Có những loại tăng huyết áp nào?

Có hai loại tăng huyết áp cơ bản. Hơn 95% số người bị tăng huyết áp không rõ nguyên nhân – được gọi là tăng huyết áp nguyên phát. Khi tìm thấy một nguyên nhân gây ra tình trạng tăng huyết áp thì đó được gọi là tăng huyết áp thứ phát.

* Tăng huyết áp nguyên phát: Đây là loại tăng huyết áp được chẩn đoán sau khi bác sĩ nhận thấy huyết áp của bạn tăng cao trong 3 lần kiểm tra trở lên và loại trừ tất cả các trường hợp khác của tăng huyết áp. Thông thường, những người tăng huyết áp nguyên phát không có triệu chứng gì, nhưng bạn có thể thường xuyên đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt hoặc chảy máu mũi. Mặc dù không biết nguyên nhân nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng béo phì, hút thuốc, uống rượu bia và di truyền đều đóng vai trò trong bệnh tăng huyết áp nguyên phát.

* Tăng huyết áp thứ phát: nguyên nhân phổ biến của tăng huyết áp thứ phát là bất thường trong động mạch cung cấp máu cho thận. Các nguyên nhân khác bao gồm tắc nghẽn đường thở khi ngủ, các bệnh và u của tuyến thượng thận, các bất thường về hormone, tuyến giáp và sử dụng quá nhiều muối hoặc rượu trong chế độ ăn. Thuốc cũng có thể là nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát, bao gồm các thuốc không kê đơn như ibuprofen và pseudoephedrine (thuốc giảm sung huyết ở mũi).

Các loại tăng huyết áp bổ sung: tăng huyết áp tâm thu đơn độc, tăng huyết áp ác tính và tăng huyết áp thể kháng thuốc

Tăng huyết áp tâm thu đơn độc, tăng huyết áp ác tính và tăng huyết áp thể kháng thuốc là tất cả các loại tăng huyết áp được công nhận với các tiêu chí chẩn đoán cụ thể.

* Tăng huyết áp tâm thu đơn độc: Huyết áp được ghi nhận bởi hai chỉ số: chỉ số huyết áp tâm trương, là áp lực được tạo ra khi tim bóp; chỉ số huyết áp tâm trương, là áp lực được tạo ra khi tim giãn giữa các hai lần bóp. Huyết áp bình thường là 120/80. Với tăng huyết áp tâm thu đơn độc, huyết áp tâm thu tăng hơn 140, trong khi đó huyết áp tâm trương vẫn ở mức bình thường, dưới 90. Tăng huyết áp loại này phổ biến nhất ở những người trên 65 tuổi và nguyên nhân là mất tính đàn hồi của động mạch. Huyết áp tâm thu quan trọng hơn nhiều so với huyết áp tâm trương khi nó làm tăng nguy cơ của các bệnh tim mạch ở người cao tuổi.

* Tăng huyết áp ác tính: đây là kiểu tăng huyết áp xảy ra chỉ ở 1% những người tăng huyết áp. Nó thường phổ biết hơn ở những người trưởng thành trẻ tuổi, những người Mỹ gốc Phi và phụ nữ bị nhiễm độc thai kì. Tăng huyết áp ác tính xảy ra khi huyết áp tăng cực kì nhanh. Nếu huyết áp tâm trương lên hơn 130, bạn có thể bị tăng huyết áp ác tính. Đây là một tình trạng cấp cứu y khoa và nên được điều trị ở bệnh viện. Các triệu chứng bao gồm tê cẳng tay và cẳng chân, suy giảm thị lực, lú lẫn, đau ngực và đau đầu.

* Tăng huyết áp thể kháng thuốc: Nếu bác sĩ kê cho bạn 3 loại thuốc hạ huyết áp khác nhau và huyết áp của bạn vẫn quá cao, bạn có thể bị tăng huyết áp thể kháng thuốc. Tăng huyết áp thể kháng thuốc có thể xảy ra ở 20-30% các trường hợp tăng huyết áp. Loại tăng huyết áp này có thể do di truyền và phổ biến hơn ở những người cao tuổi, béo phì, phụ nữ, người Mỹ gốc Phi, hoặc một căn bệnh tiềm ẩn ví dụ như tiểu đường hoặc bệnh lí thận.

Các tiêu chuẩn chẩn đoán tăng huyết áp

Tăng huyết áp trong Hội chứng áo choàng trắng và tăng huyết áp không ổn định là các thuật ngữ đã được sử dụng thay thế nhau để mô tả các loại tăng huyết áp đến và đi. Các kiểu tăng huyết áp này cũng cho biết một nguy cơ cao hơn trong việc phát triển bệnh tăng huyết áp, hoặc chúng cũng có thể chỉ là một phản ứng bình thường. Thuật ngữ ‘không hoạt động’ có nghĩa là huyết áp thay đổi theo thời gian – một sự xuất hiện khá phổ biến đối với hầu hết mọi người.

Thuật ngữ ‘ tăng huyết áp áo choàng trắng’ bắt nguồn từ hiện tượng đã được nghiên cứu kĩ rằng các bệnh nhân có thể bị tăng huyết áp khi bác sĩ ở phòng khám hoặc cơ sở y tế nhưng lại có huyết áp bình thường khi đo ở nhà. Nghiên cứu cho thấy rằng loại tăng huyết áp này có thể ảnh hưởng đến khoảng 30% dân số. Bởi vì huyết áp có thể thay đổi, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo rằng bạn nên có số liệu huyết áp ở ít nhất 3 thời điểm khác nhau để chẩn đoán tăng huyết áp chính xác. Một khuyến cáo nữa là đo lại huyết áp sau khoảng 5-10 phút.

Tăng huyết áp ảnh hưởng tới 73 triệu người Mỹ trưởng thành, hầu hết các loại tăng huyết áp đều có thể điều trị được. Hãy đến gặp bác sĩ thường xuyên và đảm bảo bạn biết huyết áp của bạn là gì – bác sĩ có thể tìm ra loại tăng huyết áp bạn đang mắc phải.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP