Nhiễm khuẩn tiêu hóa: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Nhiễm khuẩn tiêu hóa là tình trạng nhiễm trùng gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, bao gồm vi khuẩn, virus và ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể qua đường ăn uống hoặc tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các bệnh tiêu chảy là một trong chín nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trên toàn cầu. Mỗi ngày, nhiễm khuẩn tiêu hóa gây ảnh hưởng đến 2.195 trẻ em, nhiều hơn tổng số ca tử vong do AIDS, sốt rét và sởi cộng lại.

Triệu chứng nhiễm khuẩn tiêu hóa

Nhiễm khuẩn tiêu hóa có thể kéo dài từ vài ngày đến tối đa 14 ngày. Tuy nhiên, tình trạng này thường chỉ diễn ra trong vài ngày với các triệu chứng chính như đau bụng quặn và tiêu chảy. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Buồn nôn

• Nôn

• Sốt

• Mất cảm giác thèm ăn

• Đau cơ

• Mất nước

• Đau đầu

• Tiêu chảy có chất nhầy hoặc máu

• Giảm cân

Nguyên nhân phổ biến gây nhiễm khuẩn tiêu hóa

Vi khuẩn

1. Escherichia coli (E. coli)
   Vi khuẩn E. coli chủ yếu sống trong ruột của người và động vật. Mặc dù phần lớn các chủng E. coli không gây hại, một số chủng như E. coli O157:H7 có thể tiết ra độc tố, gây ra các triệu chứng như đau bụng, nôn mửa và tiêu chảy có máu. Vi khuẩn này thường lây qua nước bị ô nhiễm hoặc thực phẩm nhiễm phân động vật, và cũng có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp giữa người với người.

2. Salmonella
   Nhiễm khuẩn Salmonella thường do ăn thịt gia cầm, thịt gia súc và trứng chưa nấu chín. Đây là nguyên nhân phổ biến gây viêm dạ dày ruột.

Virus

1. Norovirus
   Norovirus là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm khuẩn qua thực phẩm trên toàn cầu. Virus này đặc biệt dễ lây lan trong môi trường có không gian hạn chế, như trong các khu vực cộng đồng hoặc cơ sở y tế. Norovirus có thể lây truyền qua thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm, và cũng có thể lây từ người sang người.

2. Rotavirus
   Rotavirus là nguyên nhân chính gây viêm dạ dày ruột do virus ở trẻ em trên toàn thế giới. Trẻ em thường nhiễm virus này qua việc tiếp xúc với đồ vật bị nhiễm virus và đưa tay vào miệng. Một số quốc gia đã triển khai chương trình tiêm phòng rotavirus.

Ký sinh trùng

1. Giardiasis
   Giardia là một loại ký sinh trùng có thể lây lan qua tiếp xúc giữa người với người và nguồn nước ô nhiễm. Ký sinh trùng này có khả năng chống lại chất tẩy rửa clorua trong nước và dễ dàng lan truyền trong các bể bơi công cộng.

2. Cryptosporidiosis
   Cryptosporidium là một ký sinh trùng cực nhỏ, có lớp vỏ bên ngoài giúp bảo vệ nó khỏi sự khử trùng bằng clorua, khiến nó có thể tồn tại trong môi trường nước lâu dài và gây bệnh ở người.

Khi nào cần đến khám bác sĩ?

Đối với người lớn

Đi khám bác sĩ ngay nếu bạn có các dấu hiệu sau:

• Sốt trên 40°C

• Không thể giữ nước trong cơ thể trong vòng 24 giờ

• Nôn mửa kéo dài hơn 48 giờ

• Nôn ra máu

• Dấu hiệu mất nước: khát quá mức, miệng khô, ít hoặc không có nước tiểu (hoặc nước tiểu màu vàng đậm), cơ thể suy nhược, choáng váng hoặc chóng mặt

• Đại tiện ra máu

Đối với trẻ nhỏ

Đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu trẻ có các biểu hiện sau:

• Sốt trên 39°C

• Trẻ có cảm giác khó chịu hoặc đau đớn

• Hôn mê, cáu kỉnh

• Tiêu chảy có máu

• Dấu hiệu mất nước

Để xác định trẻ có bị mất nước hay không, bạn có thể theo dõi lượng nước mà trẻ uống và đi tiểu, so sánh với lượng thông thường của trẻ.

Đối với trẻ sơ sinh

Đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay nếu trẻ có các dấu hiệu sau:

• Nôn mửa kéo dài trong vài giờ

• Miệng khô, không có tã ướt trong sáu giờ

• Khóc không ra nước mắt

• Tiêu chảy nặng, có máu trong phân

• Trẻ không phản ứng lại và có buồn ngủ bất thường

• Đỉnh đầu mềm và có dấu hiệu trũng

Điều trị nhiễm khuẩn tiêu hóa

Trong hầu hết các trường hợp, các biện pháp tự chăm sóc tại nhà được khuyến cáo. Thuốc kháng sinh không có tác dụng đối với nhiễm khuẩn tiêu hóa do virus hoặc ký sinh trùng. Trong trường hợp nhiễm khuẩn do vi khuẩn phức tạp, kháng sinh có thể được sử dụng. Tuy nhiên, trong những trường hợp không phức tạp, việc sử dụng kháng sinh có thể làm kéo dài thời gian bệnh và gia tăng nguy cơ tái phát.

Bác sĩ có thể khuyên không nên cho trẻ ăn thực phẩm giàu chất xơ vì chúng có thể làm tình trạng tiêu chảy trở nên trầm trọng hơn. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đề nghị sử dụng thuốc không kê đơn để điều trị triệu chứng buồn nôn, đau bụng và tiêu chảy.

Điều trị quan trọng nhất trong nhiễm khuẩn tiêu hóa là duy trì nước cho cơ thể, đặc biệt là trong các trường hợp mất nước nghiêm trọng. Việc bổ sung chất lỏng và điện giải là điều cần thiết để phục hồi cơ thể và tránh các biến chứng nguy hiểm.