Sỏi thận: Định Nghĩa, Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Phương Pháp Điều Trị

Định nghĩa về sỏi thận

Sỏi thận là những khối khoáng chất hình thành trong thận, có thể có kích thước từ rất nhỏ như hạt cát đến lớn như viên sỏi. Chúng hình thành khi các chất khoáng trong nước tiểu kết tủa và tạo thành các cục, có thể gây tắc nghẽn và làm tổn thương các bộ phận trong đường tiết niệu.

Dấu hiệu và triệu chứng sớm của sỏi thận

Sỏi thận có thể có kích thước và hình dạng khác nhau. Những viên sỏi nhỏ có thể không gây đau và dễ dàng di chuyển qua đường tiết niệu mà không gặp phải triệu chứng nào. Tuy nhiên, sỏi lớn hơn có thể gây đau, viêm hoặc nhiễm trùng khi di chuyển qua đường tiết niệu.

Các triệu chứng ban đầu có thể bao gồm:

• Áp lực hoặc đau lưng dưới: Sỏi thận có thể bị mắc kẹt trong niệu quản, dẫn đến tắc nghẽn và làm nước tiểu không thể di chuyển qua niệu quản, gây ra áp lực và đau đớn ở lưng dưới.

• Đau bụng hoặc đau lưng: Đau có thể xuất hiện đột ngột và có thể gây buồn nôn hoặc nôn.

• Các triệu chứng tương tự như nhiễm trùng đường tiết niệu: Bao gồm tiểu nhiều lần, đau khi tiểu, nước tiểu có màu thay đổi hoặc có máu, và có mùi hôi, sốt.

• Vấn đề về tiêu hóa: Buồn nôn và nôn là các triệu chứng có thể đi kèm khi sỏi thận gây ảnh hưởng đến đường tiêu hóa.

Các loại sỏi thận

Sỏi thận có thể được phân loại theo thành phần hóa học của chúng:

1. Sỏi canxi: Bao gồm sỏi canxi oxalat và canxi phosphate, chiếm khoảng 80% tổng số sỏi thận. Sỏi canxi thường hình thành khi có sự tích tụ canxi trong nước tiểu.

2. Sỏi struvite: Chiếm khoảng 10% số lượng sỏi thận, thường liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu mạn tính.

3. Sỏi axit uric: Chiếm khoảng 5-10% sỏi thận, phát triển do mức độ axit uric dư thừa trong nước tiểu.

4. Sỏi cystine: Ít hơn 1% sỏi thận, phát triển do một tình trạng di truyền hiếm gặp có tên gọi cystinuria, làm cho cystine không thể tái hấp thu từ nước tiểu.

Yếu tố nguy cơ gây sỏi thận

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận, bao gồm:

• Thiếu nước tiểu: Mất nước hoặc không đủ nước làm tăng khả năng tạo thành sỏi thận.

• Giới tính và chủng tộc: Nam giới và người da trắng có nguy cơ mắc sỏi thận cao hơn.

• Tiền sử gia đình: Những người có người thân mắc sỏi thận có nguy cơ cao hơn.

• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều protein động vật, quá nhiều muối, đường, hoặc chất béo có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận.

• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu và thuốc kháng axit có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận.

Các tình trạng bệnh lý khác cũng làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận bao gồm:

• Béo phì

• Đái tháo đường type 2

• Các vấn đề đường ruột như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn

• Bệnh gout

• Tuyến giáp phát triển bất thường

• Bệnh thận nang

• Dị tật bẩm sinh về thận

Biến chứng của sỏi thận

Sỏi thận nhỏ có thể không gây ra các vấn đề nghiêm trọng và có thể tự đi ra khỏi cơ thể qua đường tiểu. Tuy nhiên, nếu sỏi không di chuyển và gây tắc nghẽn, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Khi sỏi thận gây tắc nghẽn, vi khuẩn có thể phát triển và gây nhiễm trùng.

• Tắc nghẽn niệu quản: Sỏi lớn có thể gây tắc nghẽn niệu quản, dẫn đến sự tích tụ nước tiểu và áp lực lên thận.

• Suy thận: Tắc nghẽn kéo dài có thể làm suy giảm chức năng thận và dẫn đến bệnh thận mạn tính.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu gặp phải các triệu chứng sau:

• Đau bụng hoặc lưng nghiêm trọng, không giảm dù có dùng thuốc giảm đau

• Buồn nôn hoặc nôn kéo dài kèm theo đau

• Các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu như tiểu buốt, tiểu rắt, sốt

• Nước tiểu có máu

Điều trị sỏi thận

Phương pháp điều trị sỏi thận phụ thuộc vào kích thước, loại sỏi và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Một số phương pháp điều trị bao gồm:

1. Điều trị bảo tồn: Uống nhiều nước, thay đổi chế độ ăn uống, sử dụng thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ để giúp giảm triệu chứng và làm tan sỏi nhỏ.

2. Tán sỏi ngoài cơ thể: Dùng sóng âm để phá vỡ sỏi thận thành các mảnh nhỏ để dễ dàng đi ra ngoài qua đường tiểu.

3. Phẫu thuật: Trong trường hợp sỏi lớn hoặc không thể tán được, phẫu thuật có thể cần thiết để loại bỏ sỏi thận.

Kết luận

Sỏi thận là một bệnh lý phổ biến có thể gây ra đau đớn và các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Để phòng ngừa, người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, uống đủ nước và thường xuyên kiểm tra sức khỏe thận. Nếu có triệu chứng nghi ngờ hoặc gặp phải các vấn đề liên quan đến sỏi thận, người bệnh cần tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ chuyên khoa.