Những thông tin về các loại bệnh tim ở trẻ em và thanh thiếu niên

Các loại bệnh tim khác nhau có thể ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên. Một số bệnh tim có thể xuất hiện ở trẻ vừa mới sinh, trong khi một số trường hợp bệnh tim có thể phát triển do nhiễm trùng và các yếu tố khác.

Nhiều loại bệnh tim khác nhau có thể ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên bao gồm:

Dị tật tim bẩm sinh
Nhiễm trùng ảnh hưởng đến tim
Bệnh tim mắc phải khi trẻ còn nhỏ do bệnh tật hoặc hội chứng di truyền

Một tin tốt đó là nhiều trẻ em và thanh thiếu niên mắc bệnh tim vẫn có thể tiếp tục sống khỏe mạnh bình thường nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.

Bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh xảy ra do dị tật tim bẩm sinh. Tại Việt Nam, ước tính có 8000 - 10.000 trẻ vừa sinh ra có bệnh tim bẩm sinh. Một số bệnh tim bẩm sinh ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên gồm:

Rối loạn van tim như hẹp van động mạch chủ, hạn chế lưu lượng máu
Hội chứng giảm sản tim trái, nơi bên trái của tim kém phát triển
Các rối loạn liên quan đến các lỗ hổng trong tim, điển hình là ở các vách ngăn giữa các buồng và giữa các mạch máu chính từ tim đi ra, bao gồm:
Thông liên thất
Thông liên nhĩ
Còn ống động mạch
Tứ chứng Fallot, là sự kết hợp của bốn khiếm khuyết, bao gồm:
- Thông liên thất: Có một lỗ thông ở giữa buồng thất phải và buồng thất trái.
- Tắc nghẽn đường thoát thất phải: Hẹp đường nối giữa buồng thất phải đưa máu lên động mạch phổi, dẫn đến giảm máu lên phổi.
- Động mạch chủ cưỡi ngựa: Động mạch chủ (động mạch chính bơm máu từ tim ra nuôi toàn cơ thể) bình thường sẽ từ tim trái, nhưng trong tứ chứng Fallot lại bị lệch sang phải so với bình thường.
- Phì đại buồng thất phải: Buồng thất phải dày do phải bơm máu từ thất ra ở áp lực cao hơn bình thường.

Dị tật tim bẩm sinh có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ. Bệnh tim bẩm sinh thường được điều trị bằng phẫu thuật, đặt ống stent, dùng thuốc và trong những trường hợp nghiêm trọng sẽ cần phải cấy ghép tim. Một số trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh sẽ cần được theo dõi và điều trị suốt đời.

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch xảy ra khi các mảng chất béo và cholesterol tích tụ bên trong động mạch. Khi sự tích tụ tăng lên, các động mạch trở nên cứng và hẹp lại. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và đau tim. Thông thường phải mất nhiều năm để các mảng vữa xơ động mạch hình thành và phát triển. Mặc dù trẻ em hoặc thanh thiếu niên chưa gặp phải các triệu chứng của xơ vữa động mạch trong độ tuổi trẻ, nhưng một số bằng chứng cho thấy rằng bệnh có thể bắt đầu từ thời thơ ấu.

Một số vấn đề sức khỏe và các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch:

Thừa cân/béo phì
Bệnh tiểu đường type1 và type2
Tăng huyết áp
Yếu tố di truyền
Hội chứng chuyển hóa

Các bác sĩ sàng lọc tất cả trẻ em để phát hiện các vấn đề cholesterol cao và tăng huyết áp. Các bác sĩ có thể sàng lọc trẻ em với các yếu tố nguy cơ nhất định sớm hơn. Điều trị vấn đề cholesterol cao và tăng huyết áp cần thay đổi lối sống như: tăng cường tập thể dục và điều chỉnh chế độ ăn uống.

Rối loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp tim là nhịp tim bất thường có thể khiến tim bơm kém hiệu quả hơn. Nhiều loại rối loạn nhịp tim khác nhau có thể xảy ra ở trẻ em, bao gồm:

Nhịp tim nhanh, bệnh hay gặp phổ biến nhất được tìm thấy ở trẻ em là nhịp tim nhanh trên thất
Nhịp tim chậm
Hội chứng Q-T kéo dài (LQTS)
Hội chứng Wolff-Parkinson-White (hội chứng WPW hay hội chứng tiền kích thích)

Các triệu của rối loạn nhịp tim có thể bao gồm:

Thể trạng kém
Mệt mỏi
Chóng mặt
Ngất xỉu
Khó khăn trong việc ăn uống

Phương pháp điều trị rối loạn nhịp tim tùy thuộc vào loại rối loạn nhịp tim và ảnh hưởng của bệnh đến sức khỏe của trẻ.

Bệnh Kawasaki

Bệnh Kawasaki là một bệnh hiếm gặp, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em dưới 5 tuổi. Bệnh có thể gây viêm trong các mạch máu ở các vị trí:

Động mạch tim
Tay
Bàn chân
Miệng
Môi
Họng

Bệnh Kawasaki cũng gây sốt và sưng hạch bạch huyết. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa chắc chắn nguyên nhân gây ra bệnh. Điều trị bệnh Kawasaki tùy thuộc vào mức độ của bệnh và một số thuốc được sử dụng để điều trị bệnh Kawasaki:

Gamma globulin tiêm tĩnh mạch
Aaspirin, nếu được bác sĩ khuyên dùng
Corticosteroid, có thể làm giảm các biến chứng trong tương lai

Trẻ mắc bệnh Kawasaki thường phải tái khám suốt đời để theo dõi sức khỏe tim mạch.

Tiếng thổi ở tim

Tiếng thổi ở tim là âm thanh do máu lưu thông qua các buồng, van tim hoặc qua các mạch máu gần tim tạo ra. Một số tiếng thổi ở tim là vô hại nhưng một số trường hợp tiếng thổi ở tim có thể báo hiệu một vấn đề tim mạch tiềm ẩn.

Tiếng thổi tim có thể xuất hiện do các nguyên nhân:

Bệnh tim bẩm sinh
Sốt
Thiếu máu

Nếu khám và phát hiện thấy tiếng thổi tim bất thường ở trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm bổ sung về tim. Tiếng thổi ở tim thường tự khỏi nếu chúng là trường hợp vô hại, nhưng nếu tiếng thổi ở tim là do tim có vấn đề thì có thể cần điều trị bổ sung.

Viêm màng ngoài tim

Tình trạng này xảy ra khi màng mỏng bao quanh tim (màng ngoài tim) bị viêm hoặc nhiễm trùng. Lượng chất lỏng giữa hai lớp của màng tim tăng lên, làm suy giảm khả năng bơm máu của tim theo cách bình thường. Một số nguyên nhân gây ra viêm màng ngoài tim:

Sau phẫu thuật tim bẩm sinh
Viêm nhiễm vi khuẩn, virus hoặc nhiễm nấm
Bệnh tự miễn dịch như lupus

Phương pháp điều trị viêm màng ngoài tim phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, tuổi tác và sức khỏe.

Bệnh thấp tim

Tình trạng nhiễm liên cầu nhóm A gây viêm họng do liên cầu và sốt tinh hồng nhiệt cũng có thể gây ra bệnh thấp tim. Bệnh thường xuất hiện khoảng 2 - 3 tuần sau khi bị nhiễm trùng. Bệnh thấp tim có thể gây tổn thương vĩnh viễn các van tim và cơ tim bằng cách gây viêm cơ tim.

Bệnh thấp tim hay sốt thấp khớp thường xảy ra ở trẻ em từ 5 - 15 tuổi, nhưng thông thường, các triệu chứng của bệnh thấp tim không xuất hiện cho đến tuổi trưởng thành. Bệnh thấp tim phổ biến hơn ở các nước đang phát triển. Bệnh thấp tim có thể được ngăn ngừa bằng cách điều trị kịp thời các vấn đề như viêm họng hạt bằng thuốc kháng sinh.

Nhiễm trùng

Nhiễm virus, vi khuẩn và nấm có thể gây viêm cơ tim và ảnh hưởng đến khả năng bơm máu đi khắp cơ thể của tim. Nhiễm trùng tim hiếm gặp và có thể có ít triệu chứng. Khi các triệu chứng xuất hiện, các triệu chứng của bệnh cũng tương tự như các triệu chứng cúm. Ví dụ như: