Rạn da (striae distensae) là tình trạng phổ biến trên da, biểu hiện bằng các vệt dạng sọc màu hồng, đỏ tím hoặc trắng, thường xuất hiện tại các vị trí có sự giãn da quá mức như bụng, đùi, hông, ngực hoặc cánh tay. Cơ chế bệnh sinh liên quan đến sự đứt gãy của các sợi collagen và elastin trong lớp bì, thường do các yếu tố như tăng cân nhanh, mang thai, dậy thì hoặc sử dụng corticosteroid kéo dài.
Mặc dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, rạn da gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý người bệnh. Hiện nay, không có phương pháp điều trị nào có thể loại bỏ hoàn toàn rạn da, tuy nhiên một số biện pháp có thể cải thiện hình thái và màu sắc của tổn thương, thúc đẩy quá trình tái tạo da và làm mờ rạn da theo thời gian.
1. Chải khô da (Dry Brushing)
Việc sử dụng bàn chải mềm để chải vùng da bị rạn theo hướng lên trên mỗi ngày trước khi tắm có thể giúp kích thích lưu thông máu ngoại vi và loại bỏ tế bào sừng chết ở lớp thượng bì. Điều này hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào da và cải thiện kết cấu bề mặt.
2. Tẩy tế bào chết cơ học
Sử dụng sản phẩm tẩy tế bào chết chứa hạt vật lý (như muối, đường, vỏ quả hạch nghiền mịn) có thể giúp làm bong lớp tế bào chết, hỗ trợ tái tạo biểu bì và làm mờ dần các vết rạn. Cần thực hiện với động tác nhẹ nhàng theo vòng tròn, tránh gây kích ứng thêm cho vùng da tổn thương.
3. Sử dụng xơ mướp kết hợp với xà phòng dịu nhẹ
Trong quá trình tắm, có thể sử dụng xơ mướp để hỗ trợ làm sạch cơ học bề mặt da. Sau đó nên thoa kem dưỡng ẩm chứa các thành phần tăng sinh collagen và elastin (như peptide, centella asiatica, vitamin E) để tăng độ đàn hồi cho da.
4. Sử dụng kem có hoạt chất tẩy da chết hóa học
Các sản phẩm chứa retinoid (ví dụ: tretinoin) có khả năng tăng tốc quá trình luân chuyển tế bào và kích thích tổng hợp collagen trong lớp bì. Việc sử dụng cần được giám sát bởi bác sĩ da liễu, đặc biệt không nên sử dụng ở phụ nữ mang thai do nguy cơ gây quái thai.
5. Mài mòn vi điểm (Microdermabrasion)
Đây là một thủ thuật da liễu xâm lấn tối thiểu, sử dụng áp lực khí để phun vi tinh thể lên da nhằm loại bỏ lớp sừng trên cùng của biểu bì. Quá trình này kích thích tái tạo lớp da mới với mật độ collagen cao hơn, giúp cải thiện hình thái và độ sâu của vết rạn. Mặc dù an toàn, hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa và cần nhiều lần điều trị.
Rạn da là tình trạng da mạn tính, khó điều trị triệt để nhưng có thể cải thiện thông qua các phương pháp chăm sóc và can thiệp thẩm mỹ. Việc kết hợp giữa các biện pháp cơ học và hóa học, dưới sự tư vấn của chuyên gia da liễu, có thể giúp làm mờ vết rạn và cải thiện ngoại hình làn da theo thời gian. Người bệnh nên duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát cân nặng, uống đủ nước và bổ sung dưỡng chất hỗ trợ tổng hợp collagen như kẽm, vitamin C và protein.