✴️ Nhuộm lipid trung tính và acid bằng Sunfat xanh lơ Nil (theo Dunnigan)

NGUYÊN TẮC

Nhuộm để phân biệt giữa các lipid trung tính và acid bằng một phẩm nhuộm phức tạp, sunfat xanh lơ Nil. Phẩm này còn có một lysochrom, đỏ Nil, nhuộm màu hồng các lipid ở trạng thái lỏng, ngoài ra còn có một chất màu base, xanh lơ Nil nhuộm những vật thể có phản ứng acid.

CHUẨN BỊ

Người thực hiện

Bác sĩ giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học: 01

Kỹ thuật viên giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học: 01

Phương tiện, hoá chất

Máy cắt lạnh đã ở trạng thái sẵn sàng hoạt động

Dao sắc, thớt nhựa sạch, phẳng

Bộ dụng cụ phẫu tích bệnh phẩm

Phiến kính, lá kính sạch

Bút chì mềm (để ghi tên tuổi người bệnh, mã số tiêu bản trên phiến kính).

Giấy thấm, gạc sạch

Găng tay, khẩu trang, mũ, kính bảo vệ mắt và quần áo bảo hộ.

Chổi lông mềm

Gel cắt lạnh

Gắn lá kính: glycerogel hoặc sirô Apathy.

Cồn tuyệt đối

Phẩm nhuộm sunfat xanh lơ Nil

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Chuẩn bị

Bệnh phẩm sau khi lấy ra từ người bệnh được gửi ngay đến khoa giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học.

Kỹ thuật viên tiếp nhận, ghi các thông tin về người bệnh vào sổ đăng ký và mã số người bệnh.

Ghi mã số của người bệnh vào phiến kính và dán mã số vào hộp đựng  bệnh phẩm.

Cắt lọc bệnh phẩm

Bác sĩ giải phẫu bệnh - tế bào bệnh học quan sát bệnh phẩm, mô tả kỹ về loại bệnh phẩm, số lượng, đo kích thước, màu sắc, tính chất, mặt cắt… của bệnh phẩm, xác định vùng tổn thương cần lấy mẫu cắt lạnh.

Động tác lấy bệnh phẩm phải nhẹ nhàng, tránh gây dập nát hay biến đổi do tác động cơ học.

Không kẹp vào vùng định lấy mẫu xét nghiệm, không rửa mẫu mô.

Dùng dao sắc cắt theo một hướng, sao cho đường cắt gọn, không bị dập nát.

Kích thước của mảnh mô được cắt tùy theo kích thước của vật gá mẫu bệnh phẩm của máy cắt lạnh, thông thường kích thước 1 x 1 x 0,2cm.

Số lượng mảnh cắt tuỳ từng trường hợp.

Làm lạnh mẫu bệnh phẩm và cắt mảnh mô

Đặt mẫu bệnh phẩm vào gá đúc lạnh rồi đưa ngay vào vị trí tương ứng trên thanh làm lạnh (Cryobar) trong buồng làm lạnh của máy, phủ gel cắt lạnh, xoay khối Head tracter đặt lên trên khuôn đúc chứa bệnh phẩm rồi đóng kín cửa kính phía trên buồng máy, chờ cho đến khi khối bệnh phẩm đông cứng (có màu trắng).

Mẫu mô sau khi đã đông cứng được cắt thành những lát thật mỏng. Bắt đầu cắt thô với độ dày từ 10-15 micromet để tạo mặt phẳng. Sau đó điều chỉnh độ dày lát cắt, cắt thành các mảnh có độ dầy 10µ. Quay máy cắt với nhịp độ vừa phải.

Kết hợp với chổi lông mềm dàn mảnh mô lên phiến kính.

Cố định mảnh mô: (để cấu trúc mô và tế bào giữ nguyên hình dáng và bắt màu thuốc nhuộm), sau khi lát cắt được dàn lên phiến kính, phải được cố định ngay bằng cồn tuyệt đối 95-96^o hoặc cồn acetic-formol trong 20 giây và nhúng vào nước cất. Cắt 3 mảnh.

Nhuộm mảnh cắt

Pha phẩm nhuộm

Đun sôi hỗn hợp trên trong 2 giờ trước khi dùng ở 60^oC.

Dùng ngay trong 90 phút.

Nhuộm

Lấy một vài mảnh cắt, chiết xuất bằng aceton trong một giờ ở nhiệt độ trong phòng thí nghiệm.

Nhuộm các mảnh cắt đã được xử lý và chưa xử lý bằng chiết xuất trong dung dịch sunfat Xanh lơ Nil (điều chế như trong phương pháp Menschick), trong 30 phút ở nhiệt độ 70^oC.

Rửa mạnh các mảnh cắt ở nước cất 70^oC và gắn lá kính bằng glycerogel.

Cùng một lúc nhuộm các mảnh cắt đã được chiết xuất và không chiết xuất bằng đen Soudan B trong cồn 70^o trong 30 phút ở nhiệt độ trong phòng.

Rửa nhanh trong cồn 70^o và rửa nước cất, gắn lá kính bằng glycerogel.

KẾT QUẢ

Các mảnh cắt nhuộm bằng sunfat xanh lơ Nil

Trên các mảnh cắt không bị chiết xuất:

Photpholipid: xanh

Các lipid trung tính (triglycerit và cholesterit):  đỏ

Acid béo tự do: đỏ thắm

Chú thích: cholesterol và các sterol tự do khác không nhuộm. Sự chiết xuất làm tăng độ chính xác của sự khu trú các photpholipid do đã loại các lipid kỵ nước.

Các mảnh cắt nhuộm đen Soudan dùng để kiểm tra

Sự đánh giá các mảnh cắt bắt màu sunfat xanh lơ Nil chỉ có thể ứng dụng cho các chất mà tính chất lipid đã được chứng minh do bắt màu đen Soudan.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp