Các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs): Đặc điểm và nguy cơ lâm sàng

Quan hệ tình dục không an toàn là một trong những con đường chính dẫn đến nhiễm trùng đường sinh dục, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và toàn thân nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới đây là các bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất hiện nay:

1. Chlamydia

Tác nhân: Chlamydia trachomatis

Đặc điểm: Là bệnh lý lây truyền phổ biến nhất nhưng thường không có triệu chứng rõ ràng.

Triệu chứng điển hình: Đau rát khi đi tiểu, khí hư bất thường (nữ), tiết dịch niệu đạo (nam).

Biến chứng: Nếu không điều trị, có thể dẫn đến viêm vùng chậu (PID), vô sinh, thai ngoài tử cung.

Điều trị: Kháng sinh (doxycycline hoặc azithromycin), điều trị đồng thời cho bạn tình.

2. Virus u nhú người (HPV) – Sùi mào gà

Tác nhân: Human papillomavirus (HPV)

Đặc điểm: Gây mụn cóc sinh dục ở vùng sinh dục, hậu môn; thời gian ủ bệnh dài (1–2 năm hoặc hơn).

Diễn tiến: Không điều trị triệt để được; tổn thương có thể tái phát.

Liên quan: Một số chủng HPV có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung, hậu môn, dương vật.

Dự phòng: Tiêm vaccine HPV trước khi có quan hệ tình dục.

3. Herpes sinh dục

Tác nhân: Herpes simplex virus (HSV), chủ yếu là HSV-2

Triệu chứng: Mụn nước đau rát quanh bộ phận sinh dục, ngứa, tiểu buốt, đau khi giao hợp.

Diễn tiến: Tái phát từng đợt, không thể điều trị khỏi hoàn toàn.

Điều trị: Thuốc kháng virus (acyclovir, valacyclovir) giúp kiểm soát triệu chứng và giảm lây lan.

4. Lậu

Tác nhân: Neisseria gonorrhoeae

Triệu chứng (nữ): Tiểu buốt, khí hư vàng/xanh, đau bụng dưới, chảy máu sau giao hợp.

Triệu chứng (nam): Viêm niệu đạo, tiết dịch mủ, đau tinh hoàn.

Biến chứng: Gây viêm kết mạc, viêm vùng chậu, hiếm muộn nếu không điều trị.

Điều trị: Kháng sinh theo phác đồ (ceftriaxone + azithromycin); khuyến cáo điều trị bạn tình.

5. Trichomoniasis

Tác nhân: Trichomonas vaginalis (ký sinh trùng đơn bào)

Triệu chứng: Tiết dịch sinh dục loãng, có mùi, màu vàng/xanh; ngứa, rát âm đạo; nam giới thường không triệu chứng.

Điều trị: Metronidazole hoặc tinidazole (uống liều đơn hoặc theo phác đồ kéo dài).

6. Giang mai

Tác nhân: Treponema pallidum

Giai đoạn 1: Vết loét không đau tại vị trí tiếp xúc (bộ phận sinh dục/miệng).

Giai đoạn 2: Phát ban toàn thân, rụng tóc, triệu chứng giống cúm.

Giai đoạn 3 (muộn): Tổn thương thần kinh, tim mạch, mắt, nguy cơ tử vong.

Điều trị: Penicillin G benzathine; càng phát hiện sớm, hiệu quả điều trị càng cao.

7. Rận mu (Pthiriasis pubis)

Tác nhân: Pthirus pubis (ký sinh trùng sống ở vùng lông mu)

Triệu chứng: Ngứa nhiều, phát ban do gãi, phát hiện trứng/rận bám ở lông mu hoặc nách.

Điều trị: Thuốc bôi ngoài da (permethrin 1%) hoặc dầu gội đặc trị.

8. HIV/AIDS

Tác nhân: Human Immunodeficiency Virus (HIV)

Đường lây: Quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung kim tiêm, truyền máu nhiễm.

Diễn tiến: Phá hủy hệ miễn dịch; giai đoạn muộn là AIDS.

Điều trị: Thuốc kháng retrovirus (ARV) giúp kiểm soát tải lượng virus, kéo dài tuổi thọ.

9. Viêm gan C

Tác nhân: Hepatitis C virus (HCV)

Đường lây: Chủ yếu qua máu, nhưng cũng có thể lây qua đường tình dục (đặc biệt nếu có tổn thương niêm mạc).

Diễn tiến: Viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan.

Điều trị: Kháng virus trực tiếp (DAAs) có thể chữa khỏi hoàn toàn.

10. Viêm vùng chậu (Pelvic Inflammatory Disease - PID)

Nguyên nhân: Biến chứng từ chlamydia, lậu, hoặc trichomoniasis không điều trị kịp thời.

Tổn thương: Lan từ âm đạo lên tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng.

Triệu chứng: Đau bụng dưới, khí hư bất thường, sốt, đau khi giao hợp.

Hậu quả: Vô sinh do tổn thương ống dẫn trứng, thai ngoài tử cung.

Điều trị: Kháng sinh phổ rộng và theo dõi sát triệu chứng.

Khuyến nghị dự phòng

Quan hệ tình dục an toàn (sử dụng bao cao su đúng cách)

Tầm soát định kỳ các bệnh STI, đặc biệt với người có nhiều bạn tình

Tiêm vaccine phòng HPV và viêm gan B

Tránh quan hệ tình dục khi có biểu hiện viêm nhiễm

Điều trị đồng thời cả bạn tình để tránh tái nhiễm

Kết luận:

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể không biểu hiện triệu chứng rõ ràng nhưng gây ra hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và toàn thân. Phòng ngừa, phát hiện sớm và điều trị triệt để là những biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP