Các nhà khoa học hiện đại cho rằng sự biến đổi của môi trường, địa lý, thức ăn độc hại, hóa chất, virut, vi khuẩn xâm nhập... là tác nhân gây bệnh thứ nhất cho con người. Nhưng tác nhân này chỉ chiếm 10% nguyên nhân gây bệnh. Tác nhân thứ hai chiếm đến 90% nguyên nhân gây bệnh cho cơ thể chính là từ bên trong mỗi chúng ta.
Thành phần nhỏ nhất của cơ thể con người chúng ta là các tế bào. Từ tế bào tạo thành mô, mô tạo ra cơ phận và các cơ phận tạo thành cơ thể hoàn chỉnh. Cũng như những tấm pin năng lượng, tế bào luôn đòi hỏi được nạp đầy và được cân bằng năng lượng điện áp trên màng tế bào của nó. Khi nguồn năng lượng bị thiếu hụt, tế bào sẽ bị mất cân bằng điện áp gây ra những sự xáo trộn trong hoạt động. Đó chính là các hiện tượng khi lao động chân tay lâu ta bị mỏi mệt và cơ thể đòi hỏi phải được nghỉ ngơi, ăn uống để nạp năng lượng tái tạo cho hoạt động khác của cơ thể. Nếu không được đáp ứng đầy đủ năng lượng trong một thời gian dài, các tế bào mất cân bằng điện tích làm tổn thương đến mô, cuối cùng dần dần gây bệnh cho một bộ phận nào đó trên cơ thể ốm bệnh, kiệt sức.
Đây chính là điểm cốt yếu mà thiền đưa vào vận dụng trong phương pháp tập luyện. Khi ngồi thiền, thu năng lượng giúp cơ thể tự điều chỉnh tái lập sự quân bình cho điện áp màng tế bào thì cơ phận được cân bằng, cơ thể sẽ dần từ yếu bệnh sẽ khỏe mạnh trở lại.
Thiền là phương pháp bổ sung, hỗ trợ rất tích cực cho y học đương đại về lâu dài. Đối với các bệnh cấp tính, đòi hỏi tính khẩn trương kịp thời thì vẫn phải sử dụng đến y học đương đại và sau đó kết hợp với phương pháp thiền để điều chỉnh cơ thể quân bình đến tận gốc tế bào.
Người Ấn Độ và Ai Cập cổ đại đã phát hiện trên cơ thể người có hàng ngàn những điểm mà khi châm kim vào có thể chữa được hầu hết các bệnh.Ngoài những kỳ huyệt và huyệt đặc biệt thì có khoảng 365 huyệt, nằm rải đều trên 12 đường kinh và 2 mạch lớn của cơ thể là mạch Nhâm và mạch Đốc, tạo ra một cấu trúc vận hành lưu thông khí huyết vô cùng tinh vi trong cơ thể con người. Khi các kinh mạch này lưu thông đều đặn, liên tục thì mọi bộ phận trong cơ thể tràn đầy sinh khí và người ta được khỏe mạnh, sống vui vẻ cân bằng.
Trong cuộc sống thường ngày chúng ta bị cuốn vào vòng xoáy xã hội, phải lao động, học tập liên tục, đôi khi vì sức ép căng thẳng kéo dài cộng với những ô nhiễm môi trường xung quanh thâm nhập, guồng máy cơ thể đã phải hoạt động quá mức bình thường. Với một khoảng thời gian đủ dài tùy vào cơ thể mỗi người, sự mất cân bằng ngày càng gia tăng làm ách tắc hệ thống kinh mạch. Khi khí huyết không được lưu thông, một số bộ phận trong cơ thể sẽ không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, khí chất và dần dần cơ quan đó của cơ thể tất yếu sẽ sinh ra bệnh tật.
Sau khi khai mở các luân xa thì hệ thống kinh mạch bị ách tắc của cơ thể được khai thông, dinh dưỡng lại được cung cấp đầy đủ tới các cơ quan bị tổn thương, dần dần tạo lập lại sự quân bình cho toàn bộ cơ thể - đó chính là cơ chế trị bệnh của thiền.
Ngồi thiền giúp bạn đưa tâm rong ruổi trở về hợp nhất với thân trong trạng thái tĩnh lặng. Bí mật của ngồi thiền là ngồi thở, ngồi chơi, không suy nghĩ, không tính toán, không mong cầu, không căng thẳng.
