Trà – Thức uống phổ biến toàn cầu và những lợi ích sức khỏe đã được chứng minh

Trà là một trong những loại đồ uống được tiêu thụ phổ biến nhất trên toàn thế giới, chỉ đứng sau nước lọc về mức độ sử dụng. Ngoài vai trò như một thức uống truyền thống, trà còn được chứng minh có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe tim mạch, chuyển hóa và hệ thần kinh, nhờ vào hàm lượng cao các hợp chất hoạt tính sinh học tự nhiên.

1. Trà là thức uống phổ biến toàn cầu

Theo thống kê quốc tế, trà là loại thức uống được tiêu thụ rộng rãi trên phạm vi toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Vương quốc Anh. Dữ liệu điều tra dinh dưỡng tại Hoa Kỳ cho thấy, trung bình mỗi ngày có khoảng 50% người trưởng thành tiêu thụ trà, trong đó phần lớn là dưới dạng trà đá (iced tea).

2. Tác dụng bảo vệ tim mạch

Trà chứa các hợp chất polyphenol, đặc biệt là flavonoid – nhóm chất chống oxy hóa mạnh đã được nghiên cứu rộng rãi về vai trò bảo vệ mạch máu và tim. Các nghiên cứu dịch tễ học và thử nghiệm can thiệp cho thấy, người tiêu thụ trà thường xuyên có nguy cơ thấp hơn mắc các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, bệnh mạch vành và đột quỵ. Cơ chế có thể liên quan đến khả năng cải thiện chức năng nội mô, giảm viêm hệ thống và điều hòa lipid máu.

3. Trà gần như không chứa năng lượng

Trà nguyên chất không đường gần như không cung cấp năng lượng (dưới 5 kcal mỗi khẩu phần), tương tự như cà phê đen. Tuy nhiên, việc thêm đường, sữa đặc hoặc topping vào trà – như trong các loại trà sữa hoặc matcha latte – có thể làm tăng đáng kể hàm lượng năng lượng. Ví dụ, một ly trà sữa phổ thông có thể chứa tới 25–30 g đường (tương đương 6–7 muỗng cà phê), vượt quá khuyến nghị tối đa của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (không quá 25 g/ngày đối với nữ và 36 g/ngày đối với nam giới).

4. Tất cả các loại trà đều có chung nguồn gốc thực vật

Các loại trà truyền thống như trà xanh, trà đen, trà ô long và trà trắng đều có nguồn gốc từ cùng một loài thực vật: Camellia sinensis. Sự khác biệt giữa các loại trà chủ yếu đến từ phương pháp chế biến, đặc biệt là mức độ oxy hóa. Trà đen là loại trà đã trải qua quá trình oxy hóa hoàn toàn, trong khi trà xanh được chế biến sao cho giữ lại nhiều hợp chất chống oxy hóa ban đầu.

Lưu ý: các loại “trà thảo mộc” (herbal teas) như trà hoa cúc, trà gừng, không được chiết xuất từ Camellia sinensis và vì vậy không có hàm lượng caffeine đặc trưng như trà truyền thống.

5. Trà có thể góp phần cung cấp nước cho cơ thể

Trà chứa hơn 99% là nước, và các nghiên cứu hiện đại đã khẳng định rằng lượng caffeine trong trà không đủ để gây mất nước khi được tiêu thụ ở mức độ hợp lý. Do đó, trà hoàn toàn có thể được tính vào tổng lượng dịch khuyến nghị mỗi ngày, góp phần duy trì trạng thái hydrat hóa bình thường.

6. Nguồn flavonoid dồi dào – tương đương rau xanh

Một tách trà đen (khoảng 240 ml) có thể chứa đến 170 mg flavonoid, một nhóm polyphenol có đặc tính chống oxy hóa mạnh. Mức này cao hơn nhiều so với hàm lượng flavonoid trong nhiều loại rau củ khác – ví dụ, một cốc bông cải xanh nấu chín chỉ chứa khoảng 3 mg flavonoid. Việc bổ sung flavonoid từ trà có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh lý mãn tính như bệnh tim mạch, tiểu đường type 2 và thậm chí là một số loại ung thư.

7. Trà biến tấu hiện đại vẫn có thể giữ được lợi ích sức khỏe nếu dùng hợp lý

Hiện nay, nhiều loại trà được biến tấu với các thành phần như trân châu, kem phô mai hoặc sữa, tạo thành các món thức uống hấp dẫn. Mặc dù vẫn giữ lại một phần lợi ích từ trà gốc, tuy nhiên các loại đồ uống này thường chứa lượng đường và chất béo cao, cần được kiểm soát trong chế độ ăn. Khi sử dụng với tần suất hợp lý và điều chỉnh công thức (ít đường, ít kem), người dùng vẫn có thể tận dụng lợi ích từ trà mà không làm tăng nguy cơ chuyển hóa.

Kết luận

Trà là một thức uống an toàn, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng hợp lý. Việc lựa chọn trà nguyên chất không đường, uống đúng cách và điều độ có thể góp phần vào chiến lược phòng ngừa bệnh tim mạch, hỗ trợ kiểm soát cân nặng, cung cấp chất chống oxy hóa và cải thiện tình trạng hydrat hóa. Tuy nhiên, người tiêu dùng cũng cần lưu ý đến các dạng trà chế biến sẵn chứa nhiều đường để không vô tình làm mất đi lợi ích vốn có của loại thức uống này.