Tăng mỡ máu là tình trạng tăng hàm lượng các chất mỡ trong máu, bao gồm cả cholesterol và triglyceride (chất béo trung tính) [11]. Khi bị mỡ máu cao, nếu bác sĩ chỉ định dùng thuốc, điều đó có nghĩa là bạn đang ở ngưỡng nguy cơ trung bình và có các yếu tố làm tăng hay có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ [5]. Cụ thể, các trường hợp được khuyến nghị cần dùng thuốc hạ mỡ máu là: [6]
Bác sĩ sẽ tính điểm các nguy cơ bệnh tim mạch của mỗi người để đánh giá khả năng phát triển cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ trong 10 năm. Nếu điểm số lớn hơn 5%, việc dùng thuốc hạ mỡ máu sẽ được đề xuất. [6]
Dùng thuốc điều trị mỡ máu cao vẫn cần phối hợp với việc thay đổi lối sống và việc duy trì thói quen lành mạnh trong ăn uống, sinh hoạt [7]. Sau khi bắt đầu dùng thuốc hoặc sau khoảng 2 – 3 tháng, bạn cần làm xét nghiệm máu để xem các chỉ số mỡ máu có được cải thiện không. [2]
Hiện nay, có nhiều thuốc có thể giúp hạ mỡ máu, bao gồm hạ mức cholesterol và triglyceride trong máu [5,8]. Trong đó, nhóm thuốc statin thường được chỉ định cho hầu hết người bệnh và còn giúp giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. [5]
Statin là nhóm thuốc có tác dụng làm giảm nồng độ cholesterol nhờ ngăn chặn gan sử dụng một loại men (enzyme) để tạo ra cholesterol. Nhóm thuốc này cũng giúp làm giảm triglyceride và tăng nhẹ cholesterol tốt HDL. Ngoài ra, nhóm thuốc statin còn có tác dụng: [9,10]
Những tác dụng này có thể giúp ngăn ngừa bệnh mạch vành và làm giảm khả năng gặp biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim. [9,10]
Tuy nhiên, bất kỳ thuốc nào cũng có những tác dụng không mong muốn, nhóm thuốc statin cũng vậy. Khi dùng, bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ như: [9]
Nhóm thuốc này cũng có thể tương tác với một số thuốc khác mà bạn đang dùng. Vì thế, bạn cần dùng khi được bác sĩ chỉ định, dùng thuốc đúng theo hướng dẫn và thông báo ngay với bác sĩ nếu gặp phải tác dụng phụ. [10]
Nếu bạn gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc không có đáp ứng như mong muốn khi dùng nhóm thuốc statin cùng với việc thay đổi lối sống, bác sĩ sẽ xem xét chỉ định các nhóm thuốc hạ mỡ máu khác.[5]
– Nếu bạn bị bệnh tim, đã dùng statin liều tối đa nhưng chỉ số cholesterol xấu LDL vẫn hơn 70, bác sĩ có thể kê đơn thêm một trong những loại thuốc sau, kết hợp thêm vào liệu pháp statin đang điều trị: [5]
– Ngoài các nhóm thuốc kể trên, còn có các nhóm thuốc khác giúp giảm triglyceride và cholesterol xấu, tuy nhiên, thường không được dùng kết hợp với stain:
Khi dùng thuốc hạ mỡ máu, quan trọng là bạn cần dùng thuốc theo đúng chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ bởi nếu không, thuốc có thể gây hại. Chẳng hạn, bạn có thể bị tương tác thuốc do dùng chung với một loại thuốc khác hoặc thuốc có thể khiến bạn thấy buồn nôn hoặc chóng mặt nếu không dùng đúng cách. Một số lưu ý khi dùng thuốc hạ mỡ máu [9]:
Ngoài ra, khi dùng các thuốc điều trị mỡ máu cao, bạn nên chú ý đến những tác dụng phụ không mong muốn có thể gặp phải từ nhẹ đến nặng, nhất là khi dùng trong thời gian dài [7]. Một số trường hợp nên trao đổi với bác sĩ về các nguy cơ và lợi ích của liệu pháp điều trị. Ví dụ như việc sử dụng nhóm thuốc hạ mỡ máu statin cho thấy nhiều lợi ích lâu dài và khuyến cáo cho các trường hợp sau: [5]
Bên cạnh việc dùng thuốc, bạn cũng đừng quên duy trì lối sống lành mạnh với một chế độ ăn phù hợp với người mỡ máu và việc tập luyện hợp lý. Ngoài ra, nếu có bất cứ băn khoăn nào, bạn cũng đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ để được giải đáp cụ thể. [9]
TLTK
1. Hyperlipidemia. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559182/.
2. Hyperlipidemia. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21656-hyperlipidemia.
3. Hyperlipidemia (High Cholesterol). https://www.medicine.com/condition/hyperlipidemia-high-cholesterol.
4. Prevention and Treatment of High Cholesterol (Hyperlipidemia). https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/prevention-and-treatment-of-high-cholesterol-hyperlipidemia.
5. What are cholesterol-lowering medications? https://www.stroke.org/-/media/Files/Health-Topics/Cholesterol/What-are-cholesterol-lowering-medications-english.pdf.
6. Ask the Expert: How Can I Tell If It’s Possible to Manage My High Cholesterol Without Medication? https://www.healthline.com/health/high-cholesterol/manage-high-cholesterol-without-medication.
7. Các nhóm thuốc hạ lipid máu. http://ttytvungtau-soyte.baria-vungtau.gov.vn/TTYTVungTau/1294/31210/54440/300447/Thong-tin-tuyen-truyen/CAC-NHOM-THUOC-HA-LIPID-MAU.aspx.
8. Triglycerides: Why do they matter? https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/triglycerides/art-20048186.
9. Cholesterol-Lowering Drugs. https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/8744-cholesterol-lowering-drugs.
10. Which Medicines Lower ‘Bad’ (LDL) Cholesterol? https://www.webmd.com/cholesterol-management/guide/cholesterol-lowering-medication.
11. Máu nhiễm mỡ, vì sao? http://www.bachmai.gov.vn/tin-tuc-va-su-kien/bai-viet-chuyen-mon-menuleft-33/3755-mau-nhi-m-m-vi-sao.html
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh