NGUYÊN LÝ
Các tuyến lệ có kích thước nhỏ và nằm ở góc ngoài của hốc mắt, phía trong ngoài của nhãn cầu. Nước mắt được tiết ra bởi các tuyến lệ phủ qua kết mạc và qua lệ đạo để đến khoang mũi. Lệ đạo bao gồm ống lệ trên và dưới nằm mở ra ở góc trong của mí mắt, ống lệ chung, túi lệ, và ống lệ mũi.
Nguyên nhân tắc nghẽn lệ đạo
Nguyên nhân phổ biến nhất gây tắc nghẽn lệ đạo là hẹp do nhiễm trùng dẫn đến xơ hóa. Tắc nghẽn cũng có thể xảy ra sau chấn thương mặt, do khối u trong xoang liền kề hoặc là bẩm sinh.
Nguyên lý xạ hình lệ đạo
Xạ hình lệ đạo là một phương pháp không xâm lấn để đánh giá sự lưu thông của hệ thống lệ đạo, sau khi nhỏ dung dịch nước muối có pertechnetate 99mTc. Xạ hình tĩnh nhiều thời điểm với tư thế Người bệnh ngồi ở phía trước máy gamma camera, phóng xạ chảy từ túi kết mạc đến mũi và mức độ tắc nghẽn có thể được xác định dễ dàng.
CHỈ ĐỊNH
Đánh giá sự lưu thông của lệ đạo khi người bệnh có dấu hiệu lâm sàng nghi tắc, hẹp: tràn nước mắt.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Phụ nữ có thai và đang cho con bú.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa Y học hạt nhân
Điều dưỡng Y học hạt nhân
Cán bộ hóa dược phóng xạ
Cán bộ an toàn bức xạ
Kỹ thuật viên Y học hạt nhân
Phương tiện, thuốc phóng xạ
Máy ghi đo: máy xạ hình gamma camera.
Thuốc phóng xạ: 99mTc-pertechnetat, liều dùng: 50-100 µCi(0,2-0,4 MBq).
Liều chiếu lên thủy tinh thể: 0,02-0,04 mGy (2-4 mrad).
Dụng cụ, vật tư tiêu hao
Bơm tiêm 1ml, 3ml, 5ml, 10ml.
Kim lấy thuốc, kim tiêm.
Bông, cồn, băng dính.
Găng tay, khẩu trang, mũ, áo choàng y tế.
Áo chì, kính chì, cái bọc bơm tiêm bằng chì, liều kế cá nhân.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Tách chiết 99mTc
Chiết 99mTc từ bình chiết99Mo-99mTc được dung dịch99mTc-pertechnetat.
Hút liều 99mTc-pertechnetat cho mỗi người bệnh.
Người bệnh ở tư thế ngồi ngửa cổ hoặc nằm ngửa, đầu cố định trước máy gamma camera. Nhỏ dung dịch 99mTc-pertechnetat đã chuẩn bị vào mắt cần ghi hình.
Ghi hình
Máy Gamma camera, bao định hướng hình chóp(pinhole bao định hướng).
Hình ảnh thu nhận ở các thời điểm: 5, 10, 15, và 20 phút.
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
Đánh giá tuyến lệ, sự lưu thông lệ đạo qua hình ảnh và số đếm.
Bình thường theo thời gian, sau khi nhỏ dung dịch99mTc- pertechnetat vào mắt, nếu lệ đạo lưu thông tốt sẽ thấy hiện hình lệ đạo từ mắt xuống mũi.
Tắc nghẽn lệ đạo: giảm hoặc không thấy sự lưu thông của 99mTc từ mắt xuống mũi.
Trên xạ hình có thể xác định được vị trí tắc để định hướng xử trí.
THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
Kỹ thuật an toàn, hầu như không có tai biến gì .
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