Ngồi thiền phải làm sao để toàn thân thật thoải mái, không đau nhức, không khó thở hay mệt mỏi. Thế ngồi thiền vững nhất là thế kiết già (hoa sen): Hai bàn chân chéo vào nhau, chân phải đặt trên bắp chân trái và chân trái trên bắp chân phải. Nếu cảm thấy không thoải mái với thế ngồi này, nên chuyển sang thế ngồi bán kiết già: Chỉ chân này chéo qua chân kia. Trong trường hợp không ngồi được cả 2 tư thế trên thì có thể ngồi tư thế thật thoải mái, giữ lưng thẳng, thả lỏng toàn thân, hai tay đặt ngửa trên đầu gối trong tư thế thiền.
Khi ngồi thiền chú ý không cưỡng ép cơ thể ngồi thẳng lưng, ưỡn ngực gây căng thẳng cho lưng. Điều mấu chốt của ngồi thiền là lưng thoải mái. Bởi hai bên sống lưng là hai luồng năng lượng, có những dây thần kinh và nhiều huyệt mạch điều khiển tất cả hoạt động trong cơ thể. Khi ngồi đúng, thì năng lượng trong cơ thể mới lưu chuyển cho tâm thức thông suốt và mạnh khỏe.
Trong khi ngồi thiền, không được động đậy. Ngồi thiền là để tâm trí được thảnh thơi, an lạc và hạnh phúc. Nếu một bộ phận nào đó của cơ thể cảm thấy khó chịu, đau nhức, quá sức chịu đựng thì có thể xả thiền để thay đổi tư thế. Tốt nhất nên xả thiền đứng dậy, đi lại từng bước chậm rãi.
Ngồi thiền, có người ví như ngồi chơi bên bờ sông và tâm thức giống như một dòng sông. Ngồi thiền đúng cách giúp tâm sáng suốt nên có thể thấy rõ mọi hoạt động trong tâm ý. Tâm ý tự đến, dù hạnh phúc hay buồn khổ, dù an lạc hay bất an cũng không xua đuổi, không bám víu. Bạn giữ cho tâm ý yên như hồ nước lặng, để cảm nhận rõ nhất con người mình.
Theo các nhà tâm lý, việc ngồi thiền có thể giúp con người kiềm chế cảm xúc và lạc quan hơn. Các công trình nghiên cứu y học hiện đại cũng chứng minh: Thiền mang lại nhiều tác động tích cực, giúp giảm stress, bình ổn huyết áp, giảm cholesterol và hoạt chất cortisol trong máu, tăng cường hệ miễn dịch và khả năng sáng tạo…
Như vậy, thiền là một cách tập luyện giúp cho tâm trí được thanh tịnh hơn. Khi cuộc sống có quá nhiều những lo lắng, căng thẳng dẫn đến tâm bệnh thì thiền sẽ giúp cho chúng ta bớt suy nghĩ hơn. Thiền bù đắp những năng lượng đã bị thiếu hụt. Trong quá trình chúng ta ngồi thiền, tâm trí và thể lực đều được tác động. Nhưng không phải ai ngồi thiền cũng có thể chữa được bệnh, để thiền chữa được bệnh, thì cần phải thoát được khỏi những suy nghĩ lo toan, tiêu cực, mà điều này không hề đơn giản.
Để có thể thực hiện được thiền chúng ta cần có một không gian thực sự yên tĩnh, không có bất cứ một hoạt động nào, nơi có ít người qua lại như vậy sẽ không bị ảnh hưởng trong quá trình ngồi.
Mỗi ngày chúng ta nên ngồi khoảng một giờ, kết hợp với chế độ ăn hạn chế các chất độc hại. Xen kẽ các bữa ăn thanh tịnh không thịt, dầu mỡ để cơ thể được thanh lọc.
Khi đã bắt đầu vào ngồi thiền, tuyệt đối không nên nghĩ ngợi bất cứ một điều gì. Mọi suy nghĩ đều phải loại bỏ ra khỏi tâm trí như vậy thì hiệu quả đạt được mới cao.
Không phải lúc nào các biện pháp chữa bệnh bằng thuốc cũng có tác dụng như ý muốn, đôi khi những căn bệnh không phải từ thể trạng mà xuất phát từ trong tâm thức của mỗi bệnh nhân, thế nên khi muốn điều trị thì chúng ta cũng phải dựa trên yếu tố đó để thực hiện. Điều đó sẽ được khắc phục nếu bạn thực sự hiểu và áp dụng cách ngồi thiền chữa bệnh ngay bây giờ. Để đạt được hiệu quả cao đòi hỏi phải có vốn hiểu biết và một người chỉ dẫn đúng phương pháp thì bạn sẽ tiết kiệm được tiền bạc, thời gian mà quan trọng đó là không bị ảnh hưởng sức khỏe do tập sai phương pháp.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh