ĐẠI CƯƠNG
Áp lực tĩnh mạch trung tâm (ALTMTT hay CVP) là thông số qua trọng cho phép đánh giá tình trạng dịch của bệnh nhân, cho phép đánh giá tiền ghánh của tim.
Đo ALTMTT là kỹ thuật quan trọng giúp các bác sỹ lâm sàng quyết định lượng dịch truyền và sử dụng thuốc vận mạch cho các BỆNH NHÂN nặng đặc biệt BỆNH NHÂN sốc.
Có 2 kỹ thuật đo ALTMTT ( đo bằng thước đo thông qua chiều cao cột nước, hoặc đo bằng cổng chuyển đổi áp (transducer).
Ưu điểm của đo CVP qua cổng chuyển đổi áp lực cho phép theo dõi áp lực liên tục, rất thuận lợi cho các BỆNH NHÂN sốc
CHỈ ĐỊNH
BỆNH NHÂN tụt huyết áp
BỆNH NHÂN sốc: giảm thể tích, sốc nhiễm khuẩn, sốc phản vệ, sốc tim....
Bệnh nhân cần đánh giá tiền ghánh tim và thể tích dịch nòng mạch: suy tim, phù phổi, mất nước cơ thể
Làm test truyền dịch
Truyền một số thuốc qua đường truyền trung tâm: dịch, thuốc có áp lực thẩm thấu cao hoặc kích ứng mạch máu
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định
CHUẨN BỊ
Nhân viên y tế: 01 bác sỹ hoặc 01 điều dưỡng đã được đào tạo đo áp lực tĩnh mạch trung tâm.
Phương tiện:
Máy theo dõi (monitor) có cổng đo áp lực và dây kết nối giữa cổng đo áp lực và bộ phận cảm nhận áp lực (transduser) phù hợp.
Chai nước muối 0,9% 500ml hoặc 1000ml có pha heparin nồng độ 1000 iu/1000ml
Bao áp lực có gắn đồng hồ đo áp lực và bóng bóng cho phép điều chỉnh được áp lực
Heparin
Chuẩn bị bệnh nhân
Bệnh nhân được đật catheter tĩnh mạch trung tâm: 1 nòng hoặc nhiều nòng
Giải thích cho bệnh nhân hoặc người nhà bệnh nhân và kí cam kết
Chuẩn bị bệnh án: ghi chép các thông số đo được
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Bước 1: kết nối các bộ phận của hệ thống đo
Kết nối bộ phận đo áp lực với máy theo dõi thông qua dây kết nối
Đuổi khí tại vị trí dây kết nối tới catheter tĩnh mạch trung tâm và tại vị trí bộ phận đo áp lực
Đặt chai dịch NaCl 0,9% có pha heparin vào trong bao áp lực bơm áp lực lên tới 300 mmHg
Kết nối dây truyền của bộ phận chuyển đổi áp lực với chai đã tạo áp lực
Tiến hành đuổi khí đến khi hết khí
Bước 2: Xác định vị chí mốc chuẩn và chuẩn vị trí
Cố định bộ phẩn chuyển đổi áp lực vị trí ngang tim bệnh nhân
Mở khóa chạc ba sao cho cổng chuyển đổi áp lực thông với môi trường bên ngoài
Tét vị trí chuẩn trên máy theo dõi (lấy vị trí zero) cho đến khi trên màn hình báo quá trình chuẩn hoàn thành.
Bước 3
Kết nối dây đo với catheter TMTT (nếu catheter nhiều nòng thì kết nối váo nòng có đầu gần tim)
Đặt mốc vị trí của cổng đo áp lực tương đương với đường nách giữa)
Mở khóa 3 chạc ở công đo áp lực (ba chạc có nút vàng trên hình vẽ) sao cho đường từ chai dịch truyền qua chạc 3 thông với môi trường bên ngoài)
Chuẩn cổng đo áp lực ở vị trí zero trên màn hình máy theo dõi ( xem quy trình đặt catheter động mạch theo dõi huyết áp liên tục)
Bước 4
Điều chỉnh chạc ba sao cho dây đo ALTMTT thông với bệnh nhân
Đọc kết quả ALTMTT hiện lên màn hình máy theo dõi: thường có 23 con số tối đa/tối thiểu và trung bình, ghi nhận kết quả theo áp lực trung bình
THEO DÕI
Theo dõi ALTMTT
Theo dõi áp lực trên bao đo, cầm bổ xung lại áp lực nếu có dò dỉ áp lực định kỳ
Theo dõi vị trí kết nối tránh để dò máu dịch
BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ
Tắc đường truyền đo ALTMTT do trào máu vào hệ thống đo khắc phục bằng duy trì áp lực bao đo ổn định mức 300 mmHg
Khí ở hệ thống đo ALTMTT do hở hệ thống đo khắc phục bằng kiểm tra định kỳ hệ thống kết nối
Nhiễm trùng do vi kuaanr xâm nhập qua các đàu kết nối khắc phục luôn giữ hệ thống đo kín, tránh trào máu, khi cần thiết mở hệ thống kết nối cần sát khuẩn trước và sau khi mở.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
