Sử dụng bao cao su đúng cách

Bao cao su là một trong những biện pháp dự phòng có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), bao gồm cả virus HIV. Tuy nhiên, hiệu quả của bao cao su phụ thuộc chặt chẽ vào việc sử dụng đúng cách và đều đặn. Các yếu tố như kích cỡ không phù hợp, chất bôi trơn không thích hợp, bảo quản sai cách hoặc thao tác sử dụng không đúng kỹ thuật đều có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ.

1. Hiệu quả của bao cao su

• Bao cao su được sử dụng đúng cách và nhất quán có hiệu quả khoảng 97% trong việc phòng ngừa mang thai và ngăn chặn lây truyền HIV.

• Tuy nhiên, khi sử dụng không đúng cách, tỷ lệ thất bại có thể lên tới 14%.

• Đối với một số bệnh như herpes sinh dục (HSV-2), bao cao su chỉ giúp giảm khoảng 30% nguy cơ lây nhiễm ngay cả khi được sử dụng 100% thời gian.

2. Các yếu tố làm giảm hiệu quả của bao cao su

2.1. Sử dụng sai kỹ thuật

• Mặc ngược chiều bao, không để chừa đầu chứa tinh dịch, không giữ chặt bao khi rút dương vật sau xuất tinh có thể dẫn đến rách hoặc tuột bao.

• Sử dụng lại bao cao su đã dùng làm tăng nguy cơ rách hoặc tồn dư tinh dịch bên ngoài.

2.2. Kích cỡ không phù hợp

• Bao quá nhỏ gây khó chịu và dễ rách, bao quá lớn dễ tuột. Cần đo chiều dài và chu vi dương vật khi cương cứng để chọn bao phù hợp.

2.3. Chất bôi trơn không tương thích

• Chỉ nên dùng chất bôi trơn gốc nước hoặc silicone với bao cao su cao su tự nhiên.

• Chất bôi trơn gốc dầu như dầu dừa, dầu em bé làm suy yếu latex, tăng nguy cơ rách bao.

2.4. Bao cao su hết hạn hoặc bảo quản sai cách

• Bao cao su nên được bảo quản ở nhiệt độ từ 0–37°C, tránh ánh nắng trực tiếp.

• Bao hết hạn hoặc bảo quản trong xe ô tô (nhiệt độ cao) có thể bị giòn và rách khi sử dụng.

2.5. Tổn thương khi mở bao

• Mở bao bằng răng hoặc móng tay dễ gây rách. Nên xé nhẹ theo đường cắt sẵn, hoặc dùng kéo nếu cần.

3. Hướng dẫn sử dụng bao cao su đúng cách

1. Kiểm tra bao bì: Đảm bảo bao cao su còn hạn sử dụng, nguyên vẹn, không bị phồng khí bất thường.

2. Mở bao cẩn thận: Tránh dùng vật nhọn hoặc răng để xé bao.

3. Đeo bao đúng chiều: Xác định mặt cuộn của bao; khi cuộn phải quay ra ngoài.

4. Chừa đầu chứa tinh dịch: Giữ đầu bao khi đeo để tạo khoảng trống chứa tinh dịch.

5. Rút dương vật đúng thời điểm: Rút ra ngay sau xuất tinh khi dương vật còn cương, giữ chặt gốc bao để tránh tuột hoặc rò rỉ.

6. Tháo và vứt bao an toàn: Buộc đầu bao, gói vào giấy và bỏ vào thùng rác; không bỏ vào bồn cầu.

4. Bao cao su và HIV/STIs

• Bao cao su giúp ngăn ngừa lây truyền HIV hiệu quả khoảng 80% khi quan hệ âm đạo và 70% khi quan hệ hậu môn.

• Kết hợp với điều trị kháng virus (ART) ở người nhiễm HIV và dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) cho người chưa nhiễm giúp gia tăng hiệu quả bảo vệ.

5. Một số khuyến cáo bổ sung

• Không sử dụng bao cao su da cừu để phòng tránh STIs vì không ngăn được virus nhỏ như HIV, HSV.

• Sử dụng bao cao su nữ (female condom) có thể là một lựa chọn thay thế, với hiệu quả tương đương khi được dùng đúng cách.

Kết luận

Việc sử dụng bao cao su đúng cách là yếu tố then chốt trong chiến lược phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn. Để đạt được hiệu quả tối ưu, người dùng cần lưu ý từ khâu lựa chọn sản phẩm, bảo quản, đến kỹ thuật sử dụng. Giáo dục sức khỏe tình dục, tư vấn cá nhân và tiếp cận bao cao su đạt chuẩn là những biện pháp hỗ trợ quan trọng trong công tác y tế cộng đồng.