Ảnh hưởng của thuốc lá đến não

Nicotine ảnh hưởng đến não bộ như thế nào?

Đa phần chúng ta đều biết đến những tác hại của hút thuốc lá cho phổi và tim, nhưng ảnh hưởng lên não lại ít được biết đến.

Theo các chuyên gia, nicotine trong thuốc lá có khả năng bắt chước một số dẫn truyền thần kinh trong não bộ, hay còn gọi là khả năng gửi tín hiệu. Nicotine cũng tương tự như chất dẫn truyền acetylcholine. Đồng thời, nicotine cũng có khả năng gây cảm giác dễ chịu, hài lòng vì chúng cũng có khả năng hoạt động như dopamine.

Theo thời gian, não bắt đầu thực hiện quá trình bù lại do lão hóa bằng cách tăng cường hoạt động tín hiệu thông qua giảm số lượng các thụ thể acetylcholine. Và điều này có thể gây ra tình trạng dung nạp nicotin, tức là bạn cần nhiều hơn nicotine so với số lượng cần thiết khi bạn hút thuốc.

Nicotine cũng kích thích các trung tâm khoái cảm của não, bắt chước dopamine. Điều này khiến việc bạn hút thuốc sẽ gây cảm giác nghiện và liên kết với cảm giác thoải mái.

Các chuyên gia cho rằng, việc hút thuốc lá có thể khiến não bộ thay đổi và có thể dẫn đến hội chứng cai khi bạn đang cố gắng từ bỏ nó. Hội chứng cai là hội chứng với các tình trạng như lo lắng, khó chịu trong cơ thể và cảm giác thèm nicotine mạnh mẽ. Khi gặp phải hội chứng này, nhiều người sẽ tìm đến điếu thuốc và hút trở lại. Điều này làm mất các triệu chứng và cơ thể cảm thấy thoải mái. Sự thay đổi này xảy ra trong não bộ là kết quả của một quá trình lặp đi lặp lại lâu dài dẫn đến tình trạng phụ thuộc vào nicotine, bởi vì cơ thể bạn đang cảm thấy sự cần thiết của chất này trong hệ thống. Và dĩ nhiên, càng phụ thuộc bao nhiêu thì việc từ bỏ càng khó bấy nhiêu.

Ảnh hưởng của nicotine có thể mất một thời gian để nhận thấy, và những ảnh hưởng đến tim mạch và phổi sẽ là những điều đầu tiên mà bạn nhận ra.

Suy giảm nhận thức

Suy giảm nhận thức là điều dễ hiểu khi bạn trở nên già đi. Bạn sẽ dần trở nên khó ghi nhớ hay không suy nghĩ nhanh như hồi bạn còn trẻ. Và nếu bạn hút thuốc, khả năng khó nhớ và suy nghĩ sẽ còn giảm hơn nữa.

Điều này thực sự nghiêm trọng trên nam giới. Theo các nghiên cứu, nam giới trung tuổi hút thuốc dường như suy giảm nhận thức nhanh chóng hơn so với người không hút thuốc hay nữ giới hút thuốc.

Tăng nguy cơ mất trí nhớ

Hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ mất trí nhớ - một vấn đề có thể ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng tư duy, kỹ năng ngôn ngữ, khả năng phán đoán và hành vi. Nó cũng có thể thay đổi về tính cách của bạn.

Theo nghiên cứu so sánh trên những người hút thuốc và không hút thuốc, những người hút thuốc có nguy cơ tiến triển tình trạng mất trí nhớ cao hơn 30% so với người không hút thuốc. Đồng thời, việc từ bỏ hút thuốc cũng có thể làm giảm nguy cơ này.

Mất khối lượng não

Theo nghiên cứu, bạn càng hút thuốc lâu, bạn càng có nguy cơ cao hơn trong việc suy giảm khối lượng não. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hút thuốc ảnh hưởng tiêu cực đến tính toàn vẹn của cấu trúc não và gây mất khối lượng não liên quan đến tuổi tác tại một số vùng não so với những người không hút thuốc.

Tăng nguy cơ đột quỵ

Hút thuốc tăng nguy cơ đột quỵ. Điều này được chứng minh qua rất nhiều nghiên cứu, với nguy cơ cao hơn từ 2-4 lần ở cả nam và nữ hút thuốc. Nguy cơ này sẽ càng tăng lên nếu bạn hút càng nhiều thuốc.

Một điều tốt là theo nghiên cứu, nếu bạn bỏ hút thuốc 5 năm, nguy cơ này của bạn sẽ quay về mức tương tự người bình thường không hút thuốc.

Tăng nguy cơ ung thư

Thuốc lá chứa rất nhiều chất độc hóa học gây hại cho cơ thể, và chúng còn có thể gây ung thư. Theo nghiên cứu, việc lặp đi lặp lại hút thuốc nhiều lần có thể thay đổi những yếu tố di truyền trong phổi, cổ họng hoặc não bộ và làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Vậy thuốc lá điện tử thì sao?

Những nghiên cứu về thuốc lá điện tử còn rất hạn chế. Theo các chuyên gia, thuốc lá điện tử chứa nicotine tương tự như thuốc lá truyền thống. Điều này mang tới khả năng gây hại cho cơ thể tương tự như những gì nicotine từ thuốc lá truyền thống gây ra.

Làm thế nào để từ bỏ thuốc lá dễ dàng hơn?

Từ bỏ thuốc lá là điều thực sự khó khăn, nhưng không có nghĩa là không thể.  Theo từng bước nhỏ, bạn có thể đạt được điều bạn mong muốn cùng với sự nỗ lực của bản thân.

1. Hãy nói chuyện với các chuyên gia trong vấn đề này. Các chuyên gia, bác sĩ sẽ giúp bạn có một liệu trình hợp lý, giúp bạn sẵn sàng đương đầu với các thử thách trong quá trình thực hiện.
2. Phương pháp thay thế nicotine. Có rất nhiều phương pháp và liệu trình thay thế nicotine. Có thể kể đến như kẹo cao su nicotine, miếng dán nicotine hay viên ngậm nicotine. Ngoài ra, bác sĩ có thể cho bạn sử dụng một số phương pháp khác như ống hít nicotine, thuốc xịt nicotine hay một số loại thuốc ngăn chặn tác động của nicotine lên não bộ.
3. Hỗ trợ tư vấn. Hình thức tư vấn cá nhân có thể giúp bạn đối phó với những lúc khó khăn. Bạn cũng có thể chia sẻ với những người đồng cảnh ngộ như bạn để có thể hiểu và cảm thông, giúp đỡ lẫn nhau.
4. Thư giãn. Hãy học các phương pháp thư giãn để đối phó với căng thẳng khi thực hiện. Một số biện pháp hữu ích như thiền định, giãn cơ liên tục…
5. Thay đổi lối sống. Tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, dành nhiều thời gian cho gia đình và bạn bè, cũng như thực hiện những sở thích của bản thân.

Tổng kết

Hút thuốc lá gây nhiều tác hại cho sức khỏe, và là một trong những nguyên nhân dẫn đến tử vong hàng đầu tại nhiều quốc gia trên thế giới. Những tác hại của thuốc lá điển hình có thể kể đến như ảnh hưởng đến phổi, tim mạch, đột quỵ, ung thư hay đặc biệt là não bộ.

Bỏ thuốc là cách tốt nhất để giảm thiểu những tác hại cho sức khỏe. Dù là khó khăn, nhưng bạn hãy nỗ lực và tham khảo khác biện pháp khác nhau để có thể đạt hiệu quả cao nhất.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp