Bệnh cúm ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và biện pháp phòng ngừa

1. Tổng quan về bệnh cúm ở trẻ em

Cúm là một bệnh truyền nhiễm do virus cúm gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến đường hô hấp. Đây là một trong những bệnh nhiễm trùng do virus phổ biến và nghiêm trọng, thường xuất hiện vào mùa đông. Bệnh cúm có thể gây ra các triệu chứng như sốt cao, đau nhức cơ thể, ho và một số triệu chứng không điển hình khác. Mặc dù hầu hết trẻ em có thể hồi phục trong khoảng một tuần, nhưng một số trường hợp có thể phát triển nặng hơn và yêu cầu điều trị tại bệnh viện. Bệnh cúm cũng có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi và thậm chí tử vong.

Do sự xuất hiện của các bệnh lý khác như COVID-19 và RSV, tiêm phòng cúm trở nên quan trọng hơn bao giờ hết để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Việc tiêm phòng cúm có thể được thực hiện cùng với các loại vaccine khác. Cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ về lịch tiêm phòng cúm cho trẻ em.

2. Nguyên nhân gây bệnh cúm ở trẻ em

Bệnh cúm do virus cúm gây ra, và virus này được chia thành ba loại chính:

• Cúm A và cúm B: Đây là hai loại virus chủ yếu gây dịch cúm trên diện rộng vào mỗi mùa đông, với tỷ lệ bệnh nhân phải nhập viện cao và có thể dẫn đến tử vong. Virus cúm A và B có khả năng biến đổi nhanh chóng, làm cho mỗi mùa cúm có thể khác nhau về chủng virus và mức độ lây lan.
• Cúm C: Loại virus này gây bệnh nhẹ, hiếm khi gây ra dịch bệnh và không có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng như cúm A và B.

Virus cúm lây truyền từ trẻ này sang trẻ khác chủ yếu qua các giọt bắn từ đường hô hấp khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Virus cũng có thể tồn tại trên các bề mặt như tay nắm cửa, đồ chơi, bàn phím, điện thoại và các vật dụng khác, và lây nhiễm khi trẻ tiếp xúc với những bề mặt này rồi đưa tay lên miệng, mũi hoặc mắt.

Virus cúm lây lan mạnh nhất trong vòng 24 giờ trước khi có triệu chứng và trong thời gian triệu chứng bộc lộ rõ rệt. Thời gian lây nhiễm thường kết thúc vào khoảng ngày thứ 5 đến ngày thứ 7 của bệnh. Trẻ em có nguy cơ cao bị nhiễm virus cúm do thói quen tiếp xúc với nhiều bề mặt và đưa tay lên mặt.

3. Trẻ em có nguy cơ mắc cúm cao

Tất cả trẻ em đều có nguy cơ mắc cúm, nhưng trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Những trẻ có nguy cơ cao mắc cúm bao gồm:

• Trẻ tiếp xúc gần với người mắc cúm
• Trẻ chưa tiêm phòng cúm
• Trẻ không rửa tay sau khi tiếp xúc với các bề mặt bị nhiễm bệnh
• Trẻ mắc các bệnh lý nền ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, tim mạch hoặc hô hấp

4. Các triệu chứng của bệnh cúm ở trẻ em

Cúm có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của trẻ, với các triệu chứng phổ biến như:

• Sốt cao (39,4°C - 40,5°C)
• Đau nhức cơ thể, có thể rất nghiêm trọng
• Đau đầu
• Viêm họng
• Ho nặng hơn
• Mệt mỏi
• Sổ mũi hoặc nghẹt mũi
• Một số ít trẻ có thể gặp triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy

Hầu hết trẻ em sẽ hồi phục sau một tuần, nhưng có thể vẫn cảm thấy mệt mỏi trong 3-4 tuần sau đó.

5. Cảm lạnh và cúm: Sự khác biệt

Cha mẹ cần phân biệt cảm lạnh và cúm để kịp thời nhận diện bệnh và điều trị. Dưới đây là một số điểm khác biệt cơ bản giữa triệu chứng của cảm lạnh và cúm:

Cảm lạnh thường nhẹ và tự khỏi sau vài ngày, trong khi cúm có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi và tử vong. Do đó, khi nghi ngờ trẻ bị cúm, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

6. Chẩn đoán cúm ở trẻ em

Chẩn đoán cúm ở trẻ em dựa vào triệu chứng lâm sàng và tiền sử sức khỏe của trẻ. Bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm như lấy mẫu dịch mũi hoặc họng để xác định sự hiện diện của virus cúm.

7. Điều trị cúm ở trẻ em

Phương pháp điều trị cúm phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ. Mục tiêu điều trị là giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Acetaminophen: Giúp giảm đau và hạ sốt. Lưu ý không sử dụng aspirin cho trẻ bị sốt.
• Thuốc kháng virus: Có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng và rút ngắn thời gian mắc bệnh nếu được sử dụng trong vòng 48 giờ kể từ khi các triệu chứng xuất hiện. Thuốc này cũng có thể giảm nguy cơ bị nhiễm trùng tai hoặc các biến chứng khác.
• Thuốc kháng sinh: Không hiệu quả đối với cúm, nhưng có thể được sử dụng nếu trẻ bị nhiễm vi khuẩn đồng thời, như viêm phổi do vi khuẩn.

8. Biến chứng của cúm ở trẻ em

Cúm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Viêm phổi
• Nhiễm trùng tai
• Suy hô hấp nặng, đặc biệt ở trẻ mắc các bệnh lý nền như hen suyễn hoặc bệnh phổi

9. Phòng ngừa cúm ở trẻ em

Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa cúm là tiêm vaccine cúm hàng năm, đặc biệt vào tháng 9 và tháng 10, trước khi mùa cúm bắt đầu. Vaccine cúm được khuyến cáo tiêm cho tất cả trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên, đặc biệt là những trẻ có nguy cơ cao bị biến chứng. Ngoài tiêm phòng, các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Rửa tay thường xuyên
• Tránh tiếp xúc với người bệnh
• Hạn chế đưa tay lên mặt

Kết luận

Bệnh cúm ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Việc tiêm vaccine cúm định kỳ, kết hợp với các biện pháp vệ sinh và phòng ngừa thích hợp, sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ em và giảm nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm.