7 Biện pháp Phòng Ngừa Bệnh Hô Hấp Thường Gặp ở Trẻ Trong Mùa Cúm

Các bệnh lây truyền qua đường hô hấp, như cảm lạnh, cúm mùa hoặc các bệnh lý tiêu hóa do virus, thường có xu hướng gia tăng vào những thời điểm giao mùa hoặc thời tiết thay đổi. Đặc biệt, mùa cúm là giai đoạn dễ khiến trẻ nhỏ – nhóm đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh – bị nhiễm bệnh. Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh ở trẻ, cần thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp phòng ngừa có cơ sở khoa học. Dưới đây là bảy khuyến nghị thực hành nhằm tăng cường sức khỏe và phòng tránh bệnh lý hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ.

1. Giữ vệ sinh tay cho trẻ

Vệ sinh tay là một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc ngăn ngừa lây lan mầm bệnh. Trẻ cần được:

• Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch: Đặc biệt sau khi đi học về, trước các bữa ăn, sau giờ chơi hoặc sau khi đi vệ sinh. Dung dịch sát khuẩn tay chứa cồn có thể sử dụng bổ sung nhưng không nên thay thế hoàn toàn việc rửa tay bằng xà phòng.

• Tạo thói quen vệ sinh thông qua trò chơi hoặc bài hát: Giúp trẻ ghi nhớ và duy trì hành vi này một cách tự nhiên.

• Lau khô tay đúng cách: Vì tay ướt có khả năng lây lan vi sinh vật cao hơn. Nên sử dụng khăn sạch hoặc khăn tay cá nhân của trẻ.

• Cắt móng tay thường xuyên: Móng tay ngắn giúp hạn chế tích tụ bụi bẩn và vi khuẩn.

• Mang theo khăn giấy ướt kháng khuẩn khi ra ngoài: Để làm sạch tay khi không có điều kiện rửa bằng nước.

2. Tăng cường hệ miễn dịch của trẻ

Hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện trong những năm đầu đời. Một số biện pháp giúp nâng cao khả năng miễn dịch bao gồm:

• Chế độ dinh dưỡng đầy đủ: Trẻ cần được cung cấp đa dạng rau xanh, trái cây giàu vitamin C (cam, cà rốt, bông cải xanh) giúp tăng sinh bạch cầu. Các loại hạt, sữa chua, quả óc chó cũng hỗ trợ miễn dịch hiệu quả.

• Bổ sung vitamin tổng hợp và vi chất nếu cần thiết: Đặc biệt ở trẻ biếng ăn, kén chọn thực phẩm. Việc sử dụng cần có chỉ định hoặc tư vấn của nhân viên y tế.

• Tăng cường thực phẩm chứa probiotic (men vi sinh): Chuối, măng tây, phô mai, đậu Hà Lan là các nguồn thực phẩm giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột và tăng sức đề kháng.

• Nuôi con bằng sữa mẹ: Trong giai đoạn sơ sinh, sữa mẹ là nguồn cung cấp kháng thể tự nhiên, đặc biệt là HMO (Human Milk Oligosaccharides) giúp củng cố hàng rào miễn dịch.

3. Khuyến khích trẻ vận động thể chất

Hoạt động thể lực vừa sức giúp tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ hoạt động của bạch cầu và kháng thể. Trẻ nên:

• Chơi ngoài trời ít nhất 30 phút mỗi ngày nếu thời tiết cho phép để hấp thu vitamin D tự nhiên từ ánh nắng, hỗ trợ xương và hệ miễn dịch.

• Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, thay bằng các trò chơi vận động hoặc đồ chơi phát triển thể chất phù hợp với lứa tuổi.

4. Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc

Giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu đối với khả năng miễn dịch. Thiếu ngủ khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn. Thời gian ngủ khuyến nghị:

• Trẻ sơ sinh – 12 tháng: 15–17 giờ/ngày.

• Trẻ 1–3 tuổi: 12–14 giờ/ngày.

• Trẻ từ 4 tuổi trở lên: 10–12 giờ/ngày.

Cha mẹ cần xây dựng lịch trình ngủ ổn định, tránh cho trẻ thức khuya và đảm bảo môi trường ngủ yên tĩnh, an toàn.

5. Giữ vệ sinh môi trường sống

Nhà ở sạch sẽ là yếu tố then chốt trong kiểm soát nhiễm khuẩn đường hô hấp. Cần:

• Thường xuyên vệ sinh các bề mặt tiếp xúc nhiều như tay nắm cửa, bàn học, bàn ăn, điều khiển từ xa, đồ chơi của trẻ.

• Sử dụng chất tẩy rửa hoặc dung dịch khử khuẩn phù hợp.

• Làm sạch dụng cụ vệ sinh bằng cách ngâm trong nước xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.

6. Tiêm phòng đầy đủ

Tiêm chủng là biện pháp chủ động, có hiệu quả cao trong phòng ngừa bệnh truyền nhiễm:

• Tiêm vắc xin cúm mùa cho trẻ trên 6 tháng tuổi và các thành viên trong gia đình nhằm giảm thiểu nguy cơ lây lan chéo.

• Cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa về lịch tiêm chủng cập nhật và các vắc xin khuyến cáo theo độ tuổi.

7. Đảm bảo trẻ uống đủ nước

Nước có vai trò hỗ trợ thải độc, duy trì huyết động ổn định và chức năng miễn dịch. Cha mẹ cần:

• Khuyến khích trẻ uống nước lọc thường xuyên, không chờ đến khi trẻ cảm thấy khát.

• Sáng tạo trong cách cung cấp nước: sử dụng bình nước hình ngộ nghĩnh, thêm trái cây vào nước để tạo vị hấp dẫn (infused water).

• Hạn chế nước ngọt, nước có gas hoặc các thức uống nhiều đường.

Kết luận

Việc phòng bệnh cho trẻ trong mùa cúm và thời điểm chuyển mùa không chỉ dựa vào các can thiệp y tế như tiêm chủng mà còn phụ thuộc vào các yếu tố hành vi và môi trường. Áp dụng đồng bộ các biện pháp đơn giản như vệ sinh cá nhân, dinh dưỡng hợp lý, hoạt động thể chất, giấc ngủ đầy đủ và giữ môi trường sống sạch sẽ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ở trẻ, đặc biệt là các bệnh lây truyền qua đường hô hấp.