Các loại mụn
Không phải tất cả các loại mụn đều lây lan trên da. Bản thân việc tắc nghẽn lỗ chân lông cũng có thể gây ra mụn. Ngoài ra, mụn cũng có thể có nguyên nhân là do:
- sản xuất dư thừa dầu (bã nhờn)
- vi khuẩn
- nội tiết tố thay đổi
- tế bào da chết
- lông mọc ngược
Mụn trứng cá thường liên quan đến sự biến động nội tiết tố trong tuổi dậy thì của bạn, nhưng người lớn cũng có thể bị mụn trứng cá. Khoảng 17 triệu người Mỹ bị mụn trứng cá, khiến nó trở thành một trong những tình trạng da phổ biến nhất ở cả trẻ em và người lớn. Xác định loại mụn bạn đang gặp phải là chìa khóa để điều trị thành công. Mụn có thể không viêm hoặc viêm. Các loại mụn trên da bao gồm:
- mụn đầu đen
- mụn đầu trắng
- mụn đỏ
- mụn mủ
- mụn nang, mụn bọc
Có thể có nhiều loại mụn cùng một lúc và một số trường hợp thậm chí có thể nặng đến mức phải đến gặp bác sĩ da liễu.
Mụn trứng cá không viêm
Mụn không viêm bao gồm mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Những loại mụn này thường không gây sưng tấy và cũng đáp ứng tương đối tốt với các phương pháp điều trị không kê đơn. Axit salicylic thường được bán trên thị trường cho mụn trứng cá nói chung, nhưng nó thường hoạt động tốt nhất trên mụn trứng cá không viêm. Nó tẩy tế bào chết tự nhiên trên da, loại bỏ các tế bào da chết có thể dẫn đến mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Hãy sử dụng các sản phẩm sữa rửa mặt, toner và kem dưỡng ẩm có chứa thành phần axit salicylic.
Mụn đầu đen
Mụn đầu đen xảy ra khi lỗ chân lông bị tắc do sự kết hợp của bã nhờn và tế bào da chết. Phần trên cùng của lỗ chân lông vẫn mở, mặc dù phần còn lại của nó bị tắc nghẽn. Điều này dẫn đến màu đen đặc trưng nhìn thấy trên bề mặt.
Mụn đầu trắng (mụn bọc kín)
Mụn đầu trắng cũng có thể hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn và tế bào da chết. Nhưng không giống như mụn đầu đen, phần đầu của lỗ chân lông đóng lại. Nó trông giống như một vết sưng nhỏ nhô ra khỏi da. Mụn đầu trắng khó điều trị hơn vì lỗ chân lông đã đóng. Các sản phẩm có chứa axit salicylic có thể hữu ích. Retinoids tại chỗ cho kết quả tốt nhất đối với mụn trứng cá. Hiện tại, adapalene (Differin) có bán không cần đơn dưới dạng retinoid. Nếu nó không hiệu quả với bạn, các loại retinoid bôi mạnh hơn có sẵn theo đơn của bác sĩ da liễu của bạn.
Mụn viêm
Mụn sưng đỏ được gọi là mụn viêm. Mặc dù bã nhờn và tế bào da chết góp phần gây ra mụn viêm, vi khuẩn cũng có thể đóng một vai trò trong việc làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng sâu bên dưới bề mặt da. Điều này có thể dẫn đến những nốt mụn sưng tấy và khó loại bỏ. Các sản phẩm có chứa benzoyl-peroxide có thể giúp giảm sưng và loại bỏ vi khuẩn bên trong da. Chúng cũng có thể loại bỏ bã nhờn dư thừa. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh uống hoặc bôi cùng với benzoyl-peroxide để điều trị mụn viêm của bạn. Retionoids tại chỗ cũng là một phần quan trọng trong việc chống lại các nốt viêm và mụn mủ.
.png)
Mụn đỏ
Các nốt mụn mủ xảy ra khi niêm mạc xung quanh lỗ chân lông của bạn bị phá vỡ do viêm nhiễm nghiêm trọng. Điều này dẫn đến các lỗ chân lông cứng, bị tắc và có cảm giác mềm khi chạm vào. Vùng da xung quanh các lỗ chân lông này thường có màu hồng.
Mụn mủ
Mụn mủ cũng có thể hình thành khi các niêm mạc xung quanh lỗ chân lông bị vỡ. Không giống như mụn đỏ, mụn mủ chứa đầy mủ. Mụn đỏ thường nhô lên khỏi da và thường có màu đỏ. Chúng thường có đầu màu vàng hoặc trắng trên đỉnh.
Mụn bọc
Mụn bọc xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc, sưng tấy, kích ứng và phát triển lớn hơn. Không giống như mụn mủ và mụn đỏ, mụn bọc nằm sâu hơn bên dưới da. Vì các mụn bọc nằm sâu trong da nên bạn thường không thể điều trị tại nhà. Thuốc kê đơn là cần thiết để giúp làm giảm tình trạng mụn bọc. Bác sĩ da liễu của bạn có thể sẽ kê đơn thuốc uống isotretinoin (Sotret). Loại này được làm từ một dạng vitamin A và được dùng hàng ngày trong vòng bốn đến sáu tháng. Thuốc có thể điều trị và ngăn ngừa bmụn bọc bằng cách giảm kích thước tuyến dầu trong lỗ chân lông.
Mụn nang
Mụn nang có thể phát triển khi lỗ chân lông bị tắc do sự kết hợp của vi khuẩn, bã nhờn và tế bào da chết. Tình trạng tắc nghẽn xảy ra sâu trong da và nằm sâu bên dưới bề mặt hơn là các mụn bọc. Những mụn lớn màu đỏ hoặc trắng này thường gây đau khi chạm vào. Mụn nang là dạng mụn trứng cá lớn nhất và sự hình thành của chúng thường là do nhiễm trùng nặng. Loại mụn này cũng dễ để lại sẹo nhất. Thuốc theo đơn isotretinoin (Sotret) thường được sử dụng để điều trị mụn nang. Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ da liễu của bạn có thể phẫu thuật cắt bỏ mụn nang.
Mức độ nặng nhẹ của từng loại mụn như thế nào?
Mụn đầu đen và mụn đầu trắng là những dạng mụn trứng cá nhẹ nhất. Đôi khi chúng có thể được giải quyết bằng các loại thuốc bôi ngoài da không kê đơn, chẳng hạn như thuốc bôi có gốc axit salicylic hoặc phương pháp điều trị tại chỗ benzoyl-peroxide. Muốn điều trị mụn bọc bạn có thể dễ dàng điều trị bằng retinoids tại chỗ. Thậm chí còn có một loại retinoid, được gọi là adapalene, hiện có bán không cần kê đơn. Nó rất hiệu quả trong việc làm sạch mụn đầu đen và mụn đầu trắng. Mụn mủ và sẩn là những dạng mụn vừa phải hơn.
Mụn trứng cá lan rộng vừa phải có thể yêu cầu bác sĩ da liễu kê đơn thuốc uống hoặc thuốc bôi. Mụn bọc và mụn nang là dạng mụn trứng cá nặng nhất. Bạn phải đi khám bác sĩ da liễu để làm sạch mụn trứng cá nặng. Việc ngoáy hoặc nặn mụn bọc và mụn nang có thể dẫn đến sẹo.
Bạn có thể làm gì khi bị mụn?
Điều quan trọng là phải kiên nhẫn với quá trình điều trị mụn trứng cá. Trong khi một số phương pháp điều trị có thể hiệu quả ngay lập tức, bạn có thể không thấy cải thiện rõ rệt trong vài tháng. Bạn cũng nên thận trọng khi sử dụng quá nhiều sản phẩm trị mụn cùng một lúc điều này có thể gây khô da. Phản ứng lại, lỗ chân lông của bạn có thể tạo ra nhiều bã nhờn hơn, sau đó dẫn đến nhiều vấn đề về mụn hơn. Bạn cũng nên xác nhận liệu bất kỳ vết sưng hoặc tấy nào có thực sự là kết quả của mụn trứng cá hay không. Có một số tình trạng da gây ra các triệu chứng tương tự như những người bị mụn trứng cá, mặc dù chúng là một cái gì đó hoàn toàn khác nhau. Ví dụ như:
- viêm nang lông
- dày sừng nang lông
- bệnh hạt kê
- rosacea
- sợi bã nhờn
- tăng sản bã nhờn
Gặp bác sĩ da liễu là cách duy nhất bạn có thể làm để nhận được chẩn đoán đầy đủ và chính xác. Trong một số trường hợp, điều trị của chuyên gia có thể là cách duy nhất để làm sạch và kiểm soát hoàn toàn tình trạng mụn trứng cá của bạn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
