Cảnh giác với triệu chứng hạ huyết áp

✴️ Cảnh giác với triệu chứng hạ huyết áp

1. Tổng quan về hạ huyết áp

Hạ huyết áp (hypotension) là tình trạng huyết áp động mạch thấp hơn mức sinh lý bình thường, thường được định nghĩa khi huyết áp tâm thu < 90 mmHg hoặc huyết áp tâm trương < 60 mmHg. Mặc dù ít được chú ý hơn so với tăng huyết áp, nhưng hạ huyết áp – đặc biệt nếu kéo dài hoặc xuất hiện đột ngột – có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tuần hoàn não, tim mạch, chức năng thận và khả năng vận động.

Hạ huyết áp có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm

2. Biến chứng nguy hiểm của hạ huyết áp kéo dài

Hạ huyết áp không được điều trị kịp thời hoặc kiểm soát hiệu quả có thể dẫn đến các hậu quả sau:

Thiếu máu não cục bộ thoáng qua: Hạ huyết áp làm giảm dòng máu não tạm thời, gây ra các triệu chứng thần kinh thoáng qua như chóng mặt, rối loạn ngôn ngữ, nhìn mờ, cảnh báo nguy cơ đột quỵ thực sự.
Đột quỵ não: Khi huyết áp giảm sâu, máu không đủ cung cấp cho mô não, dẫn đến nhồi máu não lan rộng nếu không can thiệp kịp thời.
Suy giảm nhận thức và rối loạn trí nhớ: Do não thiếu oxy và glucose nuôi dưỡng kéo dài, đặc biệt ở người cao tuổi.
Đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim: Giảm tưới máu động mạch vành gây thiếu oxy cơ tim, khởi phát cơn đau ngực hoặc nhồi máu cơ tim cấp.
Suy tim: Do tim phải tăng co bóp để bù đắp áp lực tưới máu, lâu dài gây quá tải thể tích và áp lực, dẫn đến giãn thất và giảm phân suất tống máu.
Tổn thương thận, rối loạn tiêu hóa, giảm chức năng tình dục: Các cơ quan bị thiếu máu nuôi dưỡng kéo dài dẫn đến thiểu niệu, khó tiêu, giảm ham muốn và rối loạn cương ở nam giới.

3. Triệu chứng nhận biết hạ huyết áp

Việc nhận diện các triệu chứng sớm có vai trò quan trọng trong can thiệp và điều trị. Một số biểu hiện thường gặp:

Chóng mặt, hoa mắt, choáng váng
Ngất hoặc cảm giác sắp ngất
Rối loạn thị giác (nhìn mờ)
Nhịp tim chậm hoặc nhanh bất thường
Mệt mỏi, suy nhược, cảm giác lạnh
Buồn nôn, vã mồ hôi
Da tái nhợt, môi khô
Tụt huyết áp tư thế (orthostatic hypotension)

Lưu ý: Nếu người bệnh bất tỉnh, lú lẫn cấp tính hoặc đau ngực, cần xử trí cấp cứu ngay vì có thể là dấu hiệu của sốc tuần hoàn hoặc nhồi máu cơ tim.

Hạ huyết áp gây suy tim

4. Khuyến nghị dự phòng và cải thiện huyết áp thấp

4.1. Biện pháp thay đổi lối sống

Bổ sung đủ nước: Uống 1.5–2.5 lít nước mỗi ngày để duy trì thể tích tuần hoàn.
Chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn quá no, đặc biệt ở người cao tuổi để phòng hạ huyết áp sau ăn.
Hạn chế rượu bia và chất kích thích có thể gây giãn mạch.
Tăng lượng muối hợp lý theo chỉ định bác sĩ (không áp dụng ở bệnh nhân suy tim, suy thận).
Mang tất ép y khoa: Giúp tăng hồi lưu tĩnh mạch ở bệnh nhân có hạ huyết áp tư thế.
Thay đổi tư thế chậm rãi: Tránh thay đổi tư thế đột ngột sau khi nằm lâu.
Ngủ kê gối cao đầu: Giảm nguy cơ tụt huyết áp khi chuyển tư thế buổi sáng.
Tập thể dục thường xuyên: Duy trì sức khỏe tim mạch và kiểm soát huyết áp tốt hơn.

4.2. Theo dõi và điều trị

Đo huyết áp định kỳ bằng máy đo đáng tin cậy, đặc biệt khi có yếu tố nguy cơ: người cao tuổi, bệnh mạch vành, tiểu đường.
Khám chuyên khoa tim mạch nếu triệu chứng tái diễn hoặc không rõ nguyên nhân.
Dùng thuốc tăng huyết áp như fludrocortisone hoặc midodrine trong các trường hợp được chỉ định.

5. Kết luận

Hạ huyết áp là một tình trạng không thể xem nhẹ, đặc biệt khi kéo dài hoặc diễn tiến đột ngột. Nhận diện sớm triệu chứng, can thiệp kịp thời và điều chỉnh lối sống là những yếu tố then chốt trong việc kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng. Bệnh nhân cần chủ động tái khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP