Những dấu hiệu tăng cholesterol

Tăng cholesterol là gì?

Cholesterol là một chất chất béo giống như dạng sáp mà gan tạo ra. Cholesterol rất quan trọng cho sự hình thành màng tế bào, vitamin D và một số hormone. Cholesterol không hòa tan trong nước, vì vậy nó không thể tự di chuyển qua cơ thể bạn. Các hạt được gọi là lipoprotein giúp vận chuyển cholesterol qua máu. Có hai dạng lipoprotein chính.

Lipoprotein mật độ thấp (LDL), còn được gọi là “cholesterol xấu”, có thể tích tụ trong động mạch và dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như đau tim hoặc đột quỵ. Ăn quá nhiều thực phẩm có chứa nhiều chất béo sẽ làm tăng mức cholesterol LDL trong máu của bạn. Tình trạng này được gọi là tăng cholesterol, mỡ máu cao hoặc tăng lipid máu.
Lipoprotein mật độ cao (HDL), đôi khi được gọi là “cholesterol tốt”, giúp đưa cholesterol LDL trở lại gan để đào thải. Nếu mức cholesterol LDL của bạn quá cao hoặc mức HDL cholesterol quá thấp, chất béo sẽ tích tụ trong mạch máu của bạn. Những chất lắng đọng này sẽ khiến máu khó lưu thông qua các động mạch. Điều này có thể gây ra các vấn đề trên khắp cơ thể bạn, đặc biệt là ở tim và não, hoặc có thể gây tử vong.

Các triệu chứng của tăng cholesterol là gì?

Tăng cholesterol thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Trong hầu hết các trường hợp, nó chỉ gây ra các trường hợp cấp cứu. Ví dụ, một cơn đau tim hoặc đột quỵ có thể là kết quả của những tổn thương do tăng cholesterol gây ra. Những tình trạng này thường không xảy ra cho đến khi lượng cholesterol tăng cao dẫn đến sự hình thành các mảng bám trong động mạch của bạn. Mảng bám có thể làm hẹp động mạch nên máu có thể đi qua ít hơn. Sự hình thành các mảng bám làm thay đổi niêm mạc động mạch của bạn. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Xét nghiệm máu là cách duy nhất để biết liệu cholesterol của bạn có quá cao hay không. Tăng cholesterol là khi lượng cholesterol toàn phần trong máu trên 200mg/dL. Yêu cầu bác sĩ cho bạn xét nghiệm cholesterol sau khi bạn bước sang tuổi 20. Sau đó, bạn hãy kiểm tra lại cholesterol cứ 4 đến 6 năm một lần. Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn kiểm tra cholesterol thường xuyên hơn nếu bạn có tiền sử gia đình bị cholesterol cao. Họ cũng có thể đề xuất xét nghiệm này nếu bạn chứng minh được các yếu tố nguy cơ sau:

bị tăng huyết áp
thừa cân
tình trạng di truyền gây ra cholesterol cao

Có một tình trạng di truyền qua các gen gây ra cholesterol cao được gọi là tăng cholesterol máu gia đình. Những người bị tình trạng này có mức cholesterol từ 300 mg/dL trở lên. Họ có thể phát triển bệnh xanthoma (bệnh u vàng), có thể xuất hiện dưới dạng mảng màu vàng trên da của bạn hoặc một khối u bên dưới da của bạn.

Bệnh động mạch vành (tim) (CAD)

Bệnh động mạch vành là một loại bệnh tim. Bệnh xảy ra khi sự tích tụ mảng bám khiến các động mạch chính cung cấp máu cho tim của bạn bị thu hẹp hoặc cứng lại. Các triệu chứng của bệnh tim có thể khác nhau đối với nam giới và phụ nữ. Tuy nhiên, bệnh tim vẫn là căn bệnh giết người số một ở cả hai giới. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

đau thắt ngực, đau ngực
buồn nôn
vô cùng mệt mỏi
khó thở
đau ở cổ, hàm, bụng trên hoặc lưng của bạn

Đột quỵ

Sự tích tụ của mảng bám do cholesterol cao có thể khiến bạn có nguy cơ nghiêm trọng bị giảm hoặc cắt nguồn cung cấp máu cho một phần quan trọng của não và gây đột quỵ. Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu y tế. Điều quan trọng là phải hành động nhanh chóng và được điều trị y tế nếu bạn hoặc bất kỳ ai bạn biết gặp phải các triệu chứng của đột quỵ. Các triệu chứng này bao gồm:

mất thăng bằng và phối hợp đột ngột
chóng mặt đột ngột
bất đối xứng trên khuôn mặt (mí mắt sụp xuống và miệng chỉ ở một bên)
không có khả năng di chuyển, đặc biệt chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể bạn
lú lẫn
nói ríu, khó nói
tê ở mặt, cánh tay hoặc chân của bạn, đặc biệt là ở một bên của cơ thể
nhìn mờ, nhìn đen hoặc nhìn đôi
đau đầu dữ dội đột ngột

Đau tim

Các động mạch cung cấp máu cho tim có thể từ từ thu hẹp do sự tích tụ của các mảng bám. Quá trình này, được gọi là xơ vữa động mạch, diễn ra từ từ theo thời gian và không có triệu chứng. Cuối cùng, một phần của mảng bám có thể bị vỡ ra. Khi điều này xảy ra, một cục máu đông hình thành xung quanh mảng bám. Nó có thể ngăn chặn lưu lượng máu đến cơ tim và lấy đi oxy và chất dinh dưỡng.

Sự thiếu hụt này được gọi là thiếu máu cục bộ. Khi tim bị tổn thương hoặc một phần của tim bắt đầu chết do thiếu oxy, sẽ gây ra cơn đau tim. Thuật ngữ y học cho cơn đau tim là nhồi máu cơ tim.

Các triệu chứng của cơn đau tim bao gồm:

thắt chặt, ép chặt, đầy, đau hoặc nhức ở ngực hoặc cánh tay của bạn
khó thở
lo lắng hoặc cảm giác sắp chết
chóng mặt
buồn nôn, khó tiêu hoặc ợ chua
mệt mỏi quá mức

Đau tim là một tình trạng cấp cứu y tế. Tổn thương cho tim có thể không thể phục hồi hoặc thậm chí gây tử vong, nếu việc điều trị không bắt đầu trong vài giờ đầu tiên sau cơn đau tim.

Bệnh động mạch ngoại vi (PAD)

Bệnh động mạch ngoại vi (PAD) có thể xảy ra khi mảng bám tích tụ trong thành động mạch. Điều này sẽ chặn dòng chảy của máu trong các động mạch cung cấp máu cho thận, cánh tay, dạ dày, chân và bàn chân của bạn. Các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại vi sớm có thể bao gồm:

chuột rút
đau nhức
mệt mỏi
đau ở chân của bạn khi hoạt động hoặc tập thể dục
khó chịu ở chân và bàn chân của bạn.

Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng xảy ra thường xuyên hơn và thậm chí xảy ra khi bạn đang nghỉ ngơi. Các triệu chứng sau đó có thể xảy ra do lưu lượng máu giảm bao gồm:

da chân và bàn chân của bạn mỏng, nhợt nhạt hoặc sáng bóng
mô chết do thiếu nguồn cung cấp máu, được gọi là hoại tử
vết loét trên chân và bàn chân của bạn không lành hoặc rất chậm lành
Đau chân không biến mất khi nghỉ ngơi
Nóng rát ở ngón chân của bạn
chuột rút chân
móng chân dày
ngón chân chuyển sang màu xanh lam
giảm sự phát triển của lông trên chân của bạn
giảm nhiệt độ của cẳng chân hoặc bàn chân của bạn so với chân còn lại

Những người bị bệnh động mạch ngoại vi có nguy cơ cao bị đau tim, đột quỵ hoặc cắt cụt chi.

Làm thế nào có thể theo dõi mức cholesterol?

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị bạn nên xét nghiệm testosterone 4-6 năm một lần nếu bạn là người trưởng thành khỏe mạnh trên 20 tuổi. Bạn cũng có thể cần kiểm tra cholesterol thường xuyên hơn nếu tiền sử gia đình có vấn đề về cholesterol hoặc đau tim khi còn trẻ. Vì tăng cholesterol không gây ra các triệu chứng trong giai đoạn đầu nên điều quan trọng là bạn phải lựa chọn lối sống tốt. Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh, duy trì thói quen tập thể dục và thường xuyên theo dõi mức cholesterol của bạn bằng cách kiểm tra chúng tại bệnh viện.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP