Giai đoạn đầu của phục hồi sau phẫu thuật điều trị các bệnh về tim mạch có thể kéo dài từ 6 – 8 tuần. Trước khi xuất viện, bệnh nhân và người nhà sẽ được các bác sĩ dặn dò cẩn thận về chăm sóc sau phẫu thuật bao gồm những lưu ý về chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hàng ngày và tinh thần.
Giảm đau sau phẫu thuật
Sau khi phẫu thuật, tình trạng ngứa, khó chịu, đau thắt hoặc tê dọc theo vết rạch mổ là điều bình thường. Để giảm bớt những cơn đau, người bệnh sẽ được kê đơn một số loại thuốc giảm đau trước khi rời bệnh viện.
Trong các trường hợp phẫu thuật bắc cầu mạch vành để điều trị bệnh mạch vành, bệnh nhân có thể cảm thấy đau ở chân nhiều hơn xung quanh vết rạch ở ngực nếu tĩnh mạch chân được sử dụng để làm cầu. Đi bộ và các hoạt động nhẹ nhàng hàng ngày theo thời gian sẽ làm giảm bớt sự khó chịu ở chân và tình trạng cứng khớp.
Điều khiển xe cộ
Bác sĩ sẽ cho người bệnh biêt thời điểm nào là thích hợp để có thể điều khiển xe cộ phục vụ nhu cầu di chuyển, thường là 6 – 8 tuần sau phẫu thuật hoặc ngắn hơn nếu áp dụng phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Tốt nhất nếu có nhu cầu đi lại, nên nhờ người khác đèo.
Vận động
Tương tự bác sĩ cũng sẽ thông báo cho bệnh nhân biết thời điểm nào có thể trở lại vận động như bình thường. Tuy nhiên trong 6 – 8 tuần đầu tiên, bệnh nhân cần tuân thủ một số lưu ý sau:
- Tăng dần dần các hoạt động thể chất nhưng không đứng lâu một chỗ quá 15 phút.
- Không được nâng vác đồ vật nặng hơn 4 kg.
- Không đẩy hoặc kéo vật nặng.
- Trừ khi được khuyến cáo hạn chế bởi bác sĩ, bệnh nhân vẫn có thể leo cầu thang.\
- Đi bộ nhẹ nhàng hàng ngày.
Chế độ ăn uống
Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn sau phẫu thuật. Nếu cần thiết bác sĩ sẽ tư vấn một chế độ ăn kiêng đặc biệt.
Nhìn chung sau phẫu thuật, người bệnh thường có cảm giác chán ăn. Nếu gặp phải tình trạng này, cố gắng ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì 3 bữa lớn. Trường hợp đã áp dụng nhiều biện pháp khắc phục nhưng người bệnh vẫn không muốn ăn uống, liên hệ ngay với bác sĩ điều trị.
Chăm lo đời sống tinh thần
Trạng thái buồn bã, chán nản sau khi phẫu thuật khá phổ biến ở nhiều người bệnh. Tuy nhiên trạng thái này thường sẽ chấm dứt sau vài tuần đầu tiên. Người thân và bạn bè có thể khích lệ tinh thần người bệnh bằng cách:
- Cùng đi bộ hàng ngày
- Cùng nói chuyện, chia sẻ cảm xúc
- Khuyến khích người bệnh tiếp tục tham gia các hoạt động xã hội và sở thích trước đây.
- Thường xuyên thăm nom bệnh nhân.
- Gợi ý người bệnh tham gia các nhóm hỗ trợ hoặc chương trình phục hồi chức năng tim.
Nếu bệnh nhân không kiểm soát được các cảm xúc tiêu cực, hãy nhanh chóng tìm kiếm sự trợ giúp y tế từ bác sĩ.
Giấc ngủ
Nhiều người phàn nàn rằng cảm thấy khó ngủ sau khi điều trị các bệnh lý về tim mạch bằng phẫu thuật. Mặc dù vậy nhưng nhìn chung tình trạng này chỉ kéo dài trong khoảng vài tháng.
Để giúp đỡ bệnh nhân nhanh chóng vượt qua cơn mất ngủ, những người xung quanh có thể:
- Khuyến khích sử dụng thuốc giảm đau khoảng nửa giờ trước khi đi ngủ. Sử dụng gối ốm để có thể duy trì tư thế ngủ thoải mái nhất.
- Hạn chế sử dụng các loại đồ uống có chứa caffeine như sô cô la, cà phê, trà, cola… vào buổi tối.
- Nghe nhạc thư giãn.
- Không nên dành quá nhiều thời gian ngủ trưa.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh