Chiến lược kiểm soát bệnh vảy nến trong trường hợp điều trị không đáp ứng

Bệnh vảy nến là một bệnh lý viêm da mạn tính, tiến triển theo chu kỳ với các đợt bùng phát xen kẽ giai đoạn thuyên giảm. Việc kiểm soát triệu chứng ở mỗi cá nhân là khác nhau, đòi hỏi sự điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp và toàn diện. Trong trường hợp bệnh không đáp ứng với điều trị hiện tại, cần đánh giá lại chiến lược điều trị và các yếu tố liên quan để tối ưu hóa hiệu quả điều trị.

1. Đánh giá hiệu quả thuốc và điều chỉnh phác đồ điều trị

Việc điều trị bệnh vảy nến thường bắt đầu với các thuốc điều trị tại chỗ hoặc thuốc toàn thân liều thấp. Trong trường hợp không đáp ứng sau 3–6 tháng, đặc biệt với các thuốc sinh học hoặc thuốc ức chế miễn dịch, cần đánh giá lại hiệu quả, tác dụng phụ và sự tuân thủ điều trị. Việc thay đổi thuốc nên được thực hiện dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Cần tránh tự ý ngưng thuốc hoặc thay thuốc không có chỉ định.

2. Cân nhắc thay đổi bác sĩ điều trị

Việc hợp tác hiệu quả giữa bệnh nhân và bác sĩ chuyên khoa là yếu tố quan trọng trong kiểm soát bệnh mạn tính. Trong trường hợp người bệnh cảm thấy không được lắng nghe hoặc không được tư vấn đầy đủ về các lựa chọn điều trị, có thể cân nhắc tham khảo thêm ý kiến từ bác sĩ da liễu khác có chuyên môn sâu hơn về bệnh vảy nến hoặc các phương pháp điều trị tiên tiến.

3. Điều chỉnh chế độ ăn và dinh dưỡng

Một số nghiên cứu dịch tễ cho thấy mối liên hệ giữa chế độ ăn và mức độ nặng của bệnh vảy nến. Theo khảo sát trên 1.206 bệnh nhân vảy nến, nhiều người báo cáo triệu chứng cải thiện khi hạn chế các thực phẩm như:

• Rượu (53,8%)

• Gluten (53%)

• Cà chua, cà tím, ớt (52,1%)

• Thực phẩm chế biến sẵn (50%)

• Sản phẩm làm từ bột mì trắng (49,9%)

• Sữa và chế phẩm từ sữa (47,7%)

Ngoài ra, việc bổ sung một số dưỡng chất như omega-3, vitamin D, probiotic và tăng cường rau xanh cũng được cho là có lợi. Các chế độ ăn như chế độ Pagano (hạn chế thịt đỏ, đường tinh luyện), ăn chay hoặc chế độ Paleo (thực phẩm toàn phần, chưa qua chế biến) cũng cho thấy tiềm năng hỗ trợ kiểm soát triệu chứng ở một số bệnh nhân.

4. Hạn chế sử dụng rượu và chất kích thích

Rượu bia là yếu tố làm trầm trọng thêm triệu chứng bệnh vảy nến. Ngoài việc làm giảm hiệu quả điều trị, rượu còn có thể:

• Gây tương tác với thuốc (đặc biệt là methotrexate, cyclosporin, acitretin)

• Tăng độc tính trên gan và hệ miễn dịch

• Kích thích sản sinh cytokine tiền viêm như TNF-α, IL-17, IL-23

Vì vậy, bệnh nhân nên được tư vấn giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng rượu bia trong quá trình điều trị.

5. Kiểm soát stress và hỗ trợ tâm lý

Stress là yếu tố khởi phát hoặc làm nặng thêm bệnh vảy nến. Do đó, hỗ trợ tâm lý và áp dụng các biện pháp giảm stress là cần thiết. Một số kỹ thuật có thể áp dụng bao gồm:

• Thiền, yoga, hít thở sâu

• Viết nhật ký, liệu pháp hành vi nhận thức

• Trị liệu mùi hương

• Tăng cường giao tiếp xã hội và duy trì kết nối gia đình

• Hoạt động thể lực phù hợp

• Nuôi thú cưng hoặc tham gia các hoạt động thư giãn trong thiên nhiên

6. Chăm sóc da bằng phương pháp ngâm tắm

Ngâm tắm bằng nước ấm hàng ngày có thể hỗ trợ làm mềm da, giảm ngứa và bong vảy. Có thể thêm muối Epsom, bột yến mạch keo, dầu khoáng hoặc dầu ô liu vào nước tắm. Sau khi tắm, cần thoa kem dưỡng ẩm để giữ nước cho da và hỗ trợ tái tạo hàng rào biểu bì.

Kết luận:

Việc kiểm soát bệnh vảy nến đòi hỏi một chiến lược đa chiều, bao gồm điều chỉnh thuốc, thay đổi lối sống, dinh dưỡng hợp lý và hỗ trợ tâm lý. Trong mọi trường hợp, cần duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa bệnh nhân và bác sĩ chuyên khoa để cá nhân hóa điều trị và đạt được hiệu quả tối ưu.