Tác dụng chữa bệnh của đậu xanh

Loại thực phẩm này được sử dụng làm thuốc từ lâu đời. Trong cuốn sách ‘Nam dược thần hiệu’ của danh y Tuệ Tĩnh có viết: “Đậu xanh không độc, thanh nhiệt, có thể làm sạch mát nước tiểu, chữa lở loét, làm sáng mắt, trị được nhiều bệnh”…

Đề cập đến tác dụng chữa bệnh của đậu xanh, đặc biệt là vấn đề giải độc, sách ‘Bản thảo cương mục’ của Lý Thời Trân (đời Minh) có ghi nếu ăn uống bị ngộ độc, buồn bực trong người, có thể dùng đậu xanh để chữa trị.

1. Lợi ích của đậu xanh đối với sức khỏe

Lợi ích của đậu xanh đã được chứng minh khi mang lại nhiều công dụng đối với sức khỏe. Trong đó, một số lợi ích điển hình phải kể đến như sau:

1.1. Cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cho cơ thể

Đậu xanh có chứa rất nhiều loại vitamin cũng như khoáng chất cần thiết đối với cơ thể mỗi chúng ta như glucid, cellulose, protid, lipid, Ca, P và vitamin A, C, B1,... Bên cạnh đó, các chất Phosphatidylcholine hay Phosphatidylethanolamine có trong loại đậu này sẽ giúp cải thiện hệ thống miễn dịch rất hiệu quả.

1.2. Tốt cho hệ tiêu hoá

Lợi ích của đậu xanh còn cung cấp những dưỡng chất tốt cho hệ tiêu hoá. Trong loại đậu này, có chứa rất nhiều chất xơ, đặc biệt là Pectin. Đây là một loại chất xơ hoà tan có công dụng rất tốt trong việc tiêu hoá thức ăn.

Bên cạnh đó, chất kháng tinh bột trong đậu xanh rất có lợi đối với vi khuẩn đường ruột. Kháng tinh bột sẽ được các lợi khuẩn này tiêu hoá rồi chuyển hoá chúng thành axit béo để nuôi dưỡng, thúc đẩy sự miễn dịch và đặc biệt là phòng chống được bệnh ung thư ở ruột già.

1.3. Chống sốc nhiệt

Đậu xanh có tính mát. Cho nên, những món ăn được chế biến từ loại đậu này rất được nhiều người ưa chuộng trong mùa nóng để thanh nhiệt và giải độc. Bên cạnh đó, nó còn có lợi ích trong việc chống viêm và ngăn ngừa tình trạng sốc nhiệt.

Đặc biệt, chất chống oxy hoá Vitexin và Isovitexin có trong đậu xanh sẽ bảo vệ cho các tế bào của cơ thể tránh khỏi những tổn thương có thể gây ra bởi sốc nhiệt.

1.4. Cung cấp chất dinh dưỡng cho người mang thai

Lợi ích của đậu xanh đối với người mang thai là cung cấp lượng vitamin B9 cần thiết đối với sự phát triển của em bé. Mỗi ngày, nếu bạn ăn 200g đậu xanh thì sẽ có thể cung cấp cho cơ thế đến 80% lượng vitamin này. Bên cạnh đó, loại đậu này còn rất giàu chất xơ, protein hay chất sắt. Đây là những chất mà mẹ bầu rất dễ thiếu hụt trong quá trình mang thai.

1.5. Làm giảm nguy cơ mắc phải các bệnh mạn tính

Axit phenolic, axit caffeic hay flavonoid,… là những chất chống oxy hoá có tác dụng giúp trung hòa gốc tự do, làm giảm nguy cơ mắc phải các bệnh mạn tính như tim hay ung thư.

1.6. Phòng chống được bệnh tim mạch

Đậu xanh có chứa một lượng cao chất xơ. Điều này sẽ giúp cơ thể chúng ta sau khi ăn có thể hạn chế được sự hấp thụ chất béo và cholesterol xấu gây hại cho tim. Hơn thế nữa, Kali có trong loại đậu này sẽ hỗ trợ rất tốt trong việc duy trì mức huyết áp ổn định và tránh được nhiều bệnh liên quan đến tim mạch.

1.7. Làm giảm huyết áp hiệu quả

Một trong những nguy cơ tử vong cao nhất, đó chính là tình trạng cao huyết áp. Đây là tác nhân làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh tim. Chính vì vậy, chúng ta cần phải làm giảm huyết áp khi có dấu hiệu tăng cao.

Protein có trong đậu xanh có tác dụng ức chế enzym gây cao huyết áp. Bên cạnh đó, hàm lượng cao chất xơ, Kali và Magie có trong loại thực phẩm này sẽ làm giảm huyết áp một cách hiệu quả.

1.8. Hỗ trợ tốt trong việc giảm cân

Đậu xanh có công dụng rất tốt trong việc giảm cân bởi có thể tạo cho chúng ta cảm giác no lâu sau khi ăn nhở chất xơ và protein. Chính vì vậy, nếu đang có ý định ăn kiêng thì các bạn đừng quên bổ sung thực phẩm này vào thực đơn của mình.

1.9. Kiểm soát được lượng đường huyết

Bởi vì có chứa một lượng chất xơ và protein khá cao, cho nên, đậu xanh sẽ làm chậm quá trình chuyển hoá đường vào máu. Bên cạnh đó, những chất Vitexin và Isovitexin có trong loại đậu này sẽ hỗ trợ cho quá trình hoạt động của Insulin, giúp phòng tránh nguy cơ bị đái tháo đường.

1.10. Dự phòng ung thư đại tràng

Một số nghiên cứu phát hiện mối liên quan tiêu thụ đậu xanh với việc ngăn ngừa polyp đại tràng - một nguy cơ dẫn đến ung thư. Nghiên cứu cũng cho thấy tăng lượng thức ăn chứa đậu xanh làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng, giảm tái phát u xơ tuyến tiền liệt. Đậu xanh giàu chất xơ giúp duy trì hệ thống tiêu hóa luôn ổn định, giảm áp lực lên đường ruột, từ đó phòng ngừa ung thư đại tràng và ung thư đường tiêu hóa.

2 Thành phần dinh dưỡng của đậu xanh

Thành phần dinh dưỡng có trong 100g đậu xanh là:

Năng lượng: 328 Kcal - 1371 KJ;
Carbohydrate: 53,1 g;
Chất xơ: 4,7g;
Chất đạm: 23,4 g;
Chất béo: 2,4 g;
Sắt: 4,8 mg;
Magie: 270 mg;
Canxi: 64 mg;
Phốt pho: 377 mg;
Kali: 1132 mg;
Các chất khác: Natri (6 mg), vitamin C (4 mg), Kẽm (1,1 mg), vitamin nhóm B, Folate, vitamin E, vitamin K, beta-carotene,...

3. Một số phản ứng phụ có thể gặp khi sử dụng đậu xanh

Tuy là một loại thực phẩm ít có nguy cơ phản ứng phụ nhưng người dùng vẫn cần lưu ý khi sử dụng đậu xanh vì nó vẫn tồn tại một số tác dụng phụ:

Nếu tiêu thụ quá mức đậu xanh, chất phytate - axit phytic trong loại thực phẩm này có thể làm thiếu hụt chất dinh dưỡng cho cơ thể. Cụ thể, axit phytic liên kết với kẽm, canxi và các khoáng chất quan trọng khác, đồng thời ngăn cản cơ thể hấp thu các chất này. Vì vậy, nếu bị các rối loạn khác gây thiếu khoáng chất, tốt nhất người dùng không nên ăn nhiều đỗ xanh. Đồng thời, có thể nấu hoặc ngâm đậu xanh để giảm lượng axit phytic, không nên ăn đậu xanh dạng thô;
Lectin có trong đậu xanh có thể gây ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa như gây đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi,... nếu tiêu thụ quá nhiều. Vì vậy, khi muốn sử dụng đậu xanh, để giảm hàm lượng lectin trong loại thực phẩm này, tốt nhất người dùng nên nấu ở nhiệt độ cao hoặc ngâm nước trong thời gian dài;
Không ăn đậu xanh khi chân, tay lạnh, đau nhức cơ thể hoặc đi ngoài phân lỏng vì việc ăn thực phẩm này có thể khiến bệnh trầm trọng hơn;
Không ăn đậu xanh khi đói bụng vì đậu xanh có tính hàn, ăn khi đói sẽ gây hại cho dạ dày;
Khi đang uống thuốc Đông y, cần hỏi ý kiến của lương y trước khi ăn đậu xanh vì nó có thể làm giảm tác dụng của thuốc;
Dị ứng: Một số người bị dị ứng với đậu xanh với biểu hiện nổi mẩn ngứa, mề đay, phát ban nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi muốn sử dụng loại thực phẩm này.

Đậu xanh sở hữu nhiều tác dụng đối với sức khỏe của con người. Tuy nhiên, đậu xanh có thể gây ra một số tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng cách. Vì vậy, việc sử dụng đậu xanh trong những trường hợp đặc biệt cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng để dùng đúng liều lượng và cách chế biến.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP