MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN LÝ
Mục đích
Phát hiện hình thái ghẻ gây bệnh ngoài da.
Nguyên lý
Dưới tác dụng của glycerin hoăc dầu thực vật bộc lộ hình thái ghẻ.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Người thực hiện: Cán bộ xét nghiệm đã được đào tạo và có chứng chỉ hoặc chứng nhận về chuyên ngành Vi sinh – Ký sinh trùng.
Người nhận định và phê duyệt kết quả: Cán bộ có trình độ đại học hoặc sau đại học về chuyên ngành Vi sinh – Ký sinh trùng.
Phương tiện, hóa chất
Phương tiện, hóa chất như ví dụ dưới đây hoặc tương đương.
Trang thiết bị
Kính hiển vi quang học.
Bàn lấy bệnh phẩm.
Hộp đựng dao cùn đã tiệt trùng.
Giá đựng lam.
Kính núp.
Dụng cụ, hóa chất và vật tư tiêu hao (bao gồm nội kiểm, ngoại kiểm)
Bệnh phẩm
Vẩy da.
Phiếu xét nghiệm
Điền đầy đủ thông tin theo mẫu phiếu yêu cầu.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Lấy bệnh phẩm
Cạo vẩy da bằng dao cùn.
Xác định luống ghẻ:
- Là đường chỉ nhỏ ngoằn nghoèo dài từ 3 đến 10 mm.
- Có màu xám hoặc đen.
- Cuối luống ghẻ là điểm phình to.
- Lấy dao cùn cạo sâu vào da có thể bắt được cái ghẻ.
Ngoài ra nên lấy nhiều vị trí khác:
- Kẽ tay
- Nếp lằn vú
- Vùng bẹn
- Mông
- Quy đầu
Tiến hành kỹ thuật
Làm test Burown ink.
Nhỏ 2 - 3 giọt Xanhmetylen vào điểm đầu đường hầm (rãnh ghẻ).
Giữ yên trong thời gian 10 - 15 phút.
Sau đó đem soi ngay dưới ánh đèn.
Dùng dao cùn cạo vào điểm phình to cuối luống ghẻ.
Phết lên lam đã nhỏ sẵn 1 giọt dầu thực vật.
Đậy lamen, soi dưới kính hiển vi quang học.
Thực hiện kỹ thuật trong 10 phút và đọc kết quả sau 5 - 10 phút.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Dùng vật kính 10X để xác định:
Cái ghẻ
- Hình thể: Cơ thể không chia làm 3 phần rõ rệt. Hình dạng bầu dục, màu trắng xám, miệng ngắn, lưng gồ và không có mắt, đầu có vòi hút thức ăn, đồng thời đào hầm vào thượng bì.
- Con trưởng thành có 4 cặp chân, ấu trùng có 3 cặp chân, đối xứng nhau.
- Kích thước: Cái ghẻ: 330 - 250µm. Ghẻ đực : 220 - 150µm.
Trong dầu thực vật cái ghẻ di động được dễ dàng.
Ngoài ra, ta còn thấy các thành phần khác của ghẻ như: Trứng, ấu trùng hoặc chất thải của ghẻ.
NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
Sai sót
Bệnh phẩm nhiều vẩy da nên khó nhận định khi soi trong dầu hay glycerin.
Lấy thương tổn không điển hình và ít vị trí.
Phân biệt với các loại Ghẻ khác gây bệnh cho súc vật như: Ghẻ chó, mèo.
Người bệnh bôi thuốc diệt ký sinh trùng.
Xử trí
Đối với Ghẻ tăng sừng (Ghẻ Na-uy) có thể cạo bỏ lớp vẩy da, sau đó dùng kính lúp soi vào vùng thương tổn để cạo vẩy và đôi khi có thể thấy rất nhiều cái ghẻ.
Chọn thương tổn điển hình và lấy nhiều vị trí. Mỗi vị trí một lam.
Khi tìm thấy được cái ghẻ với đặc điểm mô tả như trên là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định. Ngoài ra, trên tiêu bản có thể thấy ấu trùng, trứng, phân hoặc một trong các loại trên.
Người bệnh bôi thuốc diệt ký sinh trùng phải ngừng từ 3 - 5 ngày.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
