Mụn trứng cá ở tuổi vị thành niên là tình trạng da gây ra các vết sưng tấy trên mặt, lưng và ngực. Chúng thường được gọi là mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn nhọt, mụn mủ và u nang. Tuy nhiên, để hiểu tại sao mụn trứng cá ở thanh thiếu niên lại xảy ra, trước tiên bạn cần hiểu làn da hoạt động như thế nào.
Tuyến bã nhờn (còn được gọi là tuyến dầu), tạo ra một loại kem dưỡng ẩm tự nhiên cho làn da của bạn được gọi là bã nhờn. Theo Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ (ACS), bã nhờn rất tốt cho da, hoạt động như một chất bôi trơn và chất bảo vệ. Nhưng bã nhờn cũng có thể làm tắc nghẽn nang lông hay còn gọi là lỗ chân lông của bạn, khiến da bị “dính” và khó bong ra. Sự kết hợp giữa bã nhờn, tế bào da chết và vi khuẩn trong lỗ chân lông bị tắc là nguyên nhân gây ra mụn.
Trước đây, một số bác sĩ và phụ huynh đã đánh giá thấp mức độ ảnh hưởng của mụn trứng cá ở tuổi thanh thiếu niên. Theo bác sĩ, ngày nay, chúng ta biết rằng mụn nhọt có thể gây ra sẹo không chỉ trên da mà còn về tinh thần.
Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) lưu ý rằng mụn trứng cá ở thanh thiếu niên có thể dẫn ảnh hưởng đến lòng tự trọng, sự tự tin, hình ảnh cơ thể kém, rút lui khỏi xã hội và thậm chí trầm cảm, tức giận và lo lắng. Đối với một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Da liễu Ấn Độ số tháng 9 - 10 năm 2016, các nhà nghiên cứu đã khảo sát 100 người từ 15 tuổi trở lên về tác động tâm lý xã hội của mụn trứng cá.
Mặc dù nghiên cứu này có quy mô nhỏ và được thực hiện trong môi trường bệnh viện, nhưng những người tham gia cho biết mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá và các vết thâm do mụn để lại đã ảnh hưởng đến các hoạt động xã hội của họ. Họ cũng báo cáo rằng vị trí và mức độ nghiêm trọng của mụn khiến họ cảm thấy xấu hổ, thay đổi cách ăn mặc tùy thuộc vào vị trí mụn nổi lên, cùng những tác động khác.
Tương tự, đánh giá của 13 nghiên cứu được công bố vào tháng 3 năm 2018 trên Tạp chí Quốc tế về Da liễu Phụ nữ cho thấy rằng mụn trứng cá có “tác động tiêu cực đáng kể đến lòng tự trọng của bệnh nhân”. Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng các tác giả cũng lưu ý rằng những người bị mụn trứng cá có nguy cơ cố gắng tự tử cao hơn so với những người không mắc bệnh về da.
Mụn trứng cá có thể đặc biệt khó khăn khi thanh thiếu niên phải đối mặt với việc bị bắt nạt hoặc gọi tên do nhận thấy làn da của họ không hoàn hảo. Học viện Da liễu Hoa Kỳ lưu ý thêm rằng mụn trứng cá càng kéo dài thì càng có nhiều khả năng ảnh hưởng đến cảm xúc của người bệnh. Tin tốt là không thiếu thông tin thực tế về cách điều trị và quản lý mụn trứng cá ở tuổi thanh thiếu niên.
1. Nên chọn sữa rửa mặt dịu nhẹ và nước ấm
Chọn loại sữa rửa mặt dịu nhẹ để tránh làm da bị khô quá mức. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn đang sử dụng kem kê đơn của bác sĩ. Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ, bạn không nên chà bằng khăn lau, mà thay vào đó hãy sử dụng đầu ngón tay và rửa mặt nhẹ nhàng.
Chỉ cần đừng lạm dụng: Rửa mặt một lần vào buổi sáng và một lần vào buổi tối là đủ. Mụn tuổi teen không phải do khuôn mặt bẩn. Trên thực tế, rửa mặt quá nhiều có thể khiến mụn trở nên trầm trọng hơn, Học viện Da liễu Hoa Kỳ cảnh báo. Bên cạnh đó, nhiệt độ của nước cũng rất quan trọng. Điều thú vị là bạn nên rửa và rửa mặt bằng nước ấm, không phải nước lạnh hoặc nóng, vì có thể làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn.
2. Đừng chỉ sử dụng thuốc không kê đơn để điều trị mụn trứng cá nặng
Lưu ý rằng những nốt mụn hiện tại cần có thời gian để lành lại, khoảng 4 đến 8 tuần nếu dùng thuốc. Đối với mụn trứng cá nhẹ, kem bôi, gel và lotion có thể giúp thông thoáng lỗ chân lông và giảm vi khuẩn, từ đó cải thiện vẻ ngoài của da. Nhưng mụn trứng cá ở mức độ trung bình hoặc nặng có thể sẽ cần dùng thuốc trị mụn bằng đường uống, chẳng hạn như thuốc kháng sinh, isotretinoin hoặc thuốc tránh thai cho phụ nữ.
Làm việc với bác sĩ da liễu để tìm ra loại thuốc trị mụn phù hợp với mức độ mụn của bạn và bạn chỉ nên sử dụng thuốc trị mụn theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đừng sử dụng các phương pháp điều trị mụn không kê đơn ngoài đơn thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Điều quan trọng là giữ cho làn da của bạn ở trạng thái cân bằng khỏe mạnh và nhớ kỹ rằng với các phương pháp điều trị mụn trứng cá, không phải lúc nào càng nhiều càng tốt.
3. Dưỡng ẩm hàng ngày với các sản phẩm không chứa dầu và không gây mụn
Một loại kem hoặc kem dưỡng ẩm nhẹ hàng ngày có thể có lợi, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng kem làm khô da theo toa của bác sĩ. Tuy nhiên, đừng sử dụng thuốc mỡ nặng bởi những thứ này có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông thêm và làm nặng thêm mụn trứng cá. Học viện Da liễu Hoa Kỳ khuyên bạn nên sử dụng loại kem dưỡng ẩm có nhãn không chứa dầu và không gây mụn, có nghĩa là nó sẽ không tạo ra mụn trứng cá, mụn đầu đen và mụn đầu trắng làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Thoa kem dưỡng ẩm ngay sau khi bôi thuốc trị mụn.
4. Đừng bao giờ đi ngủ khi vẫn còn trang điểm
Tẩy trang mỗi tối bằng cách làm sạch nhẹ nhàng. Đi ngủ với lớp trang điểm sẽ làm tắc nghẽn lỗ chân lông trên da và gây ra mụn trứng cá. Lời khuyên dành cho bạn đó là không nên trang điểm nhiều hơn mức cần thiết trong ngày và trang điểm sau khi bôi thuốc trị mụn.
Bên cạnh đó, kiểu trang điểm bạn chọn cũng rất quan trọng. Ngày nay, hầu hết các thương hiệu trang điểm đều thân thiện với mụn trứng cá. Những từ cần tìm là 'không gây mụn' và 'không chứa dầu'". Một số lựa chọn trang điểm bao gồm kem dưỡng da có màu để che mụn và phấn phủ trên kem nền không chứa dầu.
5. Nên chọn những sản phẩm dành cho tóc không nhờn vì có thể chạm vào mặt bạn
Hãy cẩn thận khi thoa các sản phẩm dành cho tóc. Các sản phẩm tiếp xúc với da mặt của bạn có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông hơn nữa và làm cho mụn bùng phát. Khuyên bạn nên tránh các sản phẩm chăm sóc tóc có thêm dầu vào tóc. Nó cũng có ích để giữ tóc khỏi mặt và trán, đồng thời gội đầu hàng ngày. Nếu bạn mới bắt đầu cạo râu, hãy cẩn thận để tránh nổi mụn. Khi xử lý mụn trứng cá, dao cạo điện có thể hoạt động tốt hơn lưỡi dao cạo.
6. Đừng nặn mụn
Cho dù chúng ta có cố gắng thế nào thì mụn vẫn sẽ xảy ra. Điều quan trọng nhất cần nhớ là tránh nặn mụn. Bởi điều này có thể làm tăng nguy cơ để lại sẹo và chúng cũng mất nhiều thời gian hơn để lành lại.
7. Đừng dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời mà không có kem chống nắng
Đi chơi ở bãi biển hoặc hồ bơi có thể là cách hoàn hảo để tận hưởng một ngày nắng nóng; chỉ cần biết rằng quá nhiều ánh nắng mặt trời có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá ở một số người. Tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng có thể làm hỏng làn da của bạn và làm tăng tình trạng viêm, khiến bạn dễ bị nổi mụn. Và nếu bạn đang dùng thuốc trị mụn, Học viện Da liễu Hoa Kỳ cảnh báo rằng một số loại thuốc này có thể khiến da bạn nhạy cảm hơn với tia UV của mặt trời. Điều này có thể dẫn đến vết cháy nắng phồng rộp, vì vậy hãy luôn bảo vệ làn da của bạn. Theo bác sĩ, hãy thoa kem chống nắng phổ rộng có SPF 30 trở lên và tìm kiếm loại kem chống nắng vật lý ít gây kích ứng da hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh