Phòng ngừa và chống huyết khối động mạch phổi

Xem lại: Điều trị thuyên tắc phổi

Chế độ ăn và thuốc điều trị

Thuốc kháng đông là bước đầu tiên trong quá trình điều trị thuyên tắc phổi, thuốc làm cho việc hình thành huyết khối trở nên khó khăn hơn nhưng thuốc không thể làm tan huyết khối, thay vì đó thuốc sẽ giữ cho huyết khối không tăng kích thước trong lúc cơ thể dần dần làm tan chúng.

Khi sử dụng thuốc kháng đông thì bệnh nhân cần chú ý kỹ việc ăn uống. Ví dụ như, vitamin K là chất có vai trò trong việc hình thành huyết khối, do đó các thực phẩm có chứa Vitamin K có thể làm thay đổi hoạt động của thuốc kháng đông. Vì vậy không nên thay đổi lượng rau xanh, cá, gan, và các loại dầu thực vật mà thường ngày vẫn thường hay ăn, nghĩa là không ăn ít hơn hay nhiều hơn quá nhiều lượng thường ngày của các loại thực phẩm này.

Hãy nên hỏi ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng các thức uống có cồn trong lúc đang điều trị bằng thuốc kháng đông.

Và cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ về các thuốc đang sử dụng khác, do chúng có thể làm thay đổi tác dụng của thuốc kháng đông:

Aspirin;
Thuốc cảm cúm;
Thuốc giảm đau;
Thuốc ngủ;
Thuốc kháng sinh.

Tập thể dục

Hầu hết mọi người có thể đi bộ và làm việc nhẹ ngay sau khi bị thuyên tắc phổi, nhưng rất dễ kiệt sức và khó thở.

Trong nhiều tuần đầu thì bệnh nhân sẽ được đề nghị thực hiện các bài tập đặc biệt nhằm nâng cao sức khỏe và khả năng thở. Nên tuân theo các chỉ định và không nên vận động quá sức, đặc biệt là khi có cơn đau hay phát hiện sưng phù.

Các dụng cụ hỗ trợ

Thuyên tắc phổi thường bắt nguồn từ phần chân, từ trong các tĩnh mạch mang máu từ chân đến tim và phổi. Giữ cho máu lưu thông tốt cũng có thể ngăn chặn hình thành huyết khối.

Một cách để hỗ trợ lưu thông máu là sử dụng các vớ y khoa. Loại vớ này có cấu tạo chật dần từ trên xuống đến mắt cá chân, để trợ giúp cho máu lưu thông từ chân đi lên. Áp lực khuyến dùng của vớ sẽ thay đổi tùy từng trường hợp sử dụng.

Sức khỏe tinh thần

Một vấn đề sức khỏe nguy hiểm và nghiêm trọng như thế này chắc chắn sẽ mang lại những trải nghiệm và cảm giác không tốt, nhất là trong quá trình phục hồi khi cơ thể còn có quá nhiều hạn chế. Nếu như cảm thấy lo lắng hay trầm cảm thì hãy tìm đến trợ giúp y tế ngay để có thể được điều trị tâm lý.

Các cách phòng ngừa thuyên tắc phổi

Cách tốt nhất để phòng ngừa thuyên tắc phổi là ngăn chặn huyết khối hình thành sâu bên trong các tĩnh mạch. Việc này có thể rất khó nếu như phải nằm lâu trên giường để nghỉ ngơi do bệnh hay sau khi mổ, hoặc sau một chuyến bay dài.

Nếu như đã có nguy cơ mắc bệnh thì có vài cách để làm giảm nguy cơ:

Thuốc kháng đông

Thuốc giúp chống hình thành huyết khối. Thuốc thường được dùng khi bệnh nhân nhập viện để phẫu thuật. Thuốc cũng được khuyến cáo nên tiếp tục được dùng thêm một thời gian nữa sau khi đã xuất viện.

Thuốc cũng có thể được sử dụng nếu như bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ hoặc bệnh nhân có các biến chứng do ung thư.

Các vật dụng nén ép

Có các dạng vớ có thể bó ép lại phần chân, tạo nên áp lực lên dòng máu, hỗ trợ cho máu có thể lưu thông trong tĩnh mạch và các cơ ở chân. Loại vớ này được khuyến cáo sử dụng sau khi vừa trải qua phẫu thuật.

Tập thể dục

Nên bước ra khỏi giường và tập đi bộ nếu như phải nằm viện hoặc nằm trên giường lâu ngày do bệnh. Vận động sẽ giúp cho máu lưu thông trong chân và không có cơ hội để hình thành huyết khối.

Vận động nhẹ trong các chuyến xe, chuyến bay

Nên đứng lên và đi lại một chút mỗi vài giờ nếu như phải ngồi máy bay quá lâu, trong trường hợp không thể đứng lên thì có thể làm động tác kéo các ngón chân lên để làm giãn cơ vùng mắt cá chân.

Dưới đây là cách để có thể giãn cơ trong khi đang ngồi:

Dùng một tay kéo chân về phía ngực.
Dùng tay còn lại giữ phần bàn chân.
Giữ tư thế này trong vòng 15 giây, và tiếp tục làm với chân còn lại.
Làm động tác này 10 lần mỗi giờ.

Nếu như phải lái xe trong vòng nhiều giờ thì nên dừng lại mỗi giờ để vận động giãn chân và cũng nên nhớ phải uống nước đầy đủ để tránh bị thiếu nước.

Thay đổi lối sống

Các cách khác bao gồm:

Giữ cân nặng khỏe mạnh.
Nếu như có ý định sử dụng thuốc có hormones, như thuốc tránh thai hay liệu pháp thay thế thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các nguy có tạo huyết khối.
Nếu như có thêm các vấn đề về sức khỏe khác như đái tháo đường hoặc suy tim, thì nên uống thuốc điều độ, ăn uống cẩn thận và nên báo bác sĩ ngay nếu như có thay đổi gì.
Nếu như có tiền căn bệnh thận hoặc các bệnh tự miễn hay tiền căn gia đình về huyết khối thì nên báo cho bác sĩ biết.
Nếu như có hút thuốc lá thì nên bỏ.

Trong các trường hợp thuyên tắc phổi gây đe dọa mạng sống thì bệnh nhân sẽ được cho dùng các loại thuốc làm tan huyết khối. Huyết khối cũng có thể cần được lấy ra hoặc làm vỡ bằng phẫu thuật mặc dù trường hợp này rất hiếm gặp.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP