Hạ thang trong điều trị kháng sinh

✴️ Xuống thang điều trị kháng sinh: từ đường tiêm sang uống

Tại sao nên thực hiện chuyển đổi đường tiêm IV sang đường uống ?

Việc sử dụng thuốc dạng tiêm quá mức trong khi có dạng đường uống phù hợp hơn, là một trong những yếu tố then chốt trong vấn đề sử dụng thuốc không hợp lý. Vì vậy chuyển đổi từ đường tiêm sang đường uống (IV to PO) trong khoảng thời gian thích mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân và bệnh viện:

Cải thiện sự thoải mái và khả năng di động cho bệnh nhân (đi lại hay xuất viện)
Giảm thời gian nằm viện
Giảm phơi nhiễm với các mầm bệnh bệnh viện xâm nhập qua vị trí tiêm IV
Giảm nguy cơ viêm tĩnh mạch
Giảm thời gian pha chế và tiêm
Giảm thiểu các chi phí ẩn danh: chủ yếu là chi phí thuốc, ống truyền IV, ống tiêm, bơm tiêm IV và thời gian của điều dưỡng.

Làm thế nào để chuyển đổi đường tiêm (IV) sang đường uống (PO)?

Rà soát các bệnh nhân có chỉ định kháng sinh IV vào mỗi buổi sáng.
Đối chiếu mỗi trường hợp với những điều kiện lựa chọn/loại trừ chuyển đổi IV sang PO để đánh giá xem mỗi BN có phù hợp chuyển đổi hay không.
Nếu bệnh nhân đáp ứng các tiêu chí, đề xuất chuyển đổi IV sang PO.

Tiêu chí lựa chọn hoặc loại trừ bệnh nhân là gì?

Một BN phải thỏa mãn tất cả các tiêu chuẩn lựa chọn và không thỏa mãn bất kỳ tiêu chuẩn loại trừ nào, thì có thể cân nhắc chuyển IV sang PO (Bảng 1).

Bảng 1. Tiêu chuẩn lựa chọn và loại trừ bệnh nhân

Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân

Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân

BN có thể uống thuốc được

· ăn uống bình thường

· BN có sử dụng thuốc dạng uống khác

· Bệnh nhân có ống tiêu hóa làm việc tốt (dung nạp ít nhất 1L/ngày dung dịch uống hoặc 40mL/h dinh dưỡng qua ruột)

Không có khả năng dùng thuốc đường uống:

· Tắc nghẽn ống tiêu hóa, hấp thu kém, xuất huyết tiêu hóa, tắc ruột hoặc tiêu chảy nặng, nôn mửa.

· Co giật và nguy cơ đường thở

· BN từ chối dùng thuốc đường uống được ghi nhận trong bệnh án

Dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm trùng đã được giải quyết và tiến triển:

· Số lượng bạch cầu giảm về giới hạn bình thường

· Phim X-quang ngực có tiến triển

· Nhiệt độ cơ thể thấp hơn 37,7⁰C trong ít nhất 24-48 h

· Nhịp thở < 20 lần/phút

Tình trạng bệnh nặng

· Viêm màng não, viêm màng tim, nhiễm trùng khi lắp bộ phận giả, viêm tủy xương, nhiễm trùng, viêm mô tế bào…

· BN bị nhiễm microcystis độ 3 hoặc 4

· Nhiễm trực khuẩn mủ xanh đã được ghi nhận và/hoặc tiêm kháng sinh < 24 h

· Nhiễm nấm Candida huyết < 7 ngày

· Huyết áp thấp hoặc sốc

· BN suy giảm miễn dịch (sốt kèm giảm bạch cầu trung tính, hóa trị ung thư, ghép tạng, thiểu năng lá lách chức năng, AIDS)

Thuốc: Độ hấp thu và sinh khả dụng của thuốc dạng uống có thể tương đương được với dạng tiêm

Tuổi < 14 tuổi

Các hình thức chuyển đổi từ đường tiêm sang đường uống?

Có ba hình thức chuyển đổi kháng sinh từ đường IV sang PO :

Điều trị nối tiếp: Chuyển dổi kháng sinh cùng hoạt chất, cùng liều lượng nhưng khác đường dùng
Điều trị chuyển đổi: Chuyển đổi kháng sinh trong cùng nhóm, có cùng phổ kháng khuẩn nhưng khác nhau về hoạt chất, đường dùng.
Điều trị xuống thang: Chuyển đổi kháng sinh có thể trong cùng một nhóm hoặc khác nhóm. Các đặc điểm về liều dùng, tần suất dùng và phổ kháng khuẩn có thể không giống nhau.