Xơ vữa động mạch là gì?
Xơ vữa động mạch là tình trạng tổn thương xơ hóa thành động mạch do sự tích tụ của cholesterol, canxi và các chất khác lên thành động mạch và dẫn đến tắc mạch. Sự tắc nghẽn tại động mạch gây cản trở dòng máu đi tới các cơ quan sống còn trong cơ thể, đặc biệt là tim hay não.
Theo dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO thì bệnh xơ vữa động mạch sẽ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới vào năm 2020. Ở các nước phát triển, bệnh tim mạch chiếm 50% các trường hợp tử vong, và gần một nửa trong số đó có nguyên nhân do xơ vữa động mạch. Tại Mỹ, có đến 88% người ở độ tuổi 60 trở lên bị xơ vữa động mạch.
Tại Việt Nam, chưa có số liệu thống kê đầy đủ về tỷ lệ mắc xơ vữa động mạch, ước tính có hàng triệu người bị xơ vữa động mạch. Trước đây, bệnh chủ yếu gặp ở người trên 50 tuổi nhưng hiện nay độ tuổi mắc bệnh đang ngày càng trẻ hóa, thậm chí có những trường hợp bệnh nhân mới 25 tuổi.
Bệnh xơ vữa động mạch thường diễn biến từ từ và âm thầm nặng lên trong một thời gian dài, thường khó phát hiện và điều trị kịp thời các triệu chứng điển hình.
Xơ vữa động mạch làm cho thành động mạch bị xơ cứng, lòng động mạch bị hẹp dần lại do bị mảng xơ vữa chiếm chỗ, làm cho máu cung cấp cho các cơ quan giảm đi. Xơ vữa động mạch có thể xảy ra ở bất kỳ động mạch nào trong cơ thể.
- Khi tình trạng xơ vữa xảy ra ở động mạch vành có thể gây thiếu máu cục bộ, thiếu máu cơ tim gây đau thắt ngực và có thể gây cơn đau tim đột ngột và tử vong.
- Nếu động mạch ở não bị xơ vữa sẽ dẫn đến tình trạng hẹp lòng động mạch não gây hiện tượng rối loạn tuần hoàn não, thiếu máu cung cấp cho não và nặng hơn là đột quỵ do tắc mạch não.
- Nếu xơ vữa xảy ra ở động mạch chân (cẳng chân) thì sẽ xuất hiện cơn đau cơ giống như cơn đau chuột rút.
- Bệnh xơ vữa động mạch cũng là một trong những nguyên nhân chính gây tăng huyết áp.
Những người nghiện thuốc lá, nghiện rượu và ít vận động thể lực có nguy cơ cao bị xơ vữa động mạch. Bạn cũng có thể mắc phải căn bệnh này nếu như tiền sử gia đình có người mắc bệnh.
.png)
Sôcôla đen có tác dụng như thế nào với xơ vữa động mạch?
Chế độ ăn rất quan trọng để phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch cùng với chế độ tập luyện hợp lí. Không chỉ có rau củ và hoa quả mà sôcôla đen cũng đã được chứng minh có thể giúp bạn phòng ngừa xơ vữa động mạch.
Xơ cứng động mạch, hình thành các mảng mỡ trong lòng động mạch và sự kết dính của bạch cầu được biết đến là các yếu tố đóng vai trò đáng kể đối với xơ vữa động mạch.
Diederik Esser đến từ Trường đại học Wageningen (Hà Lan) và cộng sự đã theo dõi 44 người trong độ tuổi trung niên qua 2 giai đoạn trong vòng 4 tuần tiêu thụ 70 gam sôcôla mỗi ngày. Họ được chia thành hai nhóm, 1 nhóm sử dụng sôcôla có hàm lượng flavanol cao, nhóm kia sử dụng sôcôla ít flavanol. Trước và sau mỗi giai đoạn, các nhà nghiên cứu sẽ đánh giá các chỉ số quan trọng về sức khỏe tim mạch. Kết quả cho thấy sôcôla giúp tái tạo tính linh hoạt của mạch máu cũng như phòng ngừa bạch cầu bám dính vào thành mạch (chỉ số giãn mạch qua dòng chảy trung gian tăng 1% được song hành với chỉ số xơ vữa động mạch (AIX) giảm 1%, giảm số lượng bạch cầu bám dính).
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng flavanol trong sôcôla có thể làm tăng sinh khả dụng của NO - được biết đến với vai trò duy trì nội mô lành mạnh do không chỉ tác động đến khả năng giãn mạch, mà còn ngăn cản bạch cầu bám dính và giảm sự kết tụ các yếu tố gây viêm.
Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng chế độ ăn giàu sôcôla đen làm giảm đáng kể nồng độ LDL và lượng cholesterol toàn phần trong máu. Cholesterol không phải là yếu tố nguy cơ duy nhất đối với sự phát triển của xơ vữa động mạch nhưng nó là yếu tố chủ yếu. Có hai loại cholesterol: Cholesterol tỷ trọng thấp (LDL) được coi là cholesterol “xấu” và cholesterol tỷ trọng cao (HDL) được coi là cholesterol “tốt”. Sự oxy hóa LDL đóng vai trò quan trọng hình thành bệnh xơ vữa động mạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng flavonoids có thể hạn chế được sự oxy hóa của LDL bằng cách loại bỏ các gốc tự do hoặc cô lập các ion kim loại.
Flavonoids được tìm thấy trong các loại thực vật khác nhau, trong đó bột ca cao và sô-cô-la đen là nguồn chứa rất nhiều flavonoids, mà chủ yếu là catechin, flavanol.
.png)
Nghiên cứu của Luc Djousse và cộng sự được công bố năm 2010 cũng chứng minh tiêu thụ sôcôla có thể đảo ngược tỉ lệ vôi hóa của các mảng xơ vữa ở thành động mạch vành. Nghiên cứu này cung cấp thêm những hiểu biết mới về cách sôcôla ảnh hưởng đến các tế bào nội mô, tiêu thụ sôcôla bên cạnh việc cải thiện chức năng mạch máu cũng làm giảm khả năng bám dính của bạch cầu khi lưu thông. Do đó, việc tiêu thụ thường xuyên một lượng sôcôla vừa phải sẽ giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
Một số lưu ý cần thiết cho bạn
Rõ ràng, chế độ ăn giàu sôcôla đen có tác dụng đáng kể trong việc giảm tình trạng xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, cùng với việc bổ sung sôcôla vào chế độ ăn hàng ngày, bạn cần có những biện pháp lành mạnh cho chế độ ăn cũng như lối sống của bạn.
.png)
Bạn hãy hạn chế ăn mỡ động vật như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ gà mà thay thế vào đó là dùng dầu thực vật như dầu lạc, dầu vừng. Nên hạn chế ăn các loại thịt đỏ vì chúng có nhiều cholessterol. Không nên ăn nhiều dầu dừa vì dầu dừa có nhiều acid béo bão hòa dễ gây nên hiện tượng xơ vữa động mạch. Mỗi tuần nên ăn từ 2 - 3 bữa cá, bởi vì trong mỡ cá có nhiều chất béo omega - 3 mà chất này rất tốt cho thành động mạch. Không nên ăn các loại nội tạng động vật.
Các bữa ăn hàng ngày nên tăng cường lượng rau xanh, hoa quả (riêng người bị tiểu đường cần lựa chọn các loại hoa quả theo tư vấn của bác sĩ). Cần vận động cơ thể như tập thể dục dưỡng sinh, đi bộ, chơi thể thao tùy theo thể trạng.
Tuân thủ chế độ ăn lành mạnh và tập luyện theo hướng dẫn của bác sĩ để phù hợp với tình trạng sức khỏe là hết sức quan trọng để phòng ngừa nguy cơ xơ vữa động mạch.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
