Ngày nay, không chỉ ở đô thị mà nhiều vùng nông thôn, khi điều kiện kinh tế phát triển, ai cũng có điều kiện để chăm sóc sắc đẹp như chăm sóc da mặt, mát xa, xông hơi, tắm nắng, tắm thuốc, xoa bóp, bấm huyệt, làm tóc, nhuộm tóc, xăm môi, xăm mi, phẫu thuật thẩm mỹ... Nhưng ít ai biết cách làm chậm quá trình lão hóa để giữ gìn sắc đẹp dài lâu.
Có tác giả cho rằng lão hóa xuất hiện từ khi đứa trẻ được sinh ra. Điều này có lẽ chưa đúng vì con người sinh ra, lớn lên là quá trình phát triển và hoàn thiện. Theo Herber J. Spoor thì lão hóa xuất hiện sau tuổi 20 và ông chia thành các giai đoạn như sau: 20 tuổi da mặt hoàn toàn chưa có nếp nhăn, má tròn, miệng và mũi thanh tú; 25 tuổi trán và mi dưới xuất hiện nếp nhăn đầu tiên, rãnh mũi má bắt đầu hình thành và rõ khi cười;
30 tuổi xuất hiện vết chân chim ở đuôi mắt, lông tơ phát triển thành râu, tóc; 35 tuổi xuất hiện nếp nhăn ở trước tai, tóc bắt đầu ngả màu, má thay đổi từ hồng sang sẫm màu, tàn nhang bắt đầu xuất hiện;
40 tuổi nếp nhăn thường trực ở trước tai và ngấn cổ nổi rõ; 45 tuổi nếp nhăn ở dưới mắt rõ và xuất hiện 2 cằm, môi trở nên mỏng hơn và lông mày rậm hơn;
50 tuổi nếp nhăn xuất hiện ở cánh mũi, dái tai và cằm, da khô hơn; 55 tuổi tăng sắc tố ở người có tuổi bắt đầu. Nếp da hình thành ở sau gáy;
60 tuổi răng dài ra vì lợi tụt xuống, nếp nhăn quanh miệng xuất hiện rõ và má bắt đầu xệ xuống; 65 tuổi lông mũi, lông ống tai và cổ rậm hơn, râu mọc nhiều hơn ở nam giới;
70 tuổi nếp nhăn hằn sâu trên toàn bộ mặt như mạng lưới, tóc rụng thưa lộ da đầu, da đồi mồi lộ rõ; 75 tuổi môi mỏng, viền son môi mất dần, da mỏng nhăn nheo;
80 tuổi biểu hiện sự chán nản trên khóe mắt, tai to và mập, tổ chức đệm dưới da biến mất làm cho da mỏng như tờ giấy, mất màu da, tóc rụng gần hết. Hầu như không còn sự sống.
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy ánh nắng là căn nguyên chính gây nên lão hóa (photoaging). Môi trường ô nhiễm, thủng tầng ôzôn, hóa chất độc hại, thuốc lá làm tăng quá trình lão hóa. Ánh nắng mặt trời làm tăng sắc tố da và hình thành nếp nhăn trên mặt và sau cổ... Trong ánh nắng có tia cực tím gồm UVA, UVB, UVC. UVC rất độc hại có thể hủy diệt sự sống nhưng rất may đã được tầng ôzôn ngăn lại hoàn toàn. UVB tác dụng lên bề mặt da làm tăng sắc tố, UVA xuyên sâu xuống hạ bì là tác nhân gây nên các nếp nhăn và ung thư da.
Chăm sóc da phải được thực hiện ngay từ khi còn bé để tránh những tổn thương để lại sẹo trên da như chấn thương, bỏng, viêm nhiễm. Phòng chống lão hóa phải thực hiện từ tuổi 20.
Có nhiều cách để chăm sóc da mặt nhưng tựu trung đều phải làm sạch da, xoa các cream dưỡng da có chứa các vitamin A, C, E và một số chất chống ôxy hóa, chất giữ ẩm da.
Hiện nay nền công nghiệp phát triển, khí thải công nghiệp có nguy cơ tầng ôzôn bị thủng. Nên giữ gìn và bảo vệ môi trường, hạn chế khí thải, trồng rừng, bảo vệ nguồn nước chính là bảo vệ sức khỏe con người. Các bạn nên dùng kem chống nắng khi đi ra nắng.
Trong một số mỹ phẩm có chứa kem chống nắng, bạn nên chọn loại có thành phần chống nắng (SPF) > 15 là được, bôi trước khi đi nắng 15 phút, đội nón mũ rộng vành, không lao động dưới trời nắng gắt về mùa hè từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều... Về mùa đông nên xoa các loại cream giữ ẩm như oilatum cream, physiogel cream.
Uống thêm các thuốc có chứa chất chống ôxy hóa như các sinh tố A,C, D, E. Tuy nhiên chế độ ăn uống cũng rất quan trọng, nên ăn nhiều rau tươi, quả chín có màu vàng đỏ, các loại đậu đỗ là những thực phẩm giàu chất chống ôxy hóa.
Khi da có dấu hiệu lão hóa: các nếp nhăn hình thành rõ, tàn nhang, rám má xuất hiện, nếu có điều kiện bạn nên đến các trung tâm thẩm mỹ, Viện Da liễu để phục hồi lại da mặt bằng các phương pháp: căng da mặt, tiêm botulinum - A toxin để xóa nếp nhăn. Làm lại da mặt bằng laser Erbium - YAG hoặc laser CO2 có tác dụng làm chặt tổ chức collagen, xóa vết sạm da nám má, tàn nhang. Hiện nay laser tỏ ra rất công hiệu trong việc phục hồi lại da mặt.
Nhưng các bạn cần lưu ý vấn đề chăm sóc da sau laser rất quan trọng. Vì sau khi làm laser tế bào da rất dễ bắt nắng tạo sắc tố đen hơn trước khi làm laser. Nên cream chống nắng phải dùng thường xuyên hơn. Nếu có hiện tượng tái tạo sắc tố bạn nên dùng cream làm trắng da có thành phần của hydroquinone để tránh tái tạo sắc tố.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh