Tăng huyết áp xảy ra khi áp lực bơm máu lên thành động mạch cao hơn mức bình thường. Huyết áp cao được định nghĩa là có chỉ số huyết áp tâm thu (số trên) lớn hơn 130 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương (số dưới) từ 80 mmHg trở lên. Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ lớn nhất cho bệnh tim. Một số chất bổ sung có thể làm tăng huyết áp bằng cách ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống tim mạch hoặc bằng cách can thiệp vào thuốc huyết áp.
Thực phẩm bổ sung bao gồm vitamin, khoáng chất và thảo mộc giúp bổ sung các chất dinh dưỡng bạn nhận được từ thực phẩm. Chúng có sẵn trong các cửa hàng và thường được bán trên thị trường để giúp cải thiện hoặc ngăn ngừa một số tình trạng sức khỏe. Tuy nhiên, không giống như thuốc kê đơn và không kê đơn, chất bổ sung không cần phải được Bộ Y tế chấp thuận để đảm bảo chúng có hiệu quả và an toàn, hoặc trải qua nghiên cứu lâm sàng để chứng minh cho tác dụng của chúng.
Một số vitamin và chất bổ sung, chẳng hạn như coenzyme Q10 (ubiquinone) và melatonin, đã được phát hiện là có tác dụng hạ huyết áp. Tuy nhiên, một số chất bổ sung đã được phát hiện là làm tăng huyết áp hoặc tương tác với huyết áp, làm loãng máu và các loại thuốc khác. Điều quan trọng là bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ vitamin hoặc chất bổ sung nào.
Không bao giờ dùng vitamin hoặc các chất bổ sung khác mà không nói chuyện với bác sĩ trước. Những câu cần hỏi bao gồm:
Có một số chất bổ sung như kim sa, cam đắng, rễ cam thảo,... nên tránh khi bạn bị huyết áp cao.
Kim sa
Kim sa có nguồn gốc từ một loài hoa lâu năm và thường được sử dụng nhiều nhất trong các loại kem và thuốc mỡ bôi ngoài da để hỗ trợ chữa lành vết bầm tím, bong gân, sưng tấy và viêm nhiễm. Kim sa được coi là an toàn khi sử dụng ngoài da nhưng không nên dùng bằng đường uống dưới dạng viên hoặc các dạng khác. Khi dùng kim sa đường uống có thể gây ra các vấn đề về tim, chóng mặt và các vấn đề y tế khác, thậm chí có thể gây tử vong với liều lượng lớn,
Nhân sâm Châu Á (Panax)
Nhân sâm Châu Á, còn được gọi là nhân sâm Panax, đã được quảng bá cho nhiều mục đích sử dụng bao gồm tăng cường sức khỏe, giảm căng thẳng, cải thiện sự tập trung và trí nhớ. Nhân sâm đã được phát hiện là làm tăng huyết áp, mặc dù điều này thường xảy ra ở những người có huyết áp thấp. Ở những người bị huyết áp thấp, dùng nhân sâm có thể giúp huyết áp trở lại bình thường, nhưng ở những người bị huyết áp cao, nó có thể gây nguy hiểm.
Không chắc liệu nhân sâm có tương tác với một số loại thuốc, bao gồm: thuốc làm loãng máu, thuốc chẹn kênh canxi và các loại thuốc điều trị huyết áp cao khác hay không. Vì vậy, khi muốn dùng các loại thuốc này, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng nhân sâm.
Cam đắng
Cam đắng là một chất bổ sung chiết xuất từ quả hoặc vỏ của cam đắng. Nó thường được sử dụng trong các sản phẩm bổ sung giảm cân và tăng hiệu suất thể thao. Mặc dù đã có trường hợp được báo cáo về cơn đau tim, đau thắt ngực và đột quỵ sau khi tiêu thụ các sản phẩm có chứa cam đắng, nhưng vẫn chưa biết chắc liệu cam đắng hoặc các thành phần khác có đóng vai trò gì hay không. Cần thêm nhiều nghiên cứu về việc liệu cam đắng có làm tăng huyết áp hoặc nhịp tim hay không.
Guarana
Guarana chứa caffein và là một loại thảo mộc thường được sử dụng trong nước tăng lực. Nhiều loại nước tăng lực có chứa lượng caffein cao và việc thêm guarana sẽ làm tăng lượng caffein. Quá nhiều caffein có thể làm tăng huyết áp và nhịp tim, và rối loạn nhịp tim.
