mãn tính là hai yếu tố thường tìm thấy ở người bị béo phì. Cả hai yếu tố này làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, thúc đẩy và hình thành mảng bám thành mạch. Khi mảng bám này vỡ ra sẽ hình thành nên huyết khối gây ra các cơn đau tim, tắc động mạch mạc treo, đột quỵ,...
- Bệnh béo phì khiến cho chức năng tim bị suy giảm
Không những thế, béo phì còn tạo điều kiện cho mỡ ứ đọng bao bọc tim làm tim giảm khả năng co bóp. Bệnh xơ vữa động mạch do béo phì dễ làm tăng huyết áp và gây suy tim. Việc cơ thể tăng trọng lượng quá mức sẽ kéo theo đó là tăng khối lượng tuần hoàn và hậu quả cũng là suy tim. Ngoài ra, béo phì khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể với khối lượng trọng lượng lớn dẫn đến người bệnh có thể bị nhồi máu cơ tim cấp gây tử vong.
Người bị béo phì sẽ có sự tích lũy quá mức mô mỡ từ đó sinh ra hàng loạt thay đổi xấu cho hệ tim mạch. Khi bị béo phì, nhu cầu trao đổi chất của cơ thể tăng lên khiến cho lượng máu lưu thông, cung lượng tim lẫn thể tích huyết tương tăng kéo theo sự tăng lên của huyết áp và áp lực cho thành tim. Những hệ lụy sinh ra từ đây chính là tình trạng rối loạn chức năng tâm trương thất trái, phì đại thất trái và nguy cơ tiến triển suy tim.
Khi đã hiểu được bệnh tim mạch do béo phì nguy hiểm như thế nào, mỗi người trong chúng ta cần nâng cao ý thức phòng ngừa béo phì để giảm thiểu nguy cơ này bằng cách:
Thực tế hiện nay cho thấy tỷ lệ người mắc bệnh béo phì và tim mạch ngày càng tăng lên, bệnh tim mạch cũng có xu hướng trẻ hóa do thói quen ăn uống và rèn luyện thể chất. Tất cả các thói quen hàng ngày theo thời gian sẽ làm tăng tích tụ chất béo và tạo cơ hội cho các mảng xơ vữa động mạch hình thành, lưu thông máu bị cản trở và bệnh lý tim mạch vì thế dễ dàng xảy ra. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời bằng phương pháp phù hợp thì nguy cơ tử vong là khó tránh.
Nhìn chung, bệnh tim mạch do béo phì gây ra rất nhiều nguy hiểm cho sức khỏe và thậm chí còn tăng tỷ lệ tử vong. Vì thế, thăm khám định kỳ để sàng lọc các bệnh lý về tim do béo phì là việc nên làm. Nó giúp chúng ta dự phòng, phát hiện sớm từ đó chủ động điều trị hiệu quả bệnh lý tim mạch, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của mình.
Xem thêm: Người béo phì dễ viêm khớp cột sống thắt lưng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh