Có 3 loại ung thư da chính: Ung thư tế bào đáy (basal cell carcinoma), ung thư tế bào vảy (squamous cell carcinoma), và ung thư da hắc tố (melanoma). Melanoma tuy là dạng ít phổ biến nhưng lại là dạng dễ di căn tới những bộ phận cơ thể khác so với 2 loại còn lại.
Melanoma khởi nguồn từ các tế bào hắc tố, là các tế bào sản sinh ra chất tạo màu cho da, hay còn gọi là melanin. Melanoma có thể được hình thành từ bất cứ đâu trên da. Bệnh này thường được thấy ở người lớn, nhưng cũng có những trường hợp thấy trên trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên. Melanoma ở nam giới thường xuất hiện ở vùng ngực hoặc lưng, còn ở nữ giới thì thường xuất hiện ở chân. Bên cạnh đó, cổ và mặt cũng là những vị trí thường thấy xuất hiện melanoma.
Trong các trường hợp hiếm gặp, melanoma cũng phát triển ở các vùng khác trên cơ thể, ví dụ như trong mắt, miệng, bộ phận sinh dục hay thậm chí cả vùng hậu môn.
Cách để phát hiện melanoma
Việc kiểm tra da thường xuyên là một việc quan trọng vì melanoma có thể chữa được nếu phát hiện sớm. Hãy chú ý những điểm sau đây để phát hiện những thay đổi về đặc điểm của nốt ruồi trên cơ thể:
- Không đối xứng: 2 nửa của nốt ruồi không giống nhau.
- Đường viền: Đường viền của nốt ruồi không đồng đều, có dạng như vết xé rách.
- Màu: Màu không đồng đều, có một vài sắc thái khác nhau trên một nốt ruồi.
- Đường kính: Nốt ruồi có đường kính lớn hơn khi so sánh với đầu tẩy ở đuôi bút chì.
- Mức độ phát triển: Nốt ruồi phát triển lớn dần theo thời gian hoặc chảy máu.
Những ai có nguy cơ?
Những người có màu da sáng, màu mắt và màu tóc nhạt là những người có nguy cơ cao mắc ung thư da. Những yếu tố nguy cơ khác bao gồm: bệnh sử gia đình, thời gian phơi nắng mà không có bảo vệ, những lần cháy nắng thuở nhỏ, những rối loạn suy giảm miễn dịch, hệ miễn dịch yếu, hoặc có quá nhiều nốt ruồi và tàn nhang.
Cả nam giới và phụ nữ đều có nguy cơ mắc melanoma. Tuy nhiên, tỉ lệ mắc melanoma ở các phụ nữ trẻ đang ở mức đáng báo động. Lí do chủ yếu cho tình trạng này là xu hướng nhuộm da nhân tạo tại các salon làm đẹp cũng như nhuộm da tự nhiên bằng cách phơi nắng. Nhuộm da chính là một trong các yếu tố nguy cơ chủ yếu của ung thư da.
5 cách giúp phòng tránh ung thư da
Tất cả các loại ung thư da đều có thể phòng tránh với 5 cách sau đây:
- Sử dụng các loại kem chống nắng phổ rộng, có chỉ số SFP từ 30 trở lên và bôi lại sau mỗi 3 tiếng hoạt động dưới ánh nắng mặt trời. Nếu sử dụng kem chống nắng dạng xịt, để vòi phun cách da 1cm để đảm bảo có thể xịt đều và phủ kín da.
- Tránh ra ngoài vào thời điểm nắng lên đến đỉnh điểm, khoảng giữa 10h sáng và 2h chiều. Khi ra ngoài hãy đội mũ và đeo kính râm.
- Tránh nhuộm da. Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng có làn da rám nắng là biểu trưng cho việc khỏe mạnh. Tuy nhiên, da bị rám nắng là khi các tia UV đã làm tổn thương đến các ADN, từ đó gửi tín hiệu đến da để sản sinh và vận chuyển các hắc tố lên bề mặt để bảo vệ da khỏi các tổn thương tiếp diễn do tia UV. Các tín hiệu làm da trở nên rám nắng chính là các thay đổi ở mức độ phân tử có khả năng gây ung thư da.
- Hãy tới gặp các chuyên gia da liễu để kiểm tra da định kì, đặc biệt nếu bạn có tiền sử bị ung thư da hoặc bị cháy nắng.
- Tự kiểm tra da định kì 1 lần/tháng toàn trên bộ cơ thể.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
