Kỹ thuật đặt cathter lọc màng bụng

ĐỊNH NGHĨA

Đặt catheter LMB là kỹ thuật thiết lập đường “sinh mạng” cho người bệnh bị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối bằng cách đặt một catheter chuyên biệt vào khoang phúc mạc của người bệnh để đưa dịch lọc từ bên ngoài vào khoang phúc mạc và dẫn dịch thoát ra sau khi hoàn tất giai đoạn ngâm dịch để tách độc tố trong máu qua cơ chế thẩm thấu.

YÊU CẦU KỸ THUẬT ĐẶT CATHETER LỌC MÀNG BỤNG

Mỗi bệnh viện cần có đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng chuyên trách đặt và chăm sóc catheter để đạt được tỉ lệ catheter sử dụng một năm trên 80%. Đặt catheter do phẫu thuật viên hay bác sĩ nội thận có kinh nghiệm thực hiện tại bệnh viện có thực hiện kỹ thuật LMB, có khoa phòng mổ để có thể sửa chữa các biến chứng của catheter, đặt lại, rút catheter khẩn cấp khi cần.

Đặt catheter LMB được thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật thông thường hoặc bằng nội soi ổ bụng.

Sự thành công của phương pháp LMB tùy thuộc vào chức năng và sự thông thương lâu dài của đường vào ổ bụng. Yêu cầu cần đạt khi thực hiện kỹ thuật đặt catheter LMB:

Sử dụng được lâu dài qua nhiều năm.

Có thể sử dụng ngay lập tức sau khi đặt catheter.

Tối thiểu biến chứng phẫu thuật.

Đảm bảo thông dòng chảy dịch vào và ra.

Không bị di lệch.

Tránh các tình trạng nhiễm trùng ống thông.

CÁC LOẠI CATHETER

Có nhiều loại catheter. Thường sử dụng catheter Tenckhoff có 2 nút chặn với cổ cong hoặc cổ thẳng do có những ưu thế về thời gian sử dụng, giảm tỉ lệ nhiễm trùng. Catheter cổ cong (Swan neck) được chứng minh ít bị nhiễm trùng đường hầm và lỗ thoát hơn.

Các loại catheter này còn được sử dụng trong LMB cấp, thường sử dụng catheter loại thẳng, một cuff và ống thông cứng dẫn đường. Ống thông cứng cho phép đâm thủng thành bụng dẫn đường đưa catheter vào khoang phúc mạc, sau đó ống thông được rút ra ngoài, cố định catheter và bắt đầu LMB.

KỸ THUẬT ĐẶT CATHETER

Yêu cầu kỹ thuật đặt Tenkoff catheter

Vị trí đặt catheter thông thường là bên trái.

Vị trí rạch da: Sau khi đo chiều dài Tenkoff catheter cách xương mu 3cm, vị trí bên trái rốn, giữa cơ thẳng bụng.

Yêu cầu của vị trí catheter chuẩn phải đạt các tiêu chí sau:

Lỗ thoát hướng ra ngoài - xuống dưới hoặc nằm ngang, vị trí lỗ thoát cần tránh đặt ở vị trí dây lưng/dây nịt.

Phần lớn dây lưng áo của phụ nữ thường trên/ngang rốn, do đó vị trí lỗ ra thường được chọn ở dưới rốn.

Ở nam, vị trí thắt dây thắt lưng thường dưới rốn, do đó vị trí lỗ ra thường được chọn hướng ra ngoài và trên dây thắt lưng.

Vết rạch đường hầm dưới da không được lớn hơn đường kính catheter LMB.

Vị trí cuff dưới da cách lỗ thoát 2-3cm.

Lỗ thoát để catheter đi qua nên nhỏ nhất có thể được.

Không khâu catheter tại vị trí lỗ thoát.

Lưu ý:

Đầu catheter được đặt vào túi cùng Douglas, có thể cắt mạc nối hoặc không.

Ngay trong lúc mổ cần kiểm tra sự thông thương và dòng chảy bằng cách cho 0,5 lít dịch vào ổ bụng và xả ra ngay, lặp lại vài lần cho hết túi dịch. Sau đó để bụng trống.

Các kỹ thuật được áp dụng đặt catheter lọc màng bụng

Đặt catheter bằng phương pháp mở ổ bụng

Đặt catheter bằng phương pháp nội soi ổ bụng.

QUY TRÌNH CHUẨN BỊ NGƯỜI BỆNH TRƯỚC VÀ SAU KHI ĐẶT CATHETER LỌC MÀNG BỤNG

CHĂM SÓC CHÂN ỐNG NGOẠI TRÚ

Chăm sóc chân ống ngoại trú được làm khi chân ống đã lành, nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng chân ống. Chăm sóc chân ống bao gồm: Đánh giá tình trạng chân ống, làm sạch chân ống, cố định catheter, tránh làm chấn thương chân ống và đường hầm. Cần thường xuyên quan sát chân ống và đường hầm để tìm dấu hiệu nhiễm trùng.

Thay băng chân ống mỗi ngày hoặc khi thấy băng ướt, sau khi tắm, khi thấy ngứa dưới băng hoặc khi băng dính bị tuột.

Làm sạch chân ống đầu tiên bằng gạc thấm nước muối sinh lý, sau đó dùng dung dịch có chứa chất sát trùng như povidone iodine, cuối cùng lau khô và băng lại.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP