✴️ Phân biệt viêm amidan và viêm họng

Tạo sao dễ nhầm lẫn viêm amidan và viêm họng

Mặc dù viêm amidan và viêm họng có mức độ phát triển bệnh, mức độ nguy hiểm và mức độ thể hiện, phát tán bệnh khác nhau nhưng ở giai đoạn phát bệnh, người bệnh thường nhầm lẫn viêm amidan và viêm họng.

Nếu vô tình điều trị viêm họng theo phương pháp điều trị viêm amidan, triệu chứng vẫn có thể thuyên giảm và không dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nhưng ngược lại, viêm amidan không hề “lành tính” chút nào và tiến triển nhanh nên khi điều trị sai các sẽ khiến viêm amidan trở nên trầm trọng hơn.

Bên cạnh đó, việc nhầm lẫn viêm amidan và viêm họng còn làm cho bệnh chuyển biến nguy hiểm hơn và nhiều biến chứng khôn lường.

Vậy nên cần phân biệt giữa viêm amidan và viêm họng để việc điều trị được hiệu quả.

Rất dễ nhầm lẫn giữa viêm amidan và viêm họng

Phân biệt viêm amidan và viêm họng

Nếu người bệnh để ý sẽ thấy được sự giống khác nhau giữa viêm amidan và viêm họng:

Sự giống nhau

Có nhiều điểm giống nhau giữa viêm amidan và viêm họng cả về vị trí tổn thương và nguyên nhân gây bệnh.

• Cấu trúc, vị trí của amidan và họng

Cấu trúc và vị trí phát bệnh là điểm giống nhau đầu tiên của viêm amidan và viêm họng. Vốn dĩ vị trí của amidan thuộc vùng họng và chúng có mối liên quan đến nhau.

Vì cả vùng họng được cấu tạo bởi một khối cơ nhỏ liên kết với các màng nhầy sau mũi, miệng và bộ phận thanh quản nên khi bị viêm amidan hay viêm họng sẽ khiến người bệnh có cảm giác đau cả vùng họng, dẫn đến sự nhầm lẫn hai bệnh này.

• Nguyên nhân gây bệnh

Các loại virus, vi khuẩn là nguyên nhân chung dẫn đến cả viêm amidan và viêm họng, môi trường ẩm mốc và ô nhiễm bên ngoài trở thành điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát trển.

Nguyên nhân chủ yếu gây viêm họng và viêm amidan là vi khuẩn Streptococcus nhóm A đồng thời khi cơ thể có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch không đủ khả năng chống và kháng bệnh cũng khiến cho amidan và họng bị viêm đồng thời.

Virus, vi khuẩn là nguyên nhân chung dẫn tới viêm amidan và viêm họng

Sự khác nhau

Dẫu có điểm tương đông những viêm amidan và viêm họng vẫn có điểm khác nhau về mức độ nguy hiểm, phát tán bệnh, khả năng gây biến chứng, triệu chứng và từng nguyên nhân cụ thể gây bệnh.

1. Khái niệm và vị trí viêm nhiễm

Những tổ chức hạch bạch huyết có hình ovan màu hồng, nằm ở bên phải và bên trái, trong hố amidan của thành bên họng chính là amidan. Tổ chức amidan lớn nhất trong vòng bạch huyết Waldayer là amidan khẩu cái, khi khám dùng đèn soi có thể quan sát được bằng mắt thường.

Chức năng chính của amidan là khả năng miễn dịch, giúp các vi sinh vật không xâm nhập vào sâu bên trong đường hô hấp dưới, nên tổ chức amidan sẽ có nhiều vi sinh vật cư trú thường xuyên gây tình trạng viêm amidan, nhất là trẻ nhỏ.

Viêm amidan là tình trạng viêm nhiễm tại tổ chức amidan khẩu cái do nhiều nguyên nhân như vi khuẩn, virus… gây nên tình trạng viêm amidan.

Còn viêm họng là tình trạng viêm niêm mạc họng do chủng vi khuẩn liên cầu khuẩn gây ra, hay gặp nhất là liên cầu beta tan huyết nhóm A. Viêm họng thường xảy ra ở trẻ em, do các nguyên nhân từ virus khiến bệnh thường nghiêm trọng hơn. Các biến chứng như viêm cầu thận cấp và thấp tim sẽ xảy ra nếu không điều trị viêm họng đúng cách và kịp thời.

Vẫn có sự khác nhau về vị trí viêm nhiễm, nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng giữa viêm amidan và viêm họng

2. Nguyên nhân gây bệnh

Có nhiều tác nhân khác nhau dẫn đến viêm amidan và viêm họng, cụ thể:

Viêm amidan

• Do virus: các loại virus như adenovirus, virus cúm, virus herpes, virus Epstein – Barr…
• Do vi khuẩn: có tới 15-30% nguyên nhân gây viêm amidan là do liên cầu khuẩn nhóm A, ngoài ra còn có tụ cầu, lậu cầu, chlamydia…
• Các yếu tố thuận lợi khác: độ tuổi hay gặp nhất là trẻ nhỏ từ 5 – 15 tuổi, tiếp xúc với nguồn lây bệnh.

Viêm họng

• Viêm họng liên cầu khuẩn: do vi khuẩn liên cầu có tên khoa học là streptococcus gây nên, thường gặp nhất là vi khuẩn tên Streptococcus pyogenes hoặc Streptococcus nhóm A.
• Yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh viêm họng liên cầu: trẻ em từ 5 – 15 tuổi, thời điểm mùa xuân và thu.

Virus gây bệnh amidan thông thường sẽ tấn công theo đường thở, lợi dụng quá trình ăn uống, khi thức ăn mắc tại hốc amidan để cư trú, lây lan và phát triển. Ngược lại, virus gây viêm họng lại vô cùng mạnh mẽ, lây lan và phát triển nhanh không cần dựa vào bất kỳ một điều kiện nào, người bệnh cần nhanh chóng điều trị kịp thời.

Virus, vi khuẩn dễ dàng cư trú và phát triển trong các hốc amidan

3. Triệu chứng của viêm amidan và viêm họng

Tuy rằng viêm amidan và viêm họng điều có sự tác động và ảnh hưởng mạnh mẽ lên nhau nhưng cả hai bệnh vẫn có sự khác nhau về triệu chứng viêm nhiễm.

Viêm amidan

• Viêm amidan cấp tính: sốt cao trên 38,5 độ C, toàn thân rã rời và mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon miệng, đau khi nuốt, vùng họng đau nhiều kèm theo cảm giác đau nhói hai bên tai.
• Viêm amidan mạn tính: thường xuyên sốt, mức độ sốt vặt, ho khan nhiều hơn, hơi thở có mùi hôi khi các mủ rơi vỡ ra bên ngoài, cảm giác ngứa, đau rát họng và tưởng chừng như có dị vật bên trong họng.
• Viêm amidan mạn quá phát: sẽ bao gồm các triệu chứng của viêm amidan mạn tính kèm theo khó thở, thở khò khè, ngáy khi ngủ.

Viêm họng

• Viêm họng do virus: vùng cổ họng và niêm mạc họng đau rát dữ dội, kèm theo sốt, chảy nước mũi liên tục và nghẹt mũi, vùng niêm mạc họng sưng tấy đỏ, ho thành từng cơn, ăn uống khó khăn và đau, khàn tiếng…
• Viêm họng do vi khuẩn Streptococcus: sốt cao, mệt mỏi, uể oải kéo dài, đau nhiều khi nuốt (ăn, uống, nuốt nước bọt đều đau), hạch ở cổ sưng to và đau gây chứng ói mửa, buồn nôn liên tục, dịch nhầy ở lưỡi xuất hiện nhiều.

4. Mức độ nguy hiểm bệnh

Viêm amidan

Viêm amidan có mức độ xuất phát điểm và tiến triển bệnh cao hơn so với viêm họng.

Biến chứng viêm amidan không xảy ra trực tiếp như viêm họng mà gián tiếp thông qua viêm amidan hốc mủ, amian xơ teo, amidan quá phát. Viêm amidan có liên quan đến các bệnh lý như viêm xoang, viêm mũi, viêm tai giữa… và được phân theo từng dạng như biến chứng tại chỗ, biến chứng kế cận và biến chứng toàn thân.

Viêm họng

Xuất phát điểm của bệnh viêm họng không nhanh và mức độ tiến triển của các biến chứng của bệnh viêm họng cũng chậm hơn nhiều so với viêm amidan nên việc điều trị dễ dàng hơn rất nhiều. Tuy nhiên viêm họng cũng sẽ gây biến chứng trực tiếp và nguy hiểm nhiều lần so với viêm amidan nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách.

Các biến chứng của viêm họng là viêm tai giữa, viêm phổi và bệnh tim.

Ho, đau rát cổ họng kèm theo sốt, chảy nước mũi… là dấu hiệu của bệnh viêm họng

Phương pháp điều trị viêm amidan và viêm họng

Điều trị viêm amidan

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên viêm amidan nên việc điều trị bệnh sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Nguyên nhân viêm amidan do virus: điều trị triệu chứng, nâng cao sức đề kháng là chính.

• Hạ sốt bằng thuốc hạ sốt khi sốt cao trên 38,5 độ C, thường dùng paracetamil, liều từ 10 – 15mg/kg cân nặng.
• Sốt nhẹ thì không cần dùng thuốc, chỉ cần mặc quần áo thoáng mát, chườm vùng nách, cổ, bẹn bằng nước ấm.
• Uống nhiều nước hoặc chất điện giải bằng oresol
• Súc miệng, súc họng bằng nước muối sinh lý ấm hằng ngày
• Ăn nhiều rau xanh, uống nhiều nước hoa quả, nhất là những quả chứa nhiều vitamin C.

Nguyên nhân do vi khuẩn:

• Điều trị triệu chứng tương tự như nguyên nhân do virus
• Điều trị nguyên nhân: để diệt vi khuẩn cần sử dụng thuốc kháng sinh với thời gian uống từ 5 – 7 ngày. Các dấu hiệu sẽ giảm dần trong vòng từ 1 – 2 ngày sau khi dùng thuốc kháng sinh, khi thấy bệnh không thuyên giảm cần tái khám để được đổi thuốc cho phù hợp với tác nhân gây bệnh.

Điều trị nội khoa sẽ không cải thiện khi viêm amidan xảy ra thường xuyên, tái phát nhiều lần dẫn tới biến chứng cản trở đường hô hấp hay gây viêm tai giữa thường xuyên. Lúc này trẻ sẽ được bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt amidan nhằm hạn chế biến chứng không tốt.

Điều trị viêm họng

• Điều trị nguyên nhân: cần điều trị bằng thuốc kháng sinh khi bị viêm họng do vi khuẩn, uống kháng sinh càng sớm sẽ càng hạn chế được nguy cơ dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
• Điều trị triệu chứng: áp dụng phương pháp tương tự như điều trị viêm amidan.

Khi thấy triệu chứng bệnh kéo dài cần gặp bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán bị viêm amidan hay viêm họng

Thời điểm nào cần tới cơ sở y tế để thăm khám?

Người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị ngay khi thấy các triệu chứng sau:

• Triệu chứng bệnh kéo dài trên 4 ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm mà còn nặng hơn sau khi dùng thuốc điều trị
• Sốt kéo dài trên 39 độ C
• Khó thở, co giật do sốt cao
• Viêm họng và viêm amidan tái phát nhiều lần trong năm hoặc tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn
• Khó khăn khi ăn uống, đau họng nhiều

Viêm amidan và viêm họng đều xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau và biểu hiện, hướng điều trị cũng khác nhau nên cần phải phân biệt rõ ràng để điều trị phù hơp, tránh tình trạng nhầm lẫn dẫn tới việc sử dụng kháng sinh không cần thiết hoặc nhận biết sai biến chứng.

Cùng chuyên đề: Viêm VA cấp tính - dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp