Quầng thâm và bọng mắt: Nguyên nhân, cơ chế và các biện pháp cải thiện

1. Tổng quan

Quầng thâm và bọng mắt là những biểu hiện thường gặp ở vùng quanh mắt, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và có thể liên quan đến các yếu tố sinh lý hoặc bệnh lý. Đây là những vấn đề đặc biệt dễ nhận thấy do vùng da quanh mắt rất mỏng và nhạy cảm, dễ bị tác động bởi nhiều yếu tố nội tại và ngoại cảnh. Tình trạng này thường biểu hiện rõ nhất vào buổi sáng hoặc sau các đợt căng thẳng thể chất – tinh thần kéo dài, gây cảm giác mệt mỏi và thiếu sức sống.

2. Cơ chế hình thành quầng thâm và bọng mắt

2.1. Cấu trúc giải phẫu và lão hóa

Da quanh mắt là vùng da mỏng nhất trên cơ thể, với lớp hạ bì và mô dưới da rất ít. Theo thời gian, tiến trình lão hóa dẫn đến sự suy yếu của cơ vòng mắt, kết hợp với giảm thể tích mô liên kết và collagen, làm cho các túi mỡ dưới mắt sa xuống và dễ tích tụ dịch mô kẽ, gây phù nhẹ. Đồng thời, sự mỏng đi của da làm lộ rõ các mạch máu bên dưới, tạo ra quầng thâm màu xanh tím.

2.2. Các nguyên nhân thường gặp

• Thiếu ngủ, rối loạn giấc ngủ.

• Sử dụng quá mức caffeine, rượu và thuốc lá.

• Tăng sắc tố vùng da quanh mắt (tăng sản melanin hoặc rối loạn sắc tố sau viêm).

• Giãn mao mạch hoặc vỡ mạch máu dưới da.

• Tăng giữ nước mô kẽ do chế độ ăn nhiều muối hoặc rối loạn chuyển hóa.

• Yếu tố di truyền và lão hóa tự nhiên.

3. Các biện pháp cải thiện quầng thâm

3.1. Điều chỉnh lối sống

• Ngủ đủ giấc (tối thiểu 7–9 giờ mỗi đêm): Giúp phục hồi mô và giảm quá trình oxy hóa, cải thiện tình trạng thâm mắt.

• Hạn chế sử dụng rượu và caffeine: Hai chất này có thể gây mất nước nhẹ và làm nặng thêm tình trạng quầng thâm do tăng giãn mạch ngoại vi.

• Uống đủ nước: Giúp duy trì độ ẩm da và giảm giữ nước cục bộ gây sưng quanh mắt.

3.2. Sử dụng sản phẩm chăm sóc da

• Kem dưỡng chứa hoạt chất làm sáng như retinoids, hydroquinone, acid kojic, vitamin C, chiết xuất trà xanh, giúp cải thiện sắc tố và làm đều màu da.

• Sử dụng kem chống nắng chứa kẽm oxyd và chỉ số SPF ≥ 30 để ngăn ngừa tăng sắc tố.

• Vitamin K có trong một số sản phẩm bôi ngoài giúp cải thiện vi tuần hoàn và giảm bầm máu dưới da.

3.3. Phương pháp can thiệp thẩm mỹ

• Laser trị liệu: Hiệu quả trong việc giảm tăng sắc tố và làm co mao mạch dưới da.

• Tiêm chất làm đầy (filler): Áp dụng trong trường hợp vùng rãnh lệ sâu và thể tích mô bị mất, giúp cải thiện cấu trúc da vùng dưới mắt.

• Che khuyết điểm chuyên dụng: Các loại kem che khuyết điểm sáng màu hơn tông da 1 mức, không chứa dầu và có SPF từ 15 trở lên có thể hỗ trợ che phủ và bảo vệ da.

4. Các biện pháp giảm bọng mắt

4.1. Can thiệp không dùng thuốc

• Chườm lạnh vùng mắt bằng khăn sạch, mặt nạ gel lạnh hoặc dưa chuột tươi trong 10–15 phút giúp co mạch và giảm phù nề mô.

• Giảm lượng muối trong khẩu phần ăn: Hạn chế giữ nước toàn thân và vùng mắt.

• Tư thế ngủ đầu cao hơn thân: Giúp hạn chế ứ trệ dịch mô quanh mắt vào ban đêm.

4.2. Điều trị thẩm mỹ

• Chất làm đầy (filler) có thể được chỉ định nếu bọng mắt xuất phát từ sự mất mô nâng đỡ do lão hóa, giúp tái tạo thể tích và làm phẳng vùng lõm dưới mắt.

5. Kết luận

Quầng thâm và bọng mắt là vấn đề đa yếu tố, chịu ảnh hưởng bởi tuổi tác, lối sống, yếu tố di truyền và môi trường. Điều trị hiệu quả đòi hỏi phải xác định đúng nguyên nhân, kết hợp giữa thay đổi lối sống, sử dụng mỹ phẩm phù hợp và, khi cần thiết, can thiệp thẩm mỹ bởi chuyên gia da liễu. Việc phòng ngừa từ sớm thông qua chăm sóc da, giấc ngủ và chế độ ăn hợp lý là yếu tố then chốt để duy trì sức khỏe và vẻ ngoài vùng mắt.