Nước vo gạo, sản phẩm thu được sau quá trình ngâm hoặc rửa gạo trước khi nấu, chứa một lượng đáng kể tinh bột còn sót lại cùng với các hợp chất sinh học như vitamin nhóm B, vitamin E, các axit amin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Trong mỗi hạt gạo có khoảng 75–80% là tinh bột, phần còn lại bao gồm protein và vi chất dinh dưỡng. Các hợp chất này có tiềm năng ứng dụng trong chăm sóc tóc, đặc biệt là trong việc làm sạch, làm mềm và hỗ trợ tăng trưởng tóc.
Một số nghiên cứu sơ bộ và thực hành dân gian cho rằng nước vo gạo có thể hỗ trợ làm giảm ma sát giữa các sợi tóc, từ đó cải thiện độ suôn mượt và giảm tình trạng rối tóc. Hoạt chất inositol, một dẫn xuất carbohydrate có trong nước vo gạo, được cho là có khả năng chống lại stress oxy hóa – một yếu tố góp phần gây rụng tóc thông qua rối loạn nội tiết. Tuy chưa có đầy đủ bằng chứng lâm sàng để xác nhận hiệu quả trực tiếp lên tốc độ mọc tóc hay độ chắc khỏe của sợi tóc, nước vo gạo vẫn được đánh giá là tương đối an toàn khi sử dụng ngoài da.
Giảm ma sát và tăng cường độ bóng: Các phân tử tinh bột trong nước vo gạo có thể bám lên biểu bì tóc (cuticle), giúp làm mềm và làm mượt bề mặt sợi tóc, giảm sự gãy rụng cơ học.
Chống oxy hóa và kháng viêm nhẹ: Vitamin nhóm B và E cùng với inositol có thể giúp cải thiện tình trạng viêm da đầu nhẹ và bảo vệ nang tóc khỏi các tác nhân oxy hóa.
Hiệu ứng làm sạch và kiểm soát dầu: Do đặc tính kiềm nhẹ, nước vo gạo lên men có thể hỗ trợ loại bỏ bụi bẩn và tế bào chết trên da đầu. Tuy nhiên, đối với những người có da đầu dầu, nước vo gạo có thể làm tăng cảm giác bết dính nếu không được xả sạch hoàn toàn.
Chuẩn bị nước vo gạo:
Nguyên liệu:
1 bát gạo trắng
1 ly nước sạch (nước đun sôi để nguội hoặc nước tinh khiết)
Cách thực hiện:
Vo gạo nhẹ bằng nước sạch để loại bỏ tạp chất và bụi bẩn.
Cho gạo vào tô lớn, thêm nước, khuấy đều cho đến khi nước chuyển màu đục.
Gạn lấy nước, cho vào lọ hoặc hộp có nắp đậy kín.
Để dung dịch ở nhiệt độ phòng từ 12 đến tối đa 24 giờ để lên men tự nhiên. Lưu ý không để quá thời gian quy định để tránh ôi thiu.
Bảo quản nước vo gạo đã lên men trong tủ lạnh, có thể sử dụng trong vòng 5–7 ngày.
Hướng dẫn sử dụng:
Gội sạch tóc bằng dầu gội phù hợp.
Đổ nước vo gạo đều lên tóc và da đầu, kết hợp massage nhẹ nhàng trong 5–10 phút.
Ủ tóc tối đa 20 phút, tránh ủ quá lâu để hạn chế kích ứng da đầu.
Xả sạch lại bằng nước ấm, lau khô bằng khăn bông mềm và để tóc khô tự nhiên.
Không thay thế hoàn toàn dầu gội hoặc dầu xả: Nước vo gạo có thể sử dụng như một phương pháp hỗ trợ chăm sóc tóc nhưng không nên thay thế hoàn toàn các sản phẩm vệ sinh chuyên dụng.
Phù hợp với da đầu khô: Với người có da đầu dầu, nên thử trên diện nhỏ trước khi áp dụng toàn bộ để đánh giá phản ứng da đầu.
Nguy cơ kích ứng: Nếu không xả kỹ, phần tinh bột tồn dư có thể gây ngứa hoặc viêm da đầu, đặc biệt là ở người có cơ địa dị ứng hoặc viêm da tiết bã.
Chưa có đầy đủ bằng chứng khoa học: Mặc dù một số báo cáo dân gian và dữ liệu thực nghiệm nhỏ cho thấy lợi ích tiềm năng, hiện chưa có nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn nào xác nhận hiệu quả của nước vo gạo đối với sức khỏe tóc và da đầu.
Nước vo gạo là một nguyên liệu tự nhiên, dễ tiếp cận và an toàn khi sử dụng ngoài da trong phạm vi hợp lý. Việc gội đầu bằng nước vo gạo có thể mang lại một số lợi ích trong chăm sóc tóc như làm mềm tóc, hỗ trợ mọc tóc và làm sạch da đầu. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này vẫn cần được xác minh qua các nghiên cứu lâm sàng chuẩn hóa. Người sử dụng nên lưu ý phương pháp bảo quản, thời gian sử dụng và tình trạng da đầu cá nhân để đạt được hiệu quả tối ưu và tránh tác dụng phụ không mong muốn.