Xuất tinh đau: Nguyên nhân, chẩn đoán và hướng xử trí

1. Định nghĩa

Xuất tinh đau (painful ejaculation) là tình trạng nam giới cảm thấy đau đớn trong hoặc ngay sau khi xuất tinh. Cơn đau có thể khu trú tại dương vật, vùng đáy chậu, bàng quang hoặc trực tràng. Mặc dù không phải là một bệnh lý riêng biệt, xuất tinh đau là triệu chứng có thể liên quan đến nhiều bệnh lý tiết niệu – sinh dục, thần kinh hoặc tâm lý. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống, chức năng tình dục và sức khỏe tâm thần của người bệnh.

2. Biểu hiện lâm sàng

Biểu hiện xuất tinh đau rất đa dạng và có thể khác nhau giữa các bệnh nhân. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau trong hoặc sau xuất tinh (ngay lập tức hoặc vài phút đến vài giờ sau đó)

• Cơn đau có thể khu trú tại dương vật, vùng đáy chậu, bàng quang, trực tràng hoặc lan tỏa

• Tiểu buốt, đặc biệt sau xuất tinh

• Cảm giác bỏng rát hoặc đau âm ỉ

• Một số trường hợp chỉ xuất hiện triệu chứng sau khi quan hệ tình dục với bạn tình, nhưng không xuất hiện khi thủ dâm

Thời gian đau có thể ngắn hoặc kéo dài đến 24 giờ sau xuất tinh, mức độ từ nhẹ đến dữ dội.

3. Nguyên nhân

Xuất tinh đau là biểu hiện của nhiều nhóm nguyên nhân, có thể chia theo cơ chế bệnh sinh như sau:

3.1. Rối loạn liên quan tuyến tiền liệt

• Viêm tuyến tiền liệt (cấp hoặc mạn tính): là nguyên nhân phổ biến nhất, thường do nhiễm khuẩn hoặc không do nhiễm khuẩn (viêm tuyến tiền liệt mạn tính không do vi khuẩn).

• Phì đại lành tính tuyến tiền liệt (BPH): có thể gây tắc nghẽn, rối loạn dòng tiểu và đau khi xuất tinh.

• Ung thư tuyến tiền liệt hoặc các hậu quả sau điều trị (phẫu thuật, xạ trị) cũng có thể gây đau.

• Tổn thương thần kinh do đái tháo đường ảnh hưởng đến tuyến tiền liệt.

3.2. Bệnh lý túi tinh

• Viêm túi tinh

• Sỏi túi tinh (seminal vesicle calculi)

• U/tổn thương thực thể túi tinh

3.3. Bệnh lý hệ tiết niệu – sinh dục

• Viêm niệu đạo, nhiễm trùng tiểu dưới

• Nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STIs): chlamydia, trichomonas...

• Di chứng thủ thuật vùng chậu, xạ trị, thắt ống dẫn tinh

• Hẹp niệu đạo

3.4. Rối loạn hệ thần kinh

• Bệnh lý thần kinh ngoại biên, đặc biệt do đái tháo đường

• Chấn thương tủy sống

• Bệnh lý thần kinh trung ương

3.5. Nguyên nhân do thuốc

• Một số thuốc chống trầm cảm (nhóm SSRI, TCA) có thể gây rối loạn xuất tinh, đau khi xuất tinh, giảm ham muốn.

• Thuốc kháng androgen, thuốc nội tiết điều trị ung thư tiền liệt tuyến

3.6. Yếu tố tâm lý – xã hội

• Lo âu, trầm cảm, căng thẳng tâm lý kéo dài

• Xung đột trong mối quan hệ tình cảm

• Một số trường hợp xuất tinh đau chỉ xảy ra trong quan hệ tình dục, nhưng không xuất hiện khi thủ dâm, có thể gợi ý nguyên nhân tâm lý.

4. Biến chứng

Mặc dù bản thân xuất tinh đau không gây nguy hiểm tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ra:

• Giảm ham muốn tình dục, né tránh hoạt động tình dục

• Rối loạn cương dương thứ phát

• Tổn thương tâm lý: lo lắng, trầm cảm, giảm tự trọng

• Ảnh hưởng mối quan hệ vợ chồng hoặc bạn tình

• Lo ngại về khả năng sinh sản trong một số trường hợp

5. Khi nào cần khám bác sĩ?

Bệnh nhân nên được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa tiết niệu hoặc nam khoa nếu có:

• Cơn đau kéo dài hoặc lặp lại nhiều lần

• Tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đục hoặc có máu

• Xuất tinh đau kèm sốt, ớn lạnh

• Rối loạn cương dương hoặc giảm ham muốn kéo dài

• Có tiền sử can thiệp vùng chậu, xạ trị, bệnh thần kinh

6. Hướng tiếp cận và điều trị

6.1. Chẩn đoán

Bao gồm:

• Khai thác tiền sử bệnh lý tiết niệu – sinh dục, tâm lý

• Thăm khám cơ quan sinh dục, tuyến tiền liệt

• Xét nghiệm nước tiểu, cấy nước tiểu

• Xét nghiệm tinh dịch đồ

• Siêu âm tuyến tiền liệt – túi tinh

• Xét nghiệm tầm soát STIs nếu nghi ngờ

• Các xét nghiệm chức năng thần kinh trong trường hợp đặc biệt

6.2. Điều trị

• Theo nguyên nhân cụ thể: viêm nhiễm, phì đại tuyến tiền liệt, sỏi túi tinh...

• Kháng sinh: với các trường hợp viêm tuyến tiền liệt hoặc nhiễm trùng

• Thuốc chống viêm, thuốc giảm đau

• Thay đổi thuốc đang sử dụng nếu nghi ngờ liên quan đến tác dụng phụ

• Tư vấn tâm lý: hỗ trợ những trường hợp có yếu tố tâm căn

• Vật lý trị liệu tầng sinh môn: được ứng dụng trong viêm tuyến tiền liệt mạn tính không do vi khuẩn

• Can thiệp ngoại khoa: trong một số trường hợp có sỏi túi tinh hoặc u

7. Kết luận

Xuất tinh đau là triệu chứng cần được quan tâm đúng mức, vì có thể liên quan đến các rối loạn thực thể hoặc tâm lý. Việc thăm khám chuyên khoa giúp xác định nguyên nhân chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, từ đó cải thiện chất lượng sống, chức năng tình dục và tâm lý cho bệnh nhân.