Viêm tuyến giáp hashimoto: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Giới thiệu

Viêm tuyến giáp Hashimoto (Hashimoto’s thyroiditis) là một bệnh lý tự miễn mạn tính, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào tuyến giáp, gây tổn thương và suy giảm chức năng tuyến giáp. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến suy giáp tự miễn.

Nguyên nhân

Viêm tuyến giáp Hashimoto là rối loạn tự miễn, trong đó các tế bào bạch cầu và kháng thể chống lại các tế bào tuyến giáp. Mặc dù cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu đầy đủ, một số yếu tố nguy cơ đã được xác định có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Đối tượng nguy cơ

• Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới khoảng 7 lần, đặc biệt là phụ nữ sau khi mang thai.

• Tiền sử gia đình mắc các bệnh tự miễn khác cũng làm tăng nguy cơ, bao gồm:

  • Bệnh Basedow (bệnh Graves)

  • Tiểu đường typ 1

  • Lupus ban đỏ hệ thống

  • Hội chứng Sjogren

  • Viêm khớp dạng thấp

  • Bạch biến

  • Bệnh Addison (suy tuyến thượng thận)

Triệu chứng lâm sàng

Các biểu hiện lâm sàng của viêm tuyến giáp Hashimoto tương tự các bệnh lý suy giáp khác, bao gồm:

• Táo bón

• Da khô, nhợt nhạt

• Khàn giọng

• Tăng cholesterol máu

• Trầm cảm

• Yếu cơ, mệt mỏi, uể oải

• Nhạy cảm với lạnh

• Tóc mỏng và rụng nhiều

• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

Ngoài ra, nhiều bệnh nhân có thể phát triển phì đại tuyến giáp (bướu cổ) biểu hiện bằng sưng vùng cổ trước, có thể gây cảm giác vướng hoặc khó nuốt. Bướu cổ trong Hashimoto thường không đau hoặc chỉ đau nhẹ khi chạm vào.

Chẩn đoán

Khi nghi ngờ suy giảm chức năng tuyến giáp, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau:

• Định lượng hormone kích thích tuyến giáp (TSH): Nồng độ TSH tăng cho thấy tuyến giáp giảm hoạt động.

• Đo nồng độ hormone tuyến giáp tự do (Free T4, Free T3).

• Xét nghiệm kháng thể kháng tuyến giáp (anti-TPO, anti-Tg) để xác định bệnh tự miễn.

• Xét nghiệm lipid máu (cholesterol) và các xét nghiệm hỗ trợ khác nếu cần.

Điều trị

Hầu hết bệnh nhân viêm tuyến giáp Hashimoto có suy giáp cần được điều trị bằng hormone thay thế.

• Levothyroxine: Thuốc tổng hợp hormone thyroxine (T4) thay thế hormone tuyến giáp thiếu hụt, thường được dùng lâu dài. Levothyroxine có hiệu quả cao, an toàn và ít tác dụng phụ.

• Liều dùng cần được điều chỉnh dựa trên kết quả xét nghiệm TSH định kỳ để đảm bảo mức hormone tuyến giáp duy trì trong giới hạn bình thường.

• Cần lưu ý các yếu tố ảnh hưởng đến hấp thu levothyroxine như:

  • Bổ sung sắt, canxi

  • Thuốc ức chế bơm proton

  • Thuốc điều trị rối loạn lipid máu

  • Estrogen và một số thuốc khác

Bệnh nhân nên thông báo với bác sĩ về tất cả thuốc đang sử dụng để được tư vấn về thời điểm và cách dùng phù hợp nhằm tối ưu hiệu quả điều trị.

Biến chứng

Nếu không được điều trị, viêm tuyến giáp Hashimoto có thể dẫn đến các biến chứng sau:

• Bệnh tim mạch, bao gồm suy tim

• Thiếu máu

• Rối loạn nhận thức, lú lẫn

• Tăng cholesterol máu

• Giảm ham muốn tình dục

• Trầm cảm

Ở phụ nữ mang thai, bệnh có liên quan đến nguy cơ dị tật bẩm sinh ở tim, não và thận của thai nhi. Do đó, cần theo dõi chặt chẽ chức năng tuyến giáp trong suốt thai kỳ ở những phụ nữ có tiền sử hoặc triệu chứng liên quan.

Kết luận

Viêm tuyến giáp Hashimoto là một bệnh lý tự miễn phổ biến gây suy giảm chức năng tuyến giáp và ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh. Chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời bằng hormone thay thế giúp kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Việc theo dõi định kỳ và tuân thủ điều trị là yếu tố then chốt trong quản lý bệnh.