Rễ cây cam thảo
Rễ cam thảo là một loại thực phẩm bổ sung được sử dụng phổ biến nhất cho các vấn đề về tiêu hóa như ợ chua, ho, nhiễm trùng do vi rút và vi khuẩn. Rễ cam thảo có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm tăng huyết áp, đặc biệt là khi nó được tiêu thụ với số lượng lớn hoặc trong thời gian dài.
Cam thảo cũng làm giảm kali, kail đóng một vai trò trong huyết áp. Những người bị huyết áp cao hoặc bệnh tim không nên dùng cam thảo.
St. John's wort
St. John's wort là một loại thảo mộc được sử dụng cho nhiều bệnh lý bao gồm trầm cảm, các triệu chứng mãn kinh, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). St. John's wort có thể gây ra tương tác nghiêm trọng với nhiều loại thuốc phổ biến kể cả thuốc làm loãng máu.
Vitamin E
Vitamin E là một chất chống oxy hóa giúp bảo vệ các tế bào của cơ thể khỏi bị tổn thương. Liều cao vitamin E có thể làm tăng nguy cơ chảy máu sau chấn thương hoặc chảy máu não vì nó làm giảm khả năng hình thành cục máu đông của cơ thể. Vitamin E cũng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu cho những người dùng thuốc làm loãng máu. Khuyến cáo người lớn không nên bổ sung vitamin E tự nhiên hoặc tổng hợp quá 1.000 mg mỗi ngày.
Độc tính của vitamin D
Ngộ độc vitamin D, hay chứng thừa vitamin D, là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng thường xảy ra khi sử dụng liều lượng vitamin rất cao trong thời gian dài mà không có sự giám sát y tế. Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi và các khoáng chất khác, nhưng nếu bổ sung quá nhiều có thể gây tăng canxi máu hoặc tích tụ canxi cao bất thường trong máu. Các triệu chứng ngộ độc vitamin D có thể bao gồm huyết áp cao và rối loạn nhịp tim, cùng với các triệu chứng về đường tiêu hóa, suy thận và thay đổi trạng thái tinh thần.
Vitamin K
Vitamin K giúp đông máu và giữ cho xương khỏe mạnh. Vitamin K có thể cản trở hoạt động của thuốc làm loãng máu, điều này có thể làm tăng nguy cơ đông máu, đau tim hoặc đột quỵ. Những người dùng thuốc làm loãng máu cần duy trì lượng vitamin K hấp thụ ở mức ổn định. Bất kỳ sự thay đổi đột ngột nào về nồng độ vitamin K đều có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.
Yohimbe
Yohimbe đến từ vỏ cây thường xanh châu Phi. Nó thường được quảng cáo là giúp điều trị rối loạn cương dương và tăng hưng phấn tình dục. Yohimbe có liên quan đến các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm: huyết áp cao, nhịp tim nhanh và đau tim. Việc sử dụng nó đã bị hạn chế ở nhiều quốc gia.
Mặc dù phổ biến, nhưng không có nhiều nghiên cứu được thực hiện về tác dụng của vitamin tổng hợp đối với huyết áp. Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng uống vitamin tổng hợp không làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp ngắn hạn hoặc dài hạn và việc uống vitamin tổng hợp không làm giảm nguy cơ tăng huyết áp đối với người bình thường. Các nghiên cứu cũ hơn đã gợi ý rằng vitamin tổng hợp có thể giúp giảm huyết áp cao ở những người có nguy cơ mắc bệnh tim, nhưng có rất ít nghiên cứu chứng minh điều này.
Không giống như thuốc kê đơn hoặc thuốc không kê đơn, Bộ Y tế không giám sát việc bán vitamin hoặc các chất bổ sung khác. Một số vitamin và chất bổ sung phổ biến có thể làm tăng huyết áp hoặc thay đổi cách thức hoạt động của huyết áp hoặc các loại thuốc điều trị tăng huyết áp khác. Bạn phải nhớ hỏi ý kiến bác sĩ khi cân nhắc dùng bất kỳ chất bổ sung nào, đặc biệt nếu bạn đang dùng thuốc để kiểm soát huyết áp hoặc thuốc làm loãng máu.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh