9 nhóm thực phẩm có tiềm năng hỗ trợ giảm nguy cơ ung thư vú

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và kiểm soát nguy cơ mắc ung thư vú. Nhiều nghiên cứu dịch tễ và thực nghiệm đã chỉ ra rằng một số loại thực phẩm có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư vú thông qua các cơ chế chống viêm, chống oxy hóa, điều hòa hormone và cải thiện đáp ứng miễn dịch. Dưới đây là 9 nhóm thực phẩm có thể mang lại lợi ích:

1. Rau lá xanh

Các loại rau như cải xoăn, rau chân vịt, cải cầu vồng, cải mù tạt chứa nhiều carotenoid (β-carotene, lutein, zeaxanthin) – các chất chống oxy hóa có khả năng trung hòa gốc tự do.

• Bằng chứng dịch tễ học: Phân tích tổng hợp năm 2012 trên 8 nghiên cứu (7.011 phụ nữ) cho thấy nồng độ carotenoid máu cao có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư vú.

• Nghiên cứu đoàn hệ năm 2015: Theo dõi 32.826 phụ nữ trong 20 năm cho thấy tăng nồng độ carotenoid tương ứng với giảm 18–28% nguy cơ mắc và tử vong do ung thư vú.

Ngoài ra, rau lá xanh cũng là nguồn folate – một vi chất có thể liên quan đến khả năng bảo vệ DNA và giảm nguy cơ ung thư, mặc dù các kết quả hiện nay chưa thống nhất hoàn toàn.

2. Rau họ cải (Brassicaceae)

Gồm súp lơ, bông cải xanh, cải bắp… chứa glucosinolate, là tiền chất của isothiocyanate – hợp chất được chứng minh có đặc tính chống đột biến gen và chống tăng sinh tế bào ung thư.

• Nghiên cứu tại Trung Quốc (n=1.493) cho thấy tiêu thụ nhiều rau họ cải liên quan đến nguy cơ ung thư vú thấp hơn.

3. Nhóm rau họ hành (Allium)

Tỏi, hành tây, tỏi tây chứa organosulfur, flavonoid và vitamin C, có đặc tính kháng oxy hóa và điều hòa miễn dịch.

• Nghiên cứu tại Puerto Rico (n=660): Tiêu thụ nhiều tỏi và hành tây giảm nguy cơ ung thư vú.

• Nghiên cứu tại Iran (n=285): Ăn nhiều tỏi và tỏi tây có liên quan đến giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Lưu ý: Tiêu thụ hành tây nấu chín nhiều có thể làm mất một số hoạt chất, thậm chí có mối liên hệ với nguy cơ tăng nhẹ (theo một số phân tích quan sát).

4. Trái cây có múi

Bao gồm cam, bưởi, chanh, quýt – chứa vitamin C, folate, carotenoid (β-cryptoxanthin, β-carotene) và flavonoid như quercetin, hesperetin, naringenin.

• Phân tích tổng hợp năm 2013 trên 6 nghiên cứu (8.393 người): Cho thấy tăng tiêu thụ trái cây có múi giúp giảm 10% nguy cơ ung thư vú.

5. Quả mọng (berries)

Quả việt quất, mâm xôi, dâu tây… rất giàu anthocyanin và flavonoid, giúp ức chế tăng sinh tế bào ác tính và chống viêm.

• Nghiên cứu đoàn hệ (n=75.929 phụ nữ): Tiêu thụ nhiều quả mọng, đặc biệt là việt quất, liên quan đến giảm nguy cơ ung thư vú âm tính với thụ thể estrogen (ER–).

6. Một số loại trái cây khác: đào, táo, lê và nho

• Đào: Theo một nghiên cứu đoàn hệ, ăn ≥2 khẩu phần/tuần giúp giảm 41% nguy cơ ung thư vú ER–.

• Táo và lê: Các phân tích dữ liệu cho thấy tiêu thụ thường xuyên liên quan đến giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Nho: Flavonoid và anthocyanin từ vỏ nho có thể gây ức chế tăng sinh tế bào ung thư vú trong mô hình ống nghiệm.

7. Cá béo (fatty fish)

Cá hồi, cá mòi, cá thu chứa nhiều acid béo omega-3, selen và astaxanthin, có khả năng điều hòa viêm, giảm tăng sinh tế bào ung thư.

• Phân tích tổng hợp năm 2013 trên 21 nghiên cứu (n=883.585): Nhóm tiêu thụ omega-3 cao giảm 14% nguy cơ mắc ung thư vú.

• Khuyến nghị: Duy trì tỷ lệ omega-3/omega-6 hợp lý bằng cách giảm dầu tinh luyện và thực phẩm siêu chế biến, tăng tiêu thụ cá béo.

8. Thực phẩm lên men

Sữa chua, kefir, kim chi, miso, dưa cải bắp – chứa men vi sinh (probiotic) và các hợp chất sinh học có khả năng tăng cường đáp ứng miễn dịch và ức chế sự phát triển tế bào bất thường.

• Phân tích tổng hợp năm 2015 (27 nghiên cứu): Sữa chua và các thực phẩm lên men có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vú ở cả phụ nữ phương Tây và châu Á.

9. Đậu các loại

Đậu nành, đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ chứa chất xơ, polyphenol, isoflavone, vitamin và khoáng chất có đặc tính chống oxy hóa và điều hòa nội tiết tố estrogen.

• Nghiên cứu tại Nigeria (n=1.260): Phụ nữ tiêu thụ nhiều đậu giảm đến 28% nguy cơ mắc bệnh.

• Nghiên cứu tại Mỹ (n=4.706): Tăng tiêu thụ đậu giúp giảm 20% nguy cơ ung thư vú.

Kết luận

Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, cá béo, thực phẩm lên men và đậu các loại có thể hỗ trợ giảm nguy cơ mắc ung thư vú nhờ cơ chế chống viêm, chống oxy hóa và điều hòa miễn dịch. Tuy nhiên, chế độ dinh dưỡng cần kết hợp với lối sống lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý, tránh rượu bia và tập thể dục đều đặn để tối ưu hóa hiệu quả phòng bệnh. Cần thêm nhiều nghiên cứu can thiệp ngẫu nhiên có đối chứng để xác định rõ vai trò nhân quả của từng nhóm thực phẩm trong phòng ngừa ung thư vú.