Viêm khớp vị thành niên là bệnh lý tại khớp xảy ra ở trẻ dưới 16 tuổi, với những biểu hiện riêng và cần điều trị khác so với người lớn. Đa phần bệnh tự phát do hệ miễn dịch hoạt động quá mức, dẫn đến viêm các tế bào tại màng hoạt dịch.
Triệu chứng viêm khớp ở tuổi vị thành niên có thể gây đau, sưng viêm các khớp ở mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay của trẻ. Trong các giai đoạn cấp, cơn đau khiến trẻ khó có thể hoạt động thể chất như bình thường.
Tuy nhiên, theo Quỹ Viêm khớp Mỹ, vận động thường xuyên không chỉ giúp hỗ trợ kiểm soát triệu chứng viêm khớp, mà còn cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần cho người bệnh. Khi tìm được dạng bài tập phù hợp, trẻ có thể tập luyện thường xuyên một cách an toàn. Một vài gợi ý gồm:
Chuyên gia vật lý trị liệu Chris Bertani – Bệnh viện Nhi đồng King’s Daughters (Mỹ), các bộ môn thể dục dưới nước đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe khớp của trẻ. Sức cản của nước có thể nâng đỡ trọng lượng cơ thể, giảm bớt áp lực lên các khớp xương, đồng thời giúp trẻ rèn luyện sức mạnh cơ bắp.
Tại các trung tâm trị liệu, dạng bể bơi nước ấm còn có khả năng hỗ trợ giảm đau, giúp trẻ tập luyện dễ dàng hơn và có thể duy trì tập ngay cả khi các khớp đau nhức. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đưa trẻ tới bể bơi có chuyên gia trị liệu để tìm được hình thức tập thể dục dưới nước phù hợp.
Một trong số đó là bộ môn bơi lội vừa giúp cải thiện sức khỏe tim, vừa an toàn với đa số các khớp xương ở trẻ em.
Theo chuyên gia Bertani, đạp xe là hình thức tập thể dục ít tác động tới khớp xương, có thể tăng sức mạnh của hệ tuần hoàn lẫn cơ bắp. Để bảo vệ khớp cho trẻ bị viêm khớp vị thành niên, cha mẹ nên cho con đạp xe ở các cung đường bằng phẳng, luôn mang theo trang thiết bị như mũ bảo hiểm.
Ngoài ra, máy tập đạp xe trong nhà cũng là lựa chọn an toàn, cho phép trẻ tập luyện bất kể thời tiết.
Tuy chưa có nhiều nghiên cứu về lợi ích của yoga với trẻ bị viêm khớp, nhiều nghiên cứu trên người trưởng thành cho thấy bộ môn này giúp giảm đau và cải thiện độ linh hoạt của cơ bắp hiệu quả.
Nếu con thấy hứng thú với bộ môn này, phụ huynh có thể đưa trẻ tới các lớp học có người hướng dẫn hoặc chuyên gia uy tín. Họ có kinh nghiệm điều chỉnh các động tác sao cho giảm nhẹ áp lực lên khớp. Cha mẹ cũng nên trang bị cho con thảm tập có độ dày hơn bình thường.
Với những chuyển động chậm rãi và nhịp nhàng, thái cực quyền là cách tập thể dục giúp cải thiện khả năng thăng bằng, giảm stress và đau nhức xương khớp hiệu quả. Nghiên cứu trên trẻ bị viêm khớp tự phát vị thành niên cho thấy, các môn võ thuật tương tự thái cực quyền có thể giúp cải thiện chức năng thể chất cho trẻ.
Trong trường hợp bệnh viêm khớp được kiểm soát tốt, trẻ có thể tham gia đa số các dạng bài tập thể dục. Tuy nhiên, một vài hoạt động thể chất sử dụng đến các khớp nhất định không phù hợp với trẻ bị viêm khớp vị thành niên. Ví dụ, trẻ bị đau khớp cổ chân và đầu gối không nên đá bóng. Hay khi bị đau khớp vai, trẻ nên tránh chơi tennis.
Mục tiêu quan trọng là giúp trẻ tích cực vận động, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống. Với trẻ nhỏ, cha mẹ nên giới thiệu cho trẻ 4-5 bộ môn phù hợp để con tự đưa ra lựa chọn theo sở thích.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh