Da kề da là phương pháp gì?
Da kề da thực chất là việc đặt em bé mới sinh, không mặc quần áo nằm lên ngực, bụng trần của bố hoặc mẹ. Khi đặt, cần để ngực, bụng và chân bé áp sát vào người bố mẹ và đặt đầu bé nằm nghiêng sang một bên.
Phương pháp này nên được thực hiện sớm, từ 30 – 1 tiếng sau sinh. Với mẹ sinh mổ thì nên đặt bé lên người bố hoặc thực hiện ngay sau khi mẹ tỉnh táo và ổn định là sức khỏe.
Quy trình thực hiện phương pháp da kề da
Với những ca sinh thường, nên áp dụng phương pháp này ngay sau khi lau khô người bé. Với sinh mổ thì da kề da nên được thực hiện sau khi kẹp cắt dây rốn muộn.
Da kề da thực chất là đặt em bé mới sinh lên ngực và bụng trần của mẹ hoặc bố
Quy trình thực hiện phương pháp da kề da chuẩn như sau:
- Đặt bé nằm ngay trên da mẹ sau khi sinh để bé có thể chạm sát vào ngực mẹ
- Không nên mặc quần áo, có thể mặc tã hoặc đội mũ cho bé và đắp chăn cho cả mẹ và bé cho đỡ lạnh. Tuy nhiên, không được đắp kín đầu và mặt bé
- Thực hiện phương pháp da kề da ít nhất 1 giờ sau sinh và tiếp tự thực hiện trong những ngày tiếp theo càng nhiều càng tốt
- Nếu mẹ không thể thực hiện được phương pháp này thì có thể cho bé da kề da với một người thân trong gia đình, trong đó, bố là đối tượng được ưu tiên hơn cả.
Mốc thời gian thực hiện da kề da quan trọng mẹ nên nhớ
Phương pháp da kề da không chỉ tốt trong những phút đầu đời của bé mà còn đem lại nhiều lợi ích trong suốt những năm tháng sau này. Mẹ cần ghi nhớ những mốc thời gian quan trọng để thực hiện da kề da nhằm mang lại nhiều lợi ích nhất cho bé.
- Từ 0 – 90 phút sau sinh: Thời điểm thực hiện này hỗ trợ tích cực cho sự phát triển não bộ của bé.
- Từ 0 – 6 giờ sau sinh: Thực hiện da kề da sẽ giúp ổn định nhịp tim và nhịp thở
- Từ 6 – 24 giờ sau sinh: Phương pháp da kề da giúp bé hình thành lịch bú mẹ và chu kỳ ngủ ổn định
- Từ 12 giờ – 8 tuần sau sinh: Da bé và da mẹ luôn được tiếp xúc thường xuyên sẽ tăng sự gắn kết tình thân.
Lợi ích tuyệt vời của phương pháp da kề da đối với bé và mẹ
Phương pháp da kề da đem lại nhiều lợi ích cho cả em bé và mẹ. Cùng tìm hiểu những lợi ích tuyệt vời ấy nhé.
Đối với bé
- Ổn định nhịp tim, nhịp thở, thân nhiệt và đường huyết
Từ trong tử cung ấm áp của mẹ ra thế giới bên ngoài bé sẽ “sốc” về sự thay đổi nhiệt độ, cộng thêm làn da mỏng manh nhạy cảm rất dễ khiến bé bị cảm lạnh. Vì vậy, duy trì thân nhiệt là điều vô cùng quan trọng với trẻ sơ sinh.
Tiếp xúc da kề da khơi dậy bản năng tự tìm vú mẹ để ngậm của bé
Trên cơ thể mẹ, ngực là vị trí ấm hơn nhiều so với những vùng khác. Khi bé được da kề da với mẹ, chỉ vài phút sau, ngực mẹ sẽ tự điều chỉnh để làm ấm hoặc làm mát tùy theo nhu cầu của bé.
Ngoài ra, có nhiều nghiên cứu cho rằng với những sản phụ sinh mổ, trẻ sơ sinh được da kề da với bố thường có nồng độ đường máu và thân nhiệt cao hơn so với những em bé được đặt trong lồng ấp sau khi sinh. Việc thực hiện da kề da cho bé cũng giúp con tự điều chỉnh và giữ ổn định các chỉ số như nhịp tim, huyết áp, nhịp thở…
- Giảm khóc, giảm căng thẳng
Sau khi sinh, nếu bé được tiếp xúc da kề da với mẹ sớm sẽ giúp bé cảm thấy đỡ đau và nhanh hồi phục sức khỏe hơn. Bên cạnh đó, chỉ cần da kề da 20 phút cũng giúp giảm 67 – 72% nồng độ cortisol, một hormone gây stress. Từ đó, giúp bé ít quấy khóc và ít căng thẳng hơn.
- Bảo vệ trẻ khỏi tác hại của việc tách mẹ
Khi không được gần mẹ, nhất là lúc vừa mới chui ra khỏi tử cung ấm áp của mẹ, trẻ sẽ khóc rất nhiều. Việc khóc ngặt nghẽo không hề tốt với trẻ, có thể ảnh hưởng xấu đến chức năng của phổi, tăng hormone gây stress, làm tăng áp lực nội sọ… Nếu bị tách mẹ quá lâu, trẻ khóc quá nhiều sẽ dẫn đến thân nhiệt giảm, đường huyết giảm, nhịp tim giảm… Thậm chí, việc tách mẹ quá dài cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển cảm xúc của bé sau này.
Trong khi đó, nếu bé được tiếp xúc da kề da với mẹ sớm sẽ giảm thiểu rõ rệt tình trạng này bởi có nhiều nghiên cứu đã đưa ra con số, số lần khóc của trẻ bị cách ly khỏi mẹ nhiều gấp 10 lần và thời gian khóc dài hơn tới 40 lần so với trẻ được gần mẹ.
- Tạo điều kiện tối ưu cho não phát triển
Khi mới chào đời, não của bé chưa hoàn thiện và kích thước chỉ bằng 25% so với người lớn. Việc tiếp xúc da kề da đòi hỏi nhiều cơ quan cảm giác tham gia nên nó hỗ trợ phát triển các đường dẫn truyền thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện não bộ.
Ngoài ra, phương pháp da kề da cũng giúp thúc đẩy các hạt hạnh nhân nằm sâu trong trung tâm não trưởng thành, hỗ trợ đắc lực cho quá trình tạo lập trí nhớ và hình thành cảm giác ở trẻ.
Bên cạnh đó, tiếp xúc da kề da với mẹ giúp bé dễ chìm vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn. Trong khi giấc ngủ sâu lại đóng vai trò quan trọng giúp thúc đẩy quá trình trưởng thành của não.
- Hỗ trợ tiêu hóa
Nếu được tiếp xúc da kề da khoảng 1 giờ, hệ tiêu hóa của bé sẽ được phục hồi về trạng thái cân bằng, các vi mao trong lòng ruột bé tăng kích thước giúp diện tích bề mặt ruột tăng, khả năng hấp thu dinh dưỡng nhờ thế cũng được cải thiện.
Ngoài ra, da kề da từ sớm cũng giúp làm giảm hàm lượng cortisol và somatostatin, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn tốt hơn.
- Tăng cường hệ miễn dịch
Khi da bé tiếp xúc trực tiếp với da mẹ sẽ tạo điều kiện cho bé thu nạp nhiều vi khuẩn quen thuộc từ da của mẹ. Điều này không hề có hại mà lại có ích vì bé đã nhận được kháng thể chống lại những vi khuẩn này từ khi còn trong bụng mẹ. Những kháng thể này giúp bé tránh được các bệnh nhiễm trùng.
Phương pháp da kề da giúp tăng sự gắn kết giữa hai mẹ con
Bên cạnh đó, nếu tiếp nhận những vi khuẩn quen thuộc của mẹ thì cơ thể bé sẽ ít tiếp nhận những vi khuẩn xa lạ khác từ môi trường bên ngoài, điều này là tốt cho bé, nhất là đối với những em bé sinh mổ vì bé không được tiếp xúc với những vi khuẩn lành mạnh khi sinh qua đường sinh dục của mẹ như những em bé sinh thường khác.
- Tăng tỷ lệ và thời gian bú mẹ
Tiếp xúc da kề da giúp bé bắt đầu thực hiện hành vi tìm vú bản năng của một đứa trẻ mới sinh. Bé sẽ sớm biết cách ngậm vú và ngậm chính xác hơn thay vì sau sinh luôn bị quấn chặt trong tã.
Bên cạnh đó, việc tiếp xúc da kề da với con cũng giúp sản phụ tăng sản xuất sữa về lâu dài, đảm bảo bé luôn có đủ sữa để bú.
Đối với mẹ
Ngoài những lợi ích cho trẻ sơ sinh, phương pháp da kề da còn đem lại nhiều lợi ích cho mẹ.
Mẹ được tiếp xúc da kề da với bé càng nhiều thì cơ thể càng tiết nhiều hormone oxytocin, có tác dụng tạo ra một loạt biến đổi tích cực cho mẹ như mẹ cảm thấy hạnh phúc hơn, giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh, thời gian phục hồi vết thương nhanh hơn…
Mẹ với bé được tiếp xúc thường xuyên cũng giúp tăng tình gắn kết giữa hai mẹ con, bé cảm nhận được hơi ấm của mẹ và mẹ cũng cảm thấy yêu thương con nhiều hơn. Ngoài ra, theo nhiều nghiên cứu, nhóm sản phụ được tiếp xúc da kề da với con sớm thì khi xuất viện họ tự tin và thành thục hơn trong việc chăm sóc con so với những bà mẹ bị cách ly với con sau khi sinh.
Với những trường hợp sinh mổ, bé thường được gặp mẹ muộn hơn, được bú mẹ muộn hơn và giảm tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn. Nếu được tiếp xúc da kề da với mẹ sớm, những nhược điểm này đều được khắc phục.
Da kề da đem lại muôn vàn lợi ích đối với mẹ và bé nên ngày càng được khuyến khích áp dụng. Không những thế, đây còn là khoảnh khắc hạnh phúc ngọt ngào đối với mẹ sau 9 tháng 10 ngày mong ngóng con.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
