Tình trạng lông mọc ngược

1. Khái niệm

Lông mọc ngược (ingrown hair) là tình trạng sợi lông sau khi bị loại bỏ (cạo, nhổ, tẩy lông) không mọc thẳng ra ngoài bề mặt da mà quay ngược trở lại hoặc mọc chếch vào trong lớp biểu bì. Hiện tượng này có thể gây phản ứng viêm tại chỗ, kèm đau, sưng và hình thành tổn thương dạng sẩn hoặc mụn mủ.

Tình trạng này phổ biến ở những vùng thường xuyên tẩy hoặc cạo lông, đặc biệt ở nam giới có lông xoăn và dày, khi cạo râu vùng mặt hoặc cổ. Tuy nhiên, lông mọc ngược có thể gặp ở mọi giới và mọi vị trí có lông.

2. Vị trí thường gặp

• Vùng râu: cằm, má, cổ.

• Da đầu (ở người cạo trọc).

• Nách.

• Vùng mu.

• Chân.

3. Biểu hiện lâm sàng

Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp:

• Nốt sẩn nhỏ, rắn, tròn.

• Mụn mủ nhỏ giống tổn thương mụn trứng cá.

• Tăng sắc tố sau viêm (sạm da).

• Đau và/hoặc ngứa tại vùng tổn thương.

Trong đa số trường hợp, lông mọc ngược không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, cần thăm khám khi tình trạng tiến triển mạn tính, lan rộng hoặc viêm nặng.

4. Cơ chế và nguyên nhân

Cấu trúc sợi lông và hướng mọc đóng vai trò quan trọng. Lông xoăn, mọc chặt có xu hướng cuộn lại và xuyên ngược vào da sau khi bị cắt hoặc cạo. Các yếu tố cơ học cũng góp phần:

• Cạo khi da bị kéo căng, khiến gốc lông tụt vào trong da.

• Nhổ lông bằng nhíp, để lại đoạn lông dưới bề mặt da, kích thích phản ứng viêm.

5. Yếu tố nguy cơ

• Lông xoăn, dày, mọc chặt.

• Thói quen cạo, nhổ hoặc tẩy lông không đúng kỹ thuật.

6. Biến chứng

Lông mọc ngược mạn tính có thể dẫn đến:

• Nhiễm trùng da thứ phát (thường do gãi gây trầy xước).

• Tăng sắc tố sau viêm.

• Sẹo, đặc biệt là sẹo lồi.

• Pseudofolliculitis barbae (viêm nang lông do dao cạo).

7. Phòng ngừa

Nguyên tắc chung là hạn chế tối đa các tác động làm thay đổi hướng mọc tự nhiên của lông. Khi cần loại bỏ lông, áp dụng các biện pháp sau:

7.1 Trước khi cạo hoặc tẩy lông

• Rửa sạch vùng da bằng nước ấm và chất tẩy rửa dịu nhẹ.

• Sử dụng kem hoặc gel cạo râu, hoặc chườm ấm để làm mềm lông.

7.2 Khi cạo

• Dùng dao cạo sắc, sạch.

• Cạo theo chiều mọc của lông, tránh cạo ngược chiều.

• Không kéo căng da khi cạo.

• Rửa sạch lưỡi dao sau mỗi lần đưa.

• Tránh cạo sát bề mặt da.

7.3 Sau khi cạo

• Rửa sạch vùng da.

• Thoa kem dưỡng ẩm hoặc kem làm dịu da.

7.4 Phương pháp thay thế

• Sử dụng dao cạo điện hoặc tông đơ, giữ khoảng cách với da.

• Sử dụng kem tẩy lông hóa học (cần thử phản ứng trên vùng da nhỏ trước).

• Dùng eflornithine bôi tại chỗ (theo đơn bác sĩ) để giảm tốc độ mọc lông, kết hợp với phương pháp tẩy lông khác như laser.

8. Tiên lượng

Hầu hết các trường hợp lông mọc ngược sẽ tự cải thiện mà không cần can thiệp đặc hiệu. Tuy nhiên, khi có biểu hiện viêm nặng, đau nhiều, mưng mủ hoặc tái phát thường xuyên, người bệnh nên được khám và tư vấn tại cơ sở y tế để có biện pháp xử trí phù hợp, tránh biến chứng lâu dài.