NGUYÊN TẮC
Nhận dạng các lipid kỵ nước ở trạng thái lỏng theo cơ chế vật lý vật chuyển một thể có màu (lysochrom) từ dung môi hoà tan (cồn, diacetin, propylen, etylen glycol,…) vào trong lipid ở trạng thái lỏng.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện:
Bác sĩ giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học: 01.
Kỹ thuật viên giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học: 01.
Phương tiện, hoá chất:
Máy cắt lạnh đã ở trạng thái sẵn sàng hoạt động.
Dao sắc, thớt nhựa sạch, phẳng.
Bộ dụng cụ phẫu tích bệnh phẩm.
Phiến kính, lá kính sạch.
Bút chì mềm (để ghi tên tuổi người bệnh, mã số tiêu bản trên phiến kính).
Giấy thấm, gạc sạch.
Găng tay, khẩu trang, mũ, kính bảo vệ mắt và quần áo bảo hộ.
Chổi lông mềm.
Gel cắt lạnh.
Gắn lá kính: Glycerogel hoặc sirô Apathy.
Cồn tuyệt đối.
Phẩm nhuộm Đen Soudan B trong etanol-glycol, Kernechtrol.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Chuẩn bị:
Bệnh phẩm sau khi lấy ra từ người bệnh được gửi ngay đến khoa giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học.
Kỹ thuật viên tiếp nhận, ghi các thông tin về người bệnh vào sổ đăng ký và mã số người bệnh.
Ghi mã số của người bệnh vào phiến kính và dán mã số vào hộp đựng bệnh phẩm.
Cắt lọc bệnh phẩm:
Bác sĩ giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học quan sát bệnh phẩm, mô tả kỹ về loại bệnh phẩm, số lượng, đo kích thước, màu sắc, tính chất, mặt cắt… của bệnh phẩm, xác định vùng tổn thương cần lấy mẫu cắt lạnh.
Động tác lấy bệnh phẩm phải nhẹ nhàng, tránh gây dập nát hay biến đổi do tác động cơ học.
Không kẹp vào vùng định lấy mẫu xét nghiệm, không rửa mẫu mô.
Dùng dao sắc cắt theo một hướng, sao cho đường cắt gọn, không bị dập nát
Kích thước của mảnh mô được cắt tùy theo kích thước của vật gá mẫu bệnh phẩm của máy cắt lạnh, thông thường kích thước 1 x 1 x 0,2 cm.
Số lượng mảnh cắt tuỳ từng trường hợp.
Làm lạnh mẫu bệnh phẩm và cắt mảnh mô
Đặt mẫu bệnh phẩm vào gá đúc lạnh rồi đưa ngay vào vị trí tương ứng trên thanh làm lạnh (Cryobar) trong buồng làm lạnh của máy, phủ gel cắt lạnh, xoay khối Head tracter đặt lên trên khuôn đúc chứa bệnh phẩm rồi đóng kín cửa kính phía trên buồng máy, chờ cho đến khi khối bệnh phẩm đông cứng (có màu trắng).
Mẫu mô sau khi đã đông cứng được cắt thành những lát thật mỏng. Bắt đầu cắt thô với độ dày từ 10 - 15 micromet để tạo mặt phẳng. Sau đó điều chỉnh độ dày lát cắt từ 2 - 5 micromet. Quay máy cắt với nhịp độ vừa phải.
Kết hợp với chổi lông mềm dàn mảnh mô lên phiến kính.
Cố định mảnh mô: Để cấu trúc mô và tế bào giữ nguyên hình dáng và bắt màu thuốc nhuộm, sau khi lát cắt được dàn lên phiến kính, phải được cố định ngay bằng cồn tuyệt đối 95-960 hoặc cồn acetic-formol trong 20 giây.
Nhuộm mảnh cắt:
Chuẩn bị phẩm nhuộm Đen Soudan B trong ethanol-glycol:
Trộn lẫn Etanol tuyệt đối 30 ml + Glycol 30 ml.
Cho thêm 500 mg đen Soudan B và lắc mạnh để hoà tan (có thể hâm nóng nhẹ để hoà tan tốt hơn).
Sau cùng cho thêm nước cất 40 ml.
Để trong 1 giờ.
Lọc trước khi dùng.
Dung dịch chỉ sử dụng được tối đa trong hai đến ba ngày.
Các bước nhuộm:
Cho mảnh cắt vào etanol-glycol trong 5 phút.
Nhuộm trong dung dịch Đen Soudan B vừa mới pha từ 5 đến 10 phút (15 đến 30 phút nếu tìm các sắc tố lipid trên các mảnh cắt parafin).
Rửa trong etanol - glycol từ 2 đến 3 phút.
Rửa nước cất.
Nhuộm nhân bằng Kernechtrol.
Rửa nước cất.
Gắn lá kính trong glycerogel hoặc sirô Apathy.
KẾT QUẢ
Lipid ở trạng thái lỏng (triglycerid không bão hoà, cholesterid không bão hoà, acid béo không bão hoà glycolipid và photpholipid) bắt màu đen.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